Katalog

Ikinciteşrin 1938 Atatürkün Aziz Cumhurreisimiz, Atatürkün ölü dakıka sonra herşey bitmiş, Atatürk goztıüne takaddüm eden günlerden itıbaren erini hayata kapamştı. Irtihallerinden bir saat kadar sonra Sıh)ütün Türk milleti, derin, fakat sakin ve hî Müze Müdürü Dr. Nuri jaraya gelerek Atatürkün yüzünün ve ellerinin mulajla/akur bir ıstırab içinde idi. Nejredılen ilk teblığde de tasrih edıldi rını almifhr. Müdavi ve müşavir hekimlerden, yalî'ı gibı, Atatürk, karaciğerinden hasta idi. Geçen şubat sonlarında, sureti mahsusada nız Profesör Nej'et ömer trdelp sarayda aavet edilen Fransız profesörü Fisenje, kalmış, diğerleri, dün öğleden «onra, evleAtatürkü ilk muayenesinde, kendilerini rine ddnmüsjerdir. lon nefeslerini verdikleri dakikaya kadar Hekimler, bu sabah, saat dokuzda, tekdevam rar toplu bir halde saraya giderek, Ataedilmesini tavsiye etmişti. Profesör Fisen türkün na'şını usulen son bır muayeneje, bundan sonra memleketiınize üç defa den geçireceklerdir. Bu muayeneyi müteakıb na'jın tahnit edaha gelmijti. Fisenje'den başka, Viyanadan gelen H. Epinger, Berlinden gelen dilmesi muhtemeldir. Millî matem ilânı ve büyük cenaze meFon Bergman isimlerindeki profesörler rasini için Ankarada hazırlanan prograde, müteaddid konsültasyonlar yapmıj mm bugün Vilâyete tebliğ edilmesi beklardır. Geçen lemmuzun 30 uncu günü rapor Ienmektedir. tttanbul, felâheti ntuu öğrtndi? larda isimleri zikredilen hekimlerimiz, Büyük Şefimiz Atatürkün yürekler ilk defa olarak bir konıültaıyonla Büyük Şefin o zamanki sıhht vaziyetlerini tesbit ıızlatan ölümüne aid kara haber dün sa bah, jehir içinde, yıldinm lOratile her taetmişlerdi. Bundan sonra, müdavi ve mürafa yayılmıjtı. Saat daha on bire varmajtvir doktorlar hastalığm leyrini bir an dan, tstanbul bir anda matem havasına takibden h&li kalmamış ve Büyük hasta' büründü. Yalnız caddelerde, değil, iç sonın başındsn son dakikaya kadar aynl kaklarda bile, yarıya kadar çekılmi; mamışlardır. bayraklar, taraf taraf göze çarpmağa bafHastalık mutad seyrinde devam eder ladı. tedavi eden hekimlerimizin teşhisinde isabet görerek, ona göre müdavata ken, 16 teşrinievvel pazar günü anî suretilk ve orta mekteblerin kapılan hınca te hazmî ve asabî bazı tehlikeli âraz baj hınc kalabalıktı. Çocuklar, yanya kadar çekilen bayraklann onünde toplanmışlargöstenniştir. ^tatürk, bu ilk teîdikeyi bünyesinin dı. Içlerinde teessürlerini zaptedemiye «fcğ!*»liğıre «mcalnz «nerjisile birkaç gün rek hüngür hüngür ağlıyanlar çoktu. fÜren bir buhran devresinden tonra, atlat Zaten, gözlerile ağlamıyanlar da özlerile mıştı. Fakat, hastalığın seyrini durdurma için için ağlaşmakta idiler. Saat on üçe doğru, gazetelerin çikar ğa knkân yoktu. Büyük Şefımiz, gün gündıklan ikincı nüıhalar, görülmemiş bir teden, erimekte idi. Kendısine, son zamanlarda, gida olarak ancak bir mıktar sut halükle halk tarafmdan yağma edilirceıine kapışılıyordu. Ömründe, belki hiç gaJe portakal ve elma suyu ve arada bir çorzete almıyan' kimıelerin, tokak bajlannba verilebıliyordu. da, gruplar halinde toplanarak, nemli ilk krizden sonra. hastalık ieyrine degözlerle Büyük ŞeHn ölümünii bildren yam etmekle beraber, Atatürkün sıhhî vareemî raporlan hecelemeğe çahftıklan gö* ziyetınde hiuolunur bir aalîh kaydedilrülmekte idi. mekte idi. Bu salâh, onun bir dakıkalık Bütün Istanbul teessürün en yüksek hajratı için, ömürlerirıin birkaç lenetini feda etmeyi teve seve göre alan, Atatürk derecesile, adeta kendınden yan geçmiş çocuklan ıçın, açık bırakılmı; bir ümıd bir halde idi. Sinema, tiyatro, ve dığer kaplsrydı. Fakat ne yazık ki, çok geçme eğlence yerleri büyük mateme hürmeten den bu kapınin da kapanması mukadder kapılannı kapamışlar, afişlerini indirmijd,. ler, resimlerini kaldırmışlardı. Atatürkün «thhi vaziyeti, son defa, geçen lalı günü akşamı (8 teşrini»ani) saat 6.30 da, birdenbire vahim bir şekle girmiştır. Bundan bir saat evvel, kendılenne bir mıktar meyva juyu içinlmıştı; neç'esı yerinde görünüyordu. Fakat, bir müddet sonra, hafif bir bulantı hissetmeğe ba§la dı. Bu bulantı tedricen artmif ve Büyük hasta kendisini kaybederek kotnadan ev velki vaziyete girmiılerdir. Çarşamba günü ( 9 teşrinisanı) hastanın halindeki vahamet artmakta devam etmiştir. Gece yaklaştığı sırada, Atatürk tam koma devresine girmifti. Caddelerde, fevkalâde günlere mahsus bir kaynaşma vardı. Fakat bu sakin, mu«tarıb bir kaynaşma idi. Kalabahk arasında, gülümsiyen bir tek çehreye tesadüf edılmiyordu. El sıkışmalarda, tarziye manası vardı. Bilhassa genclık kütleleri arasında te essür, son derece fazla idi. Universi teden başlıyarak lise, orta ve ilk mekteblere kadar, bütün irfan muhiti, tarıf edümez bir teessür ve heyecan içînde kalmıştı. açık bir Son Günleri Ankaradaki diplomatlar heyeti Hariciye Vekilimizin nezdinde Ankara 10 («.a.) Bugün aaat 17 tte Hariciye Vekili Doktor Araa Ankaradaki ecn«bi diplomatlarını heyet halinde kabul etmiştir. Duayen bulunan Efgan büyük el çi«i ekselâns Sultan Ahmed Han diplomatUr heyeti n&muıa atideki beyanatta bulunmuftur: « Bay Vekü, Gerek kendi namıma, gerekse du ayeni bulunduğum diplomatlar heyeti ve temsil ettiğimiz memleketler namina zah devletinize bu büyük mateminizden dolayı derin teessürlerimizle samimt taziyetlerimizi arzederim. Şunu da 2ah devletinize arzetmek isterim ki, bu Büyük dÜnya adamının zıyaı sizin milletiniz gibi her biri mizin miUetini de ton dereoe müteesair etmiftir. Bütün kalbimizle bu payansız kederinize istirak ediyoruz.» Hariciye Vekilimizin mukabelesi Hariciye Vekili Doktor Araa cevab olarak demiştir ki: « Bay duayen, büyük dçiler, ötta elçiler, matlahatgüzarlar, Mümtaz mümeMİlleri bulunduğunuz do*t memleketler nanr.ına gerek kaybettiğimiz Ulu Şefirrdz, gerek onun ölmez eseri olan Türkiye Cumhuriyeti hakkmda götterdiğiniz bu derin v e müessir «empati tezahürü Türk milletinin ve Cumhuriyet hükumetinin ruhunda menku| kalacak tır. Samimî taziyetlerinizden dolayı bütün kaJbimle teşekkür ederim.» Büyük Onderin rahatsızlığı salı günü akşamı saat 6,5 ta birdenbire vahim bir hal almış ve artık bütün gayrellere rağmen mukadder akıbetin onüne geçilememişiir Dün neşrolunan tebliğ fstanbul 10 (a.a.) Türkiye Cumhuriyeti hükumetinin resmî tebliğidir: Müdavi ve müşavir tabiblerinin neşredilen son raporu Atatürkün dünyaya gözlerini kapadığ'.nı bildirmektedir. Bu acı hâdise ile Türk vatanı Büyük Yapıcısmı, Türk milleti Ulu Sefini, insanlık Büyük evlâdını kaybetti. Milletimize içimiz yanarak bu tarife «ığmıyan zıyamdan dolayı en derin taziyelerimizi sunanz. Kederlerimizin tesellisini ancak ve ancak onun büyük eserine bağhljkta ve aziz vatanımızm hizmetinde ararız. Şurasînî da herseyden evvel beyan etmeliyiz ki ölmez olan onun büvük eseri CunJıuriyet Türkiyesidir. ' Hükumetiniz, içinde bulundu ' ?umu2 bu mühim anda bugüne kadar olduğu tribi dikkatle vazife başmdadır. Müesses olan nizamı ve vaziyeti idame hususunu, büyük Türk milletinin hükumetile tek vücud olarak teyid ve temin edeceğine şüphe yoktur. . Tefkilâtı esasiye kanununun 33 üncü maddesi mucibince Bü , yük Millet Meclisi Reisi Abdül halik Renda Reisicumhur vekâleti vazifesini deruhde etmîş ve Gene Teskilâtî esasîye Icanununun 34 üncü maddeaî rrruci { bince BiMik Millet Meclisi «kr ı h»l v>n< Reisicumhuru intihab ed**<e'rtir. Türkivenîn en büyük malcamına Teskilâtî esasiye kamınuna Sföre e^cecek zatm etrafmda hükumetil*». »»nh ordunile ve bütün loıwef''° Türk rr»ill<»tî sarsılmaz bir varik olarak toplanacalc ve yü^selmesîne devam edecektir. Bu<nin avnlıgma ailadıgunîz Rü^ük SefîtrJz Atatürk Ker vakit T»irk rpuTetine güven''». Eserlennl bu »nivenle ymotı. tdameaî esb»btnT da istîUmal ederek güvep V b>lv»"V mii'^tîiTiîz* « bîrakti Fbedt TtS^lc "lilleti onun e««rlerini PK««vetle va«ab>«•«!*>. Türk Terf1'"'" «nun >^v»*»«rtî vedîasî o'an T ürkive ^umhurivetînî dave onun Izinde Şehir tramvaylarından birinde halktn teessürü Hd eenc mektebli kııın saptına tnuvaffak olamadıklan göıyaşlan Yunanistanda teessür Atina, 10 (Telefonla) Türkiye Cumhurreisi Atatürkün vefatı haberi burada derin bir teessür husule getinniştir. Müessif haber ilk defa olarak Yunanîıtanın Ankara elçisi tarafmdan aahsan Başvekil M. Metaksasa telefonla bildirilmistir. Atatürkün vefatıni öğleden »onra haber alan Yunan gazeteleri derhal hususî tabılar yapmışlar, ve Büyük Dâhiye sayfalar tahsisine baslamışlardır. Hariciye Vekâleti Müstesarı Mavrudi Türkiye elçisi Rusen Eşrefi ziyaret ederek hükumetinin teestiirlerini bildirmistir. Başvekil M. Metaksas telgrafla Türkiye Basvekili Celâl Bayara ve Hariciye Vekili Tevfik Rü»tü Arasa taziyetlerini bildirmiftir. Anadolu Ajansından en son bülteni elmak istiyenler inik bayraklarile bir ecnebi müessese binası Kemal Atatürk, Türkün taırihinde ve gönlünde daima yaşiyal Diplomatlar heyetinin teessürü Ankara 10 (a.a.) Haber alindi İlkmekteblerin dağılma saatinde, h«rHasta etrafındakilerin hiç birini tam aııyordu Son saatleri yaklaştığı zaman, gün gülüşerek, fakalasarak, kol kol evlebütün müdavi ve mü?avir ubibleri, baş.u rine dönduklerini gördüğümüz çocuklar, cunda idiler. Teneffüs bir âralık »on dedün bütün çocukluk neş.elerim kaybetmi»/rece sıklaşarak evvelâ 4 0 a kadar çıklerdi. Mekteb kapılannda, başbaşa verip, mış, bir müddet sonra, tedricen 33 e inmijağlajan yavrulan görenîer de, kendilerini ti. O Büyük Adam, dakikadan dakikaya tutamayıp, gözyaşlarma serbest bir cereağır ağır sönüyordu. yan veriyorlardı. Seyyar satıcılar bile, bu NıHayet, bütün maddî varlıklara nîha buyük ve millî mateın karjısında seslerini yet veren insafsız ve âmansız Ölüm, yata kılmıjlardı. ğında, ısrırabsız ve dalgın uyur gıbi gb'rüBir çok mekteblerde, öğleden «onra, nen büyük ve eşsiz ınsanı, aramızdan çeders okutulmamif, öğretmenler, çocukları kip aldı. Saat, sabahın dokuzunu çaldığı zaman, etrafına toplıyarak onlara, Atatürkün öAtatürk son dakikalannı yaşıyordu. Beş lümünden duyduklan derin heyecam tes Büyük Devlet Reisinin cenaze ğuıa göre, duayen bulunan Efgan bümerasiminde Yunan hükumetini yük elçisi ekselâns Sultan Ahmed bizzat M. Metaksas'm temsil etmesi Hanın riyasetinde toplanan ecnebi kuvvetle muhtemeldir. Yunan Er devlet mümessilleri, bugünden itibakânı Harbiye Reisi Papagos, Yunan ren cenaze merasiminin hitamına kaordusunu temail edecektir. dar ziyafet vermemevi, kabul resîmc grupu Ajans bültenini okuyor Selânik valisi, Başvekil Celâl Bayara telgraf çekerek Ulu Şefin doğduğu şehir halkının sonsuz kederine tercüman olmuştur. leri yapmamayı, elçiliklere yan bayrak çekmeyi ve teessürlerine bir nişane olmak üzere, bu akşam Istanbuldan avdet etmekte olan Bafvekil Celâl Bayan Istasyonda heyet halinde karşılamayı ve B. M. Mecltsinin y v rınki toplantısmda da bulunmayı kar arlaştırmışlardır. Tek bir $eye ihtiyacımız vardır: Çalışkan olmak. Servet ve onun neticei tabiiyesi olan refah ve saadet yalnız ve ancak çahşkanlann hakkıdır. kin ve teselli edici »özler söylemişlerdir. Duçar oldugumuz büyük nya karşı sında, bütün ecnebi sefarethaneler, kon • soloshaneler ve ecnebi tabiiyetinde bulunan müesseseler, bayraklarını yarıya kadar indirerek millî matemimize istirak etmekte idiler. Dün. Dolmabahcenin kaoalı kaoısı önünde bir intıba Dünyada her kavmin mevcudiyeti, kıymeti, hak\a hürriyet ve istiklâli, malik oldugu ve yapa cağı medenî eserlerle mütenasibdir. Medenî eser vücude getirmek kabiliyetin • den mahrum olan kavimler hürriyet ve istiklâllerinden tecrid olunmağa mahkumdurlar. Ecnebi mümessillerin taziyetleri Ankara 10 (a.a.) MemlekeH mizdeki bütün ecnebi devlet mümessilleri Hariciye Vekili Doktor Rüştü Arasa, millî matemimize samimî istiraklerini bildiren taziyet mektublan eöndermişlerdir.