Katalog

02 den 83 e Türkîye Ekonomisi Orfcîy» tkononalflııd» 1982 yılında yafanan deneyıer dramlar, düs kırıkhklan v» aevinçler olağan blr yılın onlkl ayına sığ mayacak kadar çoktu Ta bıi bu olaylardan çıkartu •nası gereken dersler de Cumhuriyet sorusom B * nk ktndllerln» •orttüar. şey oldugunu B&n&nlar acı sından da alınacak önemll dersler vardı 1982'de. ABT 1 e Türklye arasındaki ger 1 ginllkler, tlcaretln cilveleri konusunda ilginç örneklerln sergilenmeslnl sagladı, ozelllkle tekstil »anaylmM sarsan AET kısıtlamalannın öğretlci yanı Türklyo' nın yenl pazarlar aramak tan vazgeçemeyecegl gerçeğlnl gostermesiydl Bu bakımdan Cumhurbaşkanı Ev ren'ln son Uzakdoğu gezlsl ve bu gezlde tlcarlekonomlk lllşkilerln vurgulanma n b«r balde ösel bir anlam açjlrpflTnn kotej bİT 1982 T lardtn pek farklı bir yd degildl. Gerçek fiyat artısları tlcret ya da maaj artışlarım bir kez daha gerlde bırakmış Işçl ya da memurun alım gflcünü artır m umutl?n bir başka ba hara kalmıştı Düşük lç talep, yüksek faiz ve kur farklarıyla boSuşan sanayıci 1982 yılınaa devletln ekonomlve mü dahalesinin nasıl zcunlu hale gelebileceğlni gordü, ayakta kalmaiın koşullan konusunda yeni deneyimler yaşadı Turgut özal glbl özel sektorümüzün kendl gücü T« dinamizmlyle ekonomld« yapı deglsiminl gerçek lejtlremleceglni da lçs dönük yapıdan dışa dbnük yapıya geçişin sanıldıŞı kadar kolay olmadığırı yaçayarak oğrendller özal içln bu dersln bedeU belkl de görevden ayrılmak oldu Flnans kesimlnde yığüan sorunlar da özal'm gidlşi nı hazırlayan nedenler ara s'nda yer alırken gdreve ol dukça iddialı başlayan Kafaoğlu da ozelllkle para ser maye pıyasasındaki sorunları çozmenin hıç de kolay olmad gını yasadı ve gordü Bankacılar da sorunla rının cıddlyetini bu yıl İçln ds daha lyi kavrama sansına kavustular ve «y* Mer kea Bankmn obn&saydu I'Oıtlyo'nİB lçlndakl gönoefl 6* rumuım da bofanım Jf* d başansscUgıs ölçflsu olank kmbnl «tmek g Ba açjdan bakddıSıiMbı ya ekonomlslcln son «Ul yı lın en clddl bun&hmını ya sadığı, dünya ticaretlnln da raldıgı blr ortamd» Türklye'nln dışsatnnını artuma sı ve enîlasyonu geriletlrken büyılmeyl •Ordurebilmesl kuşkusuz kl baçan sa yılmalıydı. Ama bu başarıya bakıp her şeyto yolunda gltlğmi soylemek ve daha lvlnln jereklerlnl araçtırmamak 1983'un daha clddl sorunlarla yaşanma&mı da gundem* getirebillrdl, Yılm çalkantılı olayla rmdan en fazla ders alma si gereken kesim kuşkusu? kl tasarruf sahiplerıydl Gerçekte neye yatırım yaptığmı tam kavramadan ban kere para yatınp «koşeyı donmenin» kolay olmadıgı nı acı dersler yaşayarak oğrenmeye başladı tasarruf sahlbi Ücretll re maa^lı »atanda« Içln 1»8J b«lki mm yü EKONOMİDE YIUN KastM TURKİYE'NIN 6?BÜYÜK BANKASI 1981'ın ilh günlerınd* Bank«r Kastelli altm» Mnemlni yafiyordu Topladığı 100 mılyara yakm para. onu resmen banka clrnamakla birhkte, praUkte Türkıye'nw 6 büyuk banhası durumuna getırmişti Her gün 11 5 müyar üra para topladıgını heı gür 100120 mılyon lıra faiz ödemesi yaptığını söylüyordu O günlerde Kastelh, pek çok tasarruf tahıbı ıçm «kale gibl bankaWardan falan daha guvemlir ve sağlnm bir muesseseydi. \A1LAR, KÖŞKLtR..... FAKÜLTEDE DERS VERİYOR Bankar KatttlU, ya da namı dlğtr C«vh«r özdtn, bu arada mal varlığmı da artırarak ününt un katıyor, yatı, köfku, Tahsim'dekı Sanat Vakfı v« Ircanbul un her semttnda boy vermeye baflayan Kotttl lnşoatlanyla çavresm* thtifam taçvyordu O günlerde haftada bir ortaya atılan Kastelli kaçtı» ya da •Kastelli ıntıhar ettı» söylentilenne karşı. arandığı her zaman bürosunda bulunuyor, yoğ\m ışme ragmen her telefona blzzat yanıt verlyordu. Kastellı'nin unü, tadece tasarruf tahibi v« is alemtyl» nnırU kalamazdı artıh. Unıversıte öğrencılerı de bu «başarı» konusunda bızzat ılk tlden ajdınlatılmalıydı Kendını «ben Turk sertaaye piyasasınm ord^naryusuvum • dı\e tanımla\an orta bırden terh Trabzon'lu Cevher Ozden Iktısat Fakultesı kursusunden, Prof Ferıdun Erpınle bırlıkte öğrencdcre konferans verıyor, çeşıtlı egıtım kurumlarına bagışlaraa bulunuyordu. VE GERECI DUSÜNÜLDÜ: 15 ay hapis Kastelli gerçekten Türkıye'ye dondü de Ama Tunus'ta yckalanarah ve pohs refakatınde Sonra yargıç önü. ne çıkarıldı v» Hısarbanka karşıhksız çek \ermekten 15 ay r<apıs ve 15 bın lıra p^ra cezasına çarptırıldı y akalandıgmdan, mahhemenın karar gunüne kadar. «bıldıgım çok şey var ama açıklarsam pek çok kışımn başı belaya gırer ben! koru^turmaym» dıyen Kastelh, mahkeme kararımn alevhıne sonuçlanacagını cnlavmca gerçekten de ba2i ügınç arıklamalarda bulundu Bu açıklamalarda Kastelli olaymın tek aktörunun kendısı olmaüıgı bu ofcyn o donemın en üst noktasmda yeralan huku met yetkıl'lerı seçkın sanaycüer üe bırlıkte oynan dıgı ve bankalann bu ışe a'et oldugu sergılenıyordu Nıtekım bu sergılemede en so^nuf omegı duruşma ha kımı Huseym Yucel verdı Yucel bu duruşmalardan bır.nde 'Bu hesap bır dev rıp hesaoıd.r Hukııku lau bal leştıren bır de\>nn hetibıdır » derken bır baş ka aurusmada *Once <?';/ hesao sonra da sertıfıka çık mış Yama bunlcr yama \amaa' dıyordu Huseym Yucel ın \ ıne bu duruşma lırdan bınnde sarfettıaı 'Aklım almıyor naiıl olıı \or"> Vuzmüvonlarca lıralık mevduat sertıfıkası veresı ve olarak venhvor hem de bankalar \enyor » tumce si de cezaı vönü bıten bu davanm arındakı dıger so rumluları duşunmeye zorla vacak bır başka tumce oia rak, akıllarda \er edecektıl Daha. altı ay oncesının «ef ane adamı» Banker Kastell. Cevher Ozden de kuşkusuz yıllar vıli unutulma \acak, 1982 de ekonomıde \aşanan olavlarm odcık nnk taMndakı kahraman» olarak anımsanacaktı YILIN ADAMI: lasarrufSohibi eçen yılın ekonomlde yüın adamı, akla gelmedlk badlreler atlatan tasarruf sahibinden başka kım olabıllr ki? Tasarruf sahıbl, lkl yıl lçlnae yılın adamı durumuna nasıl mı geldi? • 4 Hazıran 1980 tarihll bankalar kararnamesiyle, yıllar boyu banka cuzdanı ile altından başka tasarruf aracı tanımadan, tah\ılle hısse senedı arasındaki farkı bılmeden, dertsız, rısksiz ama aynı zamanda da kârsız yaşayan tasarruf sahibi içm yenı bır donem açılıyordu • Temmuz bankacılığıyla birlikte yüksek ve «tırmanan» faiz doneml başlıyor, pıyasaya mevduat sertıfıkası gıbı .veni bır tasarruî aracı çıkıyor, tasarruf yapmak karlı hale gelıyordu Tasarruf sahıbi bu ortamda evml, arsasını, arabasını satıp 510 kuruş daha fazla ayhk ek gelır sağlamak içln «o bankaja mı, gıtmeeeek, >oksa bu bankaya mı, gıtmeeeeek» arasında tercih yapmaya çalı^ırken, «ımdatlarına» bankerlık kuruluşları yetışti Kımı «kap kaççı» bankerlere gıttı Kımi kendlne «guvenlı bır yol seçtı». Artık tasarıuf sahibi ufak ufak «bılinçlemneye» başlamıştı Hatta bırbırlenne daha fazla gelır getlrıcı çeşıtll alteınatıfler bıle oneuyorlardı • Zi Haziran 1982 sabahı, Kastellı'nin yurt dışana kaçtıgı haben Dir bomba glbi patladı Ankara'dakı bankerlık ola< ından bu vana «uyanmaya» başlajan tasarıuf sahıbl, Kastelli olayıyla bırlıkte atalanmızın «bır musibet, bın nasihatten evladır» sozunü haklı çıkartır bıçımde epejce «avdınlandı» Ama, bu «avdınlanmanın», çoeunlugu dar ve ort<ı ge hılılerden oluşan tasaıruf sahıbıne vükledısi maiı fatura oldukça vuksen.tı Yüların alın terı olan kıdem tazrrılnatları, aıle vadıgarı evler katlar aıaba'ar bır anda «yanmış bıt mış kul olnıu%» elde ıpi/falı damgalı kacıt pa'çalarından başka bır^e1 kalmarnı»tı Işın malı portesı vani ta«•irruf sahıbının maddl k^jbı çok bmuktu Ateş duştusu yert yakardı Ama inkar etmek te ınsaisızlık olurdu hanı Bu olaylar dlzısı sorucu neredeyse tum tasarruf sahlpİPrı malı danışmanlık burosu açabılecek olçude bllgılenmışlerdl G Zi ha ıran saU ıba n 730 hiberler nie Kastelli efsaresı\le bfhkte 220 bin kı şını x unıutar\ dn yıkıh\ordu Cunluk odemelerde ıvıce zorlanan Kastelli. çe ş'tU bLşvurulanna ragmen Ankaradan da bekledıgı ışıgı goreme\ınce. guven h yolu» lsvıçre\° kaçmakta bulmuştu Cevher Ozden, Isvıçre'de bulunduqu surere uzer nde> çıkarmadtğı pııam"ya benzer çtzgılı gomlegıvle gazetecılerın soruiarını yom'i r};en acaba daha bir oy oncekı ış hayatınıın tamamını mıl lebm 0 VP a'lern hi7mptle geçnım En bııjuk mutsuzlUEtum, kendı havat'mda gezmed°n e^lenctden rmhrum o'marn Bır \e'e Kidemı>oıtm Kaitell kactı de nece J dıye » ' ıznrırı hatırhyor m ı* du"> Har'rlıyordu herhalde Ç^nku sık sık «ben kaçmadım duşjnmek ıç.n bura>a geldım, u k«"ne er geç donecegım ve butun borçlanm. cde>ecegım» dıyordu. KASTELLİ, ISVİCRE'YE KACTI