Katalog

u kış komünizm geri geldi HAKAN AKSAY MOSKOVA 1994#ü 1996*e hatflayan gsce, Çeçenya'da kjmse yilbâşı kuUayarnadt. 11 Arnhk 1994te hefiayan savapn rffvbeJeri. y n p yagdırüı YHın ılk attt aymda bütün hoıykı suran savaa, Çaçan genlla Şamıl Basayev'ln Eludennavsfc kerılındekl br hasianeyî efta goçırma«yte ba^ayjn gurüşrneler sonucu durduruldu Ancak temmuz sonundakı ateşkesle baslayan yumusama süreti, bır fürKı kahcı banşa uzanamadı. 1995 sonuna Mostova yonetımı Çeçen lıuar Cahar Dudayev'ın temsıialenyle gBrOşmaten dındurrna ve Kremlın'e baghlıdıyla lanınan Doku ZavgayevTÇvçcrıya Devtoi Başkanı ılan ederek muhakikn*ıfden serflefme karan l tartışmBİı seçimtor aonucu. Zavgayev Uder, muhatfef ıse ftımıiyte yasacfcfi ıl«n acttdL Boytece savapn ıkıncl döneml baflamıç ddu. Şu ana kadarkı kayıplar, 5070 bın ınsan (5 bmdenraztaaıçocuk) yaşamı ve yaklaşık 30 müyar dotarfck maddıhasar Sonbirkaçyıl tçınde "kamu huzurunu bozan bas otatfar" gtdarak »klaştı Rueya'da. VI» 1095 ıçınde hıınun adı konuldu: Teror! lerörün kaynaklarmdan bıri, basta Çeçenya olmak üzere elnık •orunlar ıs« oiakı <ti* sosyalekonomık bunahmda yatıyor. Son bır yıt ıçlnde yakloşık 200 ışadamı. terör kurbunı ddu. Kinjıft bdirdz tuştoce uldürutontor afasıoda» mıUetvekıllen ve gaietecier de vnr. "U*er JI reform sürad* sneında soflan hala gentşteyen lümpan Keslmtor acısından an ıler popuı meslekleraftn bın kralık ıtılhkokfu Rusya'nm kalilM gelecegını araşlıran sıyasal grlzlemciler. olasıttıtardan btrini ulkenın tumuyke "matya dBVtotı" halıne gelrnesı olarak bettftıyoriaı . kurtarma çalışmaîannda 1132 kışı kurtanlabıldı. U2flkdogu'da NafUnorfik kaniındakl dapnem va son bır ay içrndakı uçak kazalan aonucu. Rusya hiikümeiinın mfı bın. Olaftanüstü Durumlar Bakanlığı (Bakanı S a n m Şoygu) okJu.Son dört yıl keimb *na pah.jstn.ı olurBaonun" palazlandırıtınaya çalışlan %" tarmay* smıfı, gaçan yıl içlnde Rusya nin yaşamında agırlığmı cıddı darak hoaaitirmaya başladı Lıbanri raforrn «yaaatının aonucunda ttr yanda hflttun yüsda TO'ı yoksuffı* »nmnın altında yar akken öte yanda banka aermayMİ oJuçfıırukiu ve onofnli devtel şffkelien. gtıçNı 6/el hrmaJara dOnufiurüfuu bskkierıülka yönabminde ağırlığı dan askeri aanayi va ağır aanayî tamaiteılen İK 17 mevzi yîHrdUar Eherji^yâkıt aaktörunün u n ^ n :\t\\\. M rüştünü kanıtlarııaya başlayan Rusya binuvazisi, 1995 ıçınde ilk kez siyasal sorunlaria ılgılı açıklamalaı yapmaya ve Iktıdar kurutıılarına tahdıikâr tavsiyeterde bulunmaya başladı Doflal felaketter 199ü yıh. Rusya acısından buyük feJakatlonn gerçeklesiıgı bır yd oidu. Saviişl.uifi dtşında. dapramlar ve ucak kazalan bırbirinı IzMi. Trafık kazaJannda va yangınlarda CKMI artış gor^nclı Yıl boyunca bu turdan lam 1474 icLıkAi yasandı> 4 bin ktşi yaşatnırıı yıtirdl Ybklaşık 30 bın kişı yaralondı ve/veya evsiz kakiı. KazaJardau ve dspromianlen sorua yaprian BDT ülkeleriyle ilişkller Rusya. gaçsn yıi ıçıiKie uiekl BauımaızDevkikr Toplulugu (BDT) üyelerıyfe ılışkılennı yenıdan guçlenüımu*ye çalıştı. Gürdatanla lliçkıl«f düzeJdi MoskuvaErivan dosKluuu geli^meye devam etti Beyaz Rusya ve Taclkıstan. tüm umııiı.ınnı Rusya'ya baulamış gbruiHiyor. Azerbaycan la ıllsiuler sıkıntılı. Mddovii Kazııkiaian, Kırgıaalan. özbekiiion ve Türkmerestan ıle llışkılerde zaman /aınan sorunlar çıksa da genel olarak istıkrar korundu. MoskovaKiev rliakılen 190 son zamanlarda belki de hepaınden daha büyuk bır geryırüık ıçmde Bu aradii ur oskı Sovyel cumhuriyeîi ulan Baltık ülkeJenyfe Moskovtı arasındakl aoQuk1uk surüyor. 1995, Papandreu yılı olarak anılacak MURATİLEM ATİNA ' • •: ün aon gılnündan baflmank 1995 yılınm yaşadıOvnız f u aon gunfannda, Yunanistan'da yine Andraaa Papandrau lami lelatiuz adüıyor. 31 Aralık 1904 lanhll gazatalar. gülllk auresı «ona aran Ingıte "Foraîgn CWk»" beJgalarinrf» yar alan habarfara ganif yar variyorlardt. 1984 yıNnı ıçeran balgalarda. o dönamın haşbakanı olan Yorgo Papandrau ila yma o ddnam davlat bakanı olan OQ»U, Andraaa Papandrau'nun Ingıhz yelkılıiar Hv yapnklan ottrüşmaiar, baaın oraanlannda ganif faHlda yar alıyordu. Ifto 1994*0.1995'a b*ıuîaya/ı I.MJ gunlefden ıtıbaren Papandreu adı sureklk gundamda kaJdı. 1964 larlhb balpalere gure baba oflu) Papandrau'lar, o dön*rnde Kıbnata* Makanoa'u devırıp yerıne Genaraj OrtvaaVl geiıritmeST ıçin IngOu yetkıiılarto arrtaamaya varmıalardı. Kıbna'ı komünızm tehllkesmden korumayı Hen suren operaayon, aalmda adayı NATO inau haHna qehrmeyı hadaliiyardu. Ocak ayı sümınce bu pian lartışıtdı.. Yunanisto'm, Türfcftya. Amavuthjt ve Makedonyarfealan ılişkılenndekı gergirtbgı. azaltabUrnek ıçın. ABO Başkanı BIİİ Cllnlon'm. mudahale nlteüftindekt mektubu lae aynı güntor ıçınde. PafiAndreu'nun aHne gaçiyorau. "Serttıgı ve hırçınlıuı bırak komşulannla şartaa dtyaloOa baala" aeklindaki mesaj, baan tarafmdan Yunon Içiçterine bır mnriahale olarak nttafendırilıyordu. Türkiye ıle AB arasmdaki gümruk birkgı anlaşmasını veto edacetynı • aylardır aoyteyen Yünaruatan hırrfAn yumuaak bir polttıka irl«meye başiarnıı, velonun kaknnlması yönıîndı* • v almıştı. Bu kar ar, basın ve muhateteı iu. a<>nclan sart şeklkJaeJeahrflmıs, "Karşılık atmadan .ürtUare teallm turMamtaalı okJuk, ıhanat. millı bafbMan Heatoftırnmiştl Ülkede yıllardır süren ekonomlk kriz ise 1995 yılının Hk uç ayı :inde had suftuıya ulaarms, her gün üike çoptnda 700 küçük ışyerl kapanır olmustu. Ve ntantn son günlennde donemm Devtoı Bakanı Yıklnm AMuna'nın. Batı Trakya'da temaalarda bulunacağını aaklamaaı, yilın Hk yansmın olayı kabul edrimeıi. Gelisi önceal olduftu glbı, Türkiye'ye dönuşünden günlerce sonraet blle. Yunan deyletının en basmdan. kamuoyundakJ en düsük geilrlı keaime kadar bu zıyaretı konualu eteçtkdl. kıMürter yaSdvch Mayıs baamda baalayfln. Yıldmm Aktuna'nın, Trakya gezısi böyuııca her gün hadi "S r" mansetmı aureklı sayfalanna çeken Bauımsa Baaın gaıeteal, manaeNnJn türk ts*ewyonlanna yansımasını "meshur okluk" sekhnde yorumluyordu. 11 msymta, eski DEP Baskani YasarKaya. Battarotıpıa gazetesıne verdıuı mülakatta, kurulan surgün pariamentoeuna PKK'rHn sryaei kanadı EHNKfnin de katedıuını açıklıyor va "Ben Kürt nlnrak sılahfı mücadeleye büyük önem verryorum. parlamentomuz Yunantetan'da toptanmaz, çunkü Yunanlılar b4zim dostumurdur, dosllarımıta aorun yaralmak latanıeyu" auzlerı ıltı iıazı odakiara . rme yapıyordu. 2& lemmuz gCİnğ Ahmet, ııoru laaretlerj Ile ddu bır iMfık kaıaamda hayaiım kaybetlı. Eai laık Ahmet.htta "Kocamı karanlık guçİer oldürdü" açıMamalarını yapryor. ancak Trakya Türklen kandılen ıçın çok onomh IMT lıdeh kaybetmenın buruklugunu hfllâ yaaıyortar Ve nıhayet son a/a damgasfiıı vuran olay gellsiı, 20 kaaım gunü Yunamsian Baçbakanı Andreas Papandreu, Onasis Kalp MHtkv2iBnde snürree tesrıısı ıle tedavb altına alındı. O gunden bu yana Yunaniatan*ı mefgul aden tek olay <se Türkiye ıle AB araaında imzalanan Oümrük Birligı Anlaşmaaı ofchı. Yunan hükümaHnı ılk günterdeki kadar eiertmıeye fırsat buiamarah baaının dikkatl. artık Onaste Knlp Merkerrne oevnlmJ» durumda. Yııtıu gun boyunca nastanenln 7. katmda bulunan gaıelectler. arttk haalane dışında kurulan b r çadır ıçınde gorevlanni yapmaya çabeıyoriar. Papandrau'nun st,ıliflirıı takip elmek fçln yaklaşık 1300 g t ( ının Akndıte olmak ıçın hastane yönetimino iKişvurduğu. ılk hafta ıçinde22 bin ptestik bardak lukatrtdigı, dıkkatı çeken bılgller arasmda. 22 aralık lanhll Etefterotıpia gazataslnde yer alan bır yorum, Yunan pditik hayalma son 30 yıl boyunca damgaamı vuran Papondreuyu en gü2eJ aekilde aruatıyor " Papandreu glbl kanzmatlk bir lıdere. böyte kötü son yakifrnaz. ancak Işle kadar bu..." Azeri petrollerl Uzun süredır taıiışıları A/er 1 peironenmn hangı üikeier üzerinden geçeceğı lartışmasının iHc raundu. geçen eklm aymda tamamlandt. Erken uretım petrolü BaküSupsa ve BakuNovorossıysk hallanyto, yanl Gürcislan ve Rusya ıızennden Batı'ya akianlocak. Asıl Hananın kuyrugu ıse îkı yıl kadar sonra ona petrol hatiınm guzergahnın belıtjenmesınde kop^icak Boru haUan, Kazak petrollerinin yocgısıyla da birleaftyor. Ilk raunda aflıriıflını kayarvABD. hem Rusya'yt hem de Gürcıstan'ı ve Türkiye'yı uadaflvmaş; ama en önemlı» kandisi açıamdan mah (petrolü) güvence altına aJabHecek seçımi yapmtş oidu. Kremlin ve dış polrtıka Şu gunlerde Rusya. yenj bır dıs pollBka okışturmaya çaltçıyar. KramJın. bu uğurda. Oıaışlsri Bakanlığı'nı sambolik bır kunıma dönüştürecek bir aün n atıyor Kendisıne baglı bır ııluslararası pdltlka tiiriml kuruyor. "Vem" dış poHUkanın. eetteine oranla daha fazla mNlıyeiçl ve Batı karşıtı olacauı aanılryor. Son donemde. baata Boana bunakmı olmak üzare bir dlzl konuda ımsiyatih ABD'ye kaptıran Rusya, kendine çekkluzen vermek Islıyor. Bu a yem" dış pohtlkanın esktemden CMha sert olacatjının ılk «aretlermden bTn. Rusya'nm, Türkıye'yı de dgllendıren Avrupa'da KonvanslyoneJ Kuvvetlerin Azaltımı (AKKAJ Anlaamafii'nın yükumlulükİRnne uymamosı. Fransa genel grevlerle sarsıldı MİŞEL PERLMAN PARİS 1995 Franaa ıçm duyarlt ve zor bır yıl okJu. Her aeyden önce, tepedekl yönetim daOttiklieindan Olüru. Yanl, Cumhurbaşkanı olarak, 7 yılhk 2. duneminı brtlnp Elyaee aanayının anahtariannı. hatefl de Gaulle'cü Jacquea Chırac'a teshm eden hrnnçom Mitlerrand. rahatlamıstı artık. Prostat haalalıOı nadanlyle görevınl tamamlayarnamak kaygm içlnde yasanvşb aosyallsl cumhurbaşkanı. gaçan mayısa dek Geçen yılflkanaada kaydedMmiş olaylaıoan Wri de ddukça ılgmçtı. Mazanne adında guzel *+ da çok 2ekı oldugu söytenen. evlılık dışı bir km varmıs maasrae Mıtlerrandın. Eski cumhurbaşkaru bunu pek gızlemedığı g gğ O fta P M Pans Match dergnının gaıek kafKftgıofla <Teretcse K ? savfalaıuufâ yayılmasına fazla bır sey OannKİı. Fakdl şunu bHmek gareJnr kı rranaHElat. İngılızlerın aksıne. devlet anmlarıııın o/nl hayatına kanşmryof. Yum br baata deyıaie. olayı bılv)«f de üattmde durmadan oaçlp gkMyoriar, Fransa'da 5. cumhunyet dönerru cumhurbaakanlanna "seçilmlş hükumriar1 gözuyie bakılıyor. CumhıutuiflUHiı devlecin UKvv^kten bv numarılı adarrn. İ5te seçildıui 7 mayıe ateana, riah.ı önce çesiltı bakanaMsrva başbakanlık Ile Pana betodtye başkanhgı yapmış Jncgu»^ Chlrac en son rmşansının tadırn çıkamıaktaydı Ustelık pnrfamentod.ıkı mv) çoOunkık. du Uaulle cu Cuınhunyel Için BırKk (RPR) ıle Fransu: Damokraajsi Için Bırlık (UDF) pani konfadarasyonundan ohjsfnakiaydı. Başbakanlık komiQuna iea Hd yikJır Izmîr douumkj Edoujni n jiijdur yeneşrniftı ama... Jacquaa Ctwac bu koauUar içvıde Elysea sarayıntn ydunu tutiu. Ancak hfr batona buruk bır lat cinde. Çünkü "30 yılhk dosT Chtrac ıle Balladur arasında. cumhurba^kanı seçım kampnnyBsı sırnftınd» un\ hw lariışnuya tanık Olunrnuştu. Her bm. rakıp olardk kampanyayı aöndurdu ve hrmirlı baaoakan yerrik du^tu Bunıın d i bir sonucu olarak rtu ıstıia ettı. Meydana gajtn yara, bugüne dektamamen kapenmiB degıL Balladur hukümelında difjslsn bakanı gOrevM yapnM Alain Juppe ıçın Başbakanlık yoiu açıbmstı Fakat * 5. cumhunyet duneminde bugüne dek gdriUmemış bir aekilde 1. Juppe hukumeti ancak 6 ay cuıyanabıldl ve ardından 2. Juppe htıkümetl kuruldu IHc hiHnım*t!akı kadın bakan suyısı Vd tkurı. b» sonrakında 4"e du^uruldu ve ılgılı çüvretorde m t t ı a ıla karfMandı. FransuEların Pastfik'tek* askeri nükleer denemetonnın dünyada çogunlukla elestırılmesı tse rransa'yı bır hoyli ötkeJandırdıgı gıbı su? konusu falsoyu •indımıek kolay ofrnadı Bu arada «ımdi yerudenaoeyaflBi partı 1 sahraian oian Lionel Jospın. eufrtrturbaşkarH seçimmde oldukçn Iw^an1i bır Sonuçu ulaşırk^n pmiıiwt durunıufuıyaıaıiı oidu Curnhurhapanı «eçirrunden yaklaşık 2.5 ay sonra Pansie bomhalar yenıden pattamaya b»?ladı ılk olay. 25 temmu? saal 17 :K) doiayianrKfa. SaıniMichBl RE.H metrosu Istesyonunda meydana geldi. 8 k şl Ö .l d ü 8 0 l dr 0 4 y yaralandı. Bunu, bır dızı başka aytom i2toyacekti. FaHen de Cezayırh teröf örgutlerinden QİA (SıUıtılı Islaml Grup) olarak saptandf. Yen suıkast oiasılıklan nedenıyle su gunlerde güvenlifc güçlen oniemlen yemden arttırmış bulunuyor. Bütün bunlar yetmiyarmus gfbi kasımm 3. haftası tamamlanırKon. ülke cıddi bır soayal bunalıma gırdl. Suz konusu problomiet, Juppo'nin sosyal âtgorta planı, denııryulu (SNCF) işçiterinin amekMıkleri ve kurulusun yenıden yaprlanması. Paris UtoBim ldare,1 ıl tATP)'nln aşagı yukan aynı nıieiiktekl ıslekleriydL Geçen 21 aralıkta baabakanın yönetimlnde to|jl«ınan "sosyal doruk"send<kalau rnemnun atmedıyse bıle. şımctılık ıu*ıv eylentoi durduruldu. Ulkt< «konomisi buyük yar.ı ultrken. Ba^bdkdn Alaın Juppe'nm dıırumu da ne danırse deueın, uöcM şekıide sarsıldı. Çasıtlı yoftuzluk wuştumınlan lse sııtuyur Yarnuı«* rııı ıHacak? Ştrndılik noel bayramından sotıra yılbası gecâsi guıııicifnde... Darfaeyte gldenter 1991 agusioa darbeaı ve 1993 kanA amm olayları sonrBsında raalıyetlerı durdurulan, ancak fteha sonradan yenideıı yasaMaşan Rıısyd Koınunml Partıaıl17Amlık fü9t> pariamento seçımlerınde bırmcı partı olarak yenı parbımenionun uçt« hınnı oluçlurmaya hak kazandı Komunıftllenn ynnsı kadar oy aiun mıllıyetçi Uberal Demokratık Parfı ıkını.ı. oylarııı yunle lü'urıualan ıktKi;ır ^ yıııUtjinuz Rusyftuçuncü ve dernokralik rnııhüleletten Yakılüko tioraketı Uu tirjrdııncü olarak parlamanioyrı