Katalog

SECIM102 11/7/07 20:41 Page 2 M A L AT YA AKP ve CHP mevcudu koruma, MHP potaya girme derdinde 44 Malatya İli Seçim Genel Sonuçları: 2.461 Toplam Sandık: Toplam Seçmen: 405.744 Toplam Kullanılan Oy: 339.126 Toplam Geçerli Oy: 322.925 Gümrük K. Geçerli Oy Payı: 614 Katılım Oranı: % 83,58 Milletvekili Sayısı: 7 Malatya İli Seçim Genel Sonuçları: Toplam Sandık: 1.920 Toplam Seçmen: 449.965 Toplam Kullanılan Oy: 327.181 Toplam Geçerli Oy: 319.171 Gümrük K. Geçerli Oy Payı: 1.160 Katılım Oranı: % 72,71 Milletvekili Sayısı: 7 1999 Partiyi bırak adaya bak MİYASE İLKNUR Cumhurbaşkanları, Başbakanlar ve çok sayıda bakan çıkarmış bir kent Malatya. Önce İsmet İnönü’nün hemşehrileri olmasıyla övünmüşler, sonra da Turgut Özal’ın. Yıllarca ikisine de sahip çıkmışlar hem de sonuna kadar. Ne DP’nin şahlanış döneminde İnönü’yü terk etmişler ne de DYP rüzgarı karşısında savrulan Özal’ı. Öyle ki, ANAP’ta Özal’ın kadrolarını tasfiye eden Mesut Yılmaz’a en büyük cezayı kesen il olmuş. Yılmaz’a inat, Özal’ın emaneti olarak gördükleri Ahmet Özal’ı bağımsız seçerek meclise göndermişler. Ama “inat da bir murattır” demekle Malatya’nın sorunlarının çözülmeyeceğini de biliyor Malatyalı. O nedenle iktidara gelmesi muhtemel partileri seçmekte de mahirler. Aslında Malatya’daki seçim havasına bakıp iktidara kimin geleceğini kestirmek mümkün. 1995 yılına kadar ANAP’ın kalesi olarak görülen Malatya, 1995 seçimlerinde ANAP’ta Özal’ın mirasının tahrip edildiğini görünce önce RP’ye, 1999’de onun devamı olarak kurulan FP’ne, 2002 seçimlerinde de AKP’nin kalesi olup çıkmış. Her ne kadar 1999 seçimlerinde DSP Türkiye’de birinci parti çıktıysa da gerek solun Malatya’da eski gücünde olmaması gerekse sol oyların neredeyse tamamına yakınının Alevi oylarından oluşması ve Alevi oylarının da ağırlıklı olarak CHP’de toplanması nedeniyle yine sağ bir parti, RP’nin yerine kurulan FP’ne akmış oylar. Elbette FP’nin 28 Şubat sonrasında oynadığı mağdur rolünü de unutmamak gerek. Tıpkı bugün Cumhurbaşkanlığı seçimini eline yüzüne bulaştıran AKP’nin “mağdur” rolünü oynaması gibi. Görülen o ki, AKP’nin “mağdur”u oynaması Malatya’da da hayli etkili olmuşa benziyor. Oysa sorulduğunda AKP iktidarının TOKİ konutları dışında hiçbir yatırımı olmadığı ve 5 milletvekili vermelerine karşın iktidar nimetlerinden yararlanamadıkları konusunda Malatyalı seçmen hemfikir. Ancak bütün yakınmalara karşın, mağdur olarak gördükleri AKP’den yana meyiller. Mağduriyete bir de AKP listesinin baştan aşağı yenilenmesinin avantajı da eklenince iktidar partisinin eli iyice rahatlamış. Korkut Özal’ın referansı ile geçen seçimde listeye konan eski Malatya Belediye Başkanı Münir Erkal ile Ali Osman Başkurt’un bölgeye hiç uğramaması, seçmenlerin taleplerine kulak tıkaması ve seçmenle diyaloglarının kötü olması başlarını da yemiş. Şikayetler Başbakan Recep Tayip Erdoğan’a kadar ulaşınca bu iki isim liste dışı kalıvermiş. AKP Fındıklı’yı ilk sıraya koydu AKP, listenin ilk sırasına Malatya Sanayi ve Ticaret Odası Başkanı Mahmut Mücahit Fındıklı’yı koymuş. İkinci sıraya Vakıflar Genel Müdür Yardımcısı Ömer Faruk Öz’ü üçüncü sıraya MYK üyesi Öznur Çalık’ı, dördüncü sıraya ise İl Başkanı İhsan Koca’yı yerleştirmiş. AKP, milletvekillerinden sadece birini Fuat Ölmeztoprak’ı ilk beşe yerleştirmiş. Malatya’da liste sıkıntısı yaşamayan AKP’yi tek zorlayan konu, 4.5 yıllık ikdarları süresince beklenen hizmetlerin gelmemesi. Malatya’nın 30 yıllık sorunu olan Vagon Onarım Fabrikası’nın halen faaliyete geçmemesi, 2006 yılında dondan zarar gören kaysı üreticisine beklenen yardımın yapılmaması, Tedaş Bölge Müdürlüğü’nün hasım kent olarak görülen Elazığ’a taşınması, Kapıkaya, Çat, Yoncalı ve Boztepe Barajı’na ödenek ayrılmaması, köylere yapılan kanalları vasıtasıyla sulu tarıma bir türlü geçilememesi ve Pütürge’de kaçak çalışan profilit ocaklarının çevre köylere zarar vermesi seçmen tarafından en çok dillendirilen sorunlar. AKP Malatya eski İl Başkanı ve dördüncü sıra milletvekili adayı İhsan Koca, yakınmaların yersiz olduğunu belirterek, Vagon Onarım Fabrikası istihdama yönelik olarak özelleştirme listesine konduğunu, yılan hikayesine dönen Beylerderesi Köprüsü’nün inşaatına başlandığını, bu yıl biteceklerle birlikte 150 km.lik duble yolun yapıldığını, don nedeniyle kaysı üreticilerine 16 milyon YTL. ödendiğini, Malatya’daki baraj inşaatları için de 21 trilyon lira ödenek ayrıldığını öne sürüyor. İktidarları döneminde 7600 tarım sigortası yapıldığına dikkat çeken İhsan Koca’ya göre, yarış AKP ile CHP arasında. AKP’nin merkez, Pütürge, Doğanyurt ve Yeşilyurt’ta’ta birinci parti olacağını belirten Koca, “Bize oy vermeyen Alevilerin yoğun olarak bulunduğu Arguvan, Hekimhan, Yazıhan ve Doğanşehir’de ise CHP yüksek oy alır” diyor. Bir iddiası daha var AKP’li Koca’nın. CHP’nin liste sıkıntısı olduğu ve partiden ziyade Mevlüt Aslanoğlu’nun isminden dolayı seçmenden oy alacağı görüşünde. 2002 ANAP’tan da katılım var ANAP örgütlerinden katılımların olduğu AKP, Doğanşehir’de eski DYP ve MHP’lilere de çengel atıyor. Merkezdeki 460 bin oydan 260 binini alan AKP’nin 2. ve 3.sıra adayının Pütürgeli olması diğer ilçelerde rahatsızlık yarattığı iddialarını reddeden AKP 1.sıra adayı Mahmut Mücahit Fındıklı, AKP’yi tanımlaması oldukça ilginç. Fındıklı’ya göre AKP , “Muhafazakar Sosyal De mokrat” bir parti. Kendilerinin 5, CHP’nin ise 1 milletvekilliğini garanti gören ve diğer 1 milletvekilliği için de AKP ile CHP’nin kıyasıya yarıştığını belirten Fındıklı, MHP’ye pek şans tanımıyor. MHP’nin Malatya’da eski gücünde olmadığı görüşünü savunan Fındıklı, kentin can damarı olan kaysı üretimi ve pazarlamasına yönelik projeleri olduğunu belirterek bu projelerini şöyle sıralıyor: “Bizde serbest piyasa ile serseri piyasa birbirine karıştırılıyor. Şu anda kaysı üreticisi serseri piyasasına teslim edilmiş durumda. Serbest piyasada üretici koruyan mekanizmalar olur. Bu mekanizmaların oluşturulması, tarım sigortası, lisanslı depoculuk, Ürün İhtisas Borsası ve Vadeli İşlemler Borsası’nın kurulmasından geçer. Alt kademesi olarak da ürün çeşitliliği, konsantresi ve yan ürünlerin geliştirilmesiyle Malatya’nın cazibesi artar.” Malatya’nın tek kadın adayı olan Öznur Çalık ise kendisinin aday gösterilmesiyle Malatya’da bir ilk yaşandığına vurgu yaparak, Malatya’nın kabuğunu kırdığını söylüyor. CHP’nin Malatya mitingi coşkulu geçti. a KP iktidarının TOKİ konutları dışında hiçbir yatırımı olmadığı ve 5 milletvekili vermelerine karşın iktidar nimetlerinden yararlanamadıkları konusunda Malatyalı seçmen hemfikir. Ancak bütün yakınmalara karşın, mağdur olarak gördükleri AKP’den yana meyilliler. Mağduriyete bir de AKP listesinin baştan aşağı yenilenmesinin avantajı eklenince iktidar partisinin eli iyice rahatlamış. MHP ESKİ GÜCÜNDE DEĞİL CHP’nin avantajı Aslanoğlu M alatya bir zamanlar CHP’nin sarsılmaz kalelerinden birinde. Hatta bu alanda belki de bir rekora imza atmış bir kent. 1950 seçimlerinden 1983 yılına kadar CHP’yi Malatya’da birincilikten indiren bir parti çıkmadı. Hatta yarı oyuna bile hiçbir parti ulaşamadı. 1970’li yıllarda 6 milletvekilinden dördünü CHP’nin alması alışılageldik bir durumdu. Maraş’ta yaşanan olayın benzeri Malatya’da da sahnelenince, kentin sosyolojik yapısı bir yıl içinde değişti. Bu seçimde oy kullanacak genç seçmenlerden çoğunun bilmediği ünlü Hamido olayı sonrasında azan faşist terör, Maraş’taki gibi Alevilerin kenti terk etmesiyle solun da Malatya’daki altın çağı noktalanmış oldu. Bunu AKP’li birinci sıra milletvekili adayı Fındıklı da onaylıyor. Malatya eski Belediye Başkanı Hamit Fendoğlu’na gönderilen bombalı paket sonrası torunlarıyla birlikte ölmesi ve sonrasında gelişen olayların Malatya için bir kırılma noktası olduğunu ve kentin gelişiminin geciktiğini belirtiyor Fındıklı. Hamido olayı ile nüfus dengesinin bir anda nasıl değiştiğini 1970’li yılların seçim sonuçlarıyla 80’li yılların seçim sonuçları karşılaştırarak anlatmak da yarar var. 1973 seçimlerinde CHP’nin Malatya’daki oy oranı yüzde 44, ikinci parti olan MSP’nin yüzde 19.9, üçüncü parti AP’nin ise yüzde 13.8. CHP, 1977 seçimlerinde Malatya’daki oy oranını yüzde 44’den yüzde 52.3’e çıkarıyor. MSP’nin yüzde 20.3’le ikinci parti olduğu bu seçimde AP’nin oy oranı 17, MHP’nin ise yüzde 9.1 olarak gerçekleşiyor. Bu üç sağ partinin 1977 seçimlerinde Malatya’da aldığı toplam yüzde 46.4’lük oran bile tek başına CHP’nin aldığı oyun 6 puan gerisinde. Hamido olayından sonra korku nedeniyle göçün başlayınca Malatya’da sağ çoğunluğu ele geçiriyor. 12 Eylül Darbesinden sonra yapılan ilk seçimde ANAP, yüzde 53.6, HP ise yüzde 32.7 oranında oy alıyor. İşte solun Malatya’yı terk etmesinin tezahürü. Ancak her şeye karşın CHP’nin baraja takıldığı 1999 seçimleri hariç 1980 sonrasında da her seçimde Malatyalı sol seçmen meclise temsilci göndermeyi başarmış. Bazen 1, çoğunlukla da 2 milletvekiliyle temsil edilmiş Malatyalı sol seçmen. Son 2002 seçiminde de CHP 2 milletvekilliği kazanmış. Bu iki milletvekilinden Mevlüt Aslanoğlu, partisi tarafından yeniden ilk sıradan aday gösterilmiş. İkinci sırada eski Adalet Bakanlığı Müsteşarı Yusuf Kenan Doğan var. CHP’nin üçüncü sıra adayı eski İl Başkanı Niyazi Ergin Gökçe. Pek dillendirilmese de CHP’de bir miktar liste sıkıntısı yaşanıyor. Özellikle üçüncü sıradan aday gösterilen eski il başkanı kırgınlığını gizlemiyor ve yerel televizyonda da kırgınlığını dile getiriyor. Malatya’da CHP’nin Arguvan, Hekimhan, Doğanşehir, Akçadağ ve Yazıhan’daki Alevi oylarının yanında Mevlüt Aslanoğlu faktörünün gözardı edilmemesi gerektiğini AKP’liler de vurguluyor. Bugüne kadar CHP’ye oy vermemiş seçmenden de sıcak ilgi gören Aslanoğlu, “Ben vicdanlarınıza sesleniyorum. Eğer ben Malatya’yı parlamentoda hakkıyla temsil etmişsem, sizden hakkımı teslim etmenizi bekliyor ve vicdanlarınıza sesleniyorum” diyor. Bazen da geçmiş seçimde CHP’ye oy vermediğin belirten hemşehrisinin omzuna şaka yollu bir yumruk atarak, “Ula bugüne kadar kendine göre doğru yaptın da ne oldu? Bir kere de benim için yanlış yap, sola oy ver ne olur, korkma ölmezsin ula?” diyerek takılıyor. CHP’nin Malatya’da bir daha 70’li yıllara dönmesi zor. Bu seçimde MHP’nin de 1 milletvekilliği için yarışa katılması nedeniyle CHP’nin mevcut 2 milletvekilliğini koruması bile başarı sayılabilir. Malatya’nın en eski yerel gazetecilerinden İsmet Yalvaç’ın tahmini , AKP’nin 4, CHP’nin 2, MHP’nin 1 milletvekilliğini alması yönünde. Yalvaç’a göre, CHP’yi Halis Aslantürk’ün ahı tutmuş. İlginç bir anektod aktardığı. 1977’de CHP’nin önseçiminde milletvekili adayı olmak için ünlü kağıt kebapçısı Halis Aslantürk de aday adayı oluyor. Aslantürk, CHP’nin emektarlarından. Bütün delegelere o dilere destan kağıt kebaplarından dağıtıyor. Ancak akşam oylama bitip sandık açıldığında kebap yedirdiği delegelerin kendisine oy vermediği ortayı çıkıyor. Halis Aslantürk 49 aday adayı içinden ancak 32.sıraya gelebiliyor. Bu duruma oldukça içerleyen Halis Ağa, il binasının karşısındaki Turan Emeksiz heykelinin kaidesi üzerine çıkarak bağırıyor: “ Hepinize zehir zıkkım, haram olsun.” “İşte” diyor İsmet Yalvaç, “CHP o günden beri, yani Halis Ağa’nın ahını aldığından beri iflah olmadı.” M alatya, 1970’li yıllarda CHP’nin ezici ağırlığına karşılık MHP ile de anılan bir kent olma özelliğini uzun yıllar korudu. Ancak şimdilerde eski gücünden uzak. 1980 sonrasında en büyük başarıyı 1999 seçimlerinde Malatya’dan iki milletvekili çıkararak gösterdi. Bu seçimde MHP, birinci sıradan babası Hekimhan Belediye Başkanlığı yapmış, DDY Genel Müdür Yardımcısı Şinasi Kazancıoğlu’nu aday göstermiş. Ne fizyonomisi ne de söylemiyle MHP’liye benziyor. Mahalle toplantılarında ağırlıklı olarak AKP’nin mağduru oynamasına vuruyor. “AKP iki ay öncesine kadar son derece mağrur ve dik başlı iken cumhurbaşkanlığı seçim sürecinden sonra mağduru oynamaya başladı” diyerek söze başlayan MHP adayı, son günlerde artan şehit cenazelerine dikkat çekerek oy istiyor. Malatya’da belli bir oyu olan DTP’nin bağımsız Adayı Mustafa Türk dışında, geçmişte SHP’den milletvekili seçilip HEP’in kurucuları arasında yeralan İbrahim Aksoy da DTP dışında bağımsız aday oldu. Eski MHP’li Kazım Ayaydın da BBP’nin bağımsız adayı. MALATYA Nüfus: ranı: Seçmen/Nüfus O GSYİM Payı: İM (USD): Kişi Başına GSY 853.658 % 52,71 % 0,80 1.863 2