Katalog

6 StYASET 85 S1YASET «5 PereLachaise Mezarlığı, politikkültürel tarih mirasıyla yüklü Paris'in ünlü mezarlığı o kadar büyük, burada yatan ünlü sayısı o kadar çok ki, en aşırı mezarlık dolaşma tutkunları bile ellerinde plan olmadan aradıkları ünlü kişinin kabrini bulamıyor. Eğer ismi öldükten sonra sıkça hatırlanacak biriyseniz buraya gömülmeniz teşvik bile ediliyor, aına ünlü değilseniz, ancak bazılarının yaptığı gibi, Pere Laehaise'e paraya kıtvvet girebiliyorsunuz. Ya/ı: SABETAY VAROL Fotograflar: ERGl'N ÇAGATAY çevrıli, butıln buyük kent mezarlıkları gi bı buyuk Bır uçtan bir uca gıdebılmenız ıçın en az yarım saat yol katetmenız gerekıyor. Ana gınşınden başlarsanız, bekçı kulubesıne uğrayıp mezarlığın planını edınebılıyorsunuz Ve planla bırlıkte orada "istırahat" cden ünlulerın hstesinı takdım edıyorlar sıze. Unlıı ınsanlar, son yüzyıllarda Bdtı ııygaılığının yetıştııciığı sanatçı, polıtıkacı, duşunur ve unlu askerlerin birçoğu. Yanı yaşayan olüler PereLachaıse Mezarlığı butün bırıncı sı nıt ıstırahatgâhlar gıbı ülulerınıze yer bulmak ıçın ya da çok masral etmenizi ya da torpıllı olmanızı gerektıren bir yer. Eğer yaşayan bır ölünun sahıbıyseniz, başka bır deyışle ölen yakınınız çok tanınan bir kışıyse, ölünüzü buraya gomdürmek için yardım, hattâ tcşvık bile görürsünuz. Yok eğer, paranızla unlülerın arasına gömulüp, yaşayan ölülerın arasında bır yer edınmek istiyorsanız, ölüölüler sınıfına girersınız. Çok ihtişamlı bır kabir de yaptırsanız ölüölü olmaktan kurtulamazsınız. ölüölülerı yakınları ziyaret eder. llk kez cenaze törenı ıçın gelirler. Daha sonra anısını yureklerınde yaşatanlar, mensup olduğu dının geleneklerıne göre bellı aralıklar la gelirler. Çıçek koymaya, fatiha okutmaya, kabrın bakımını yaptırmaya vs. Burada yaşayan ölüler yatıyor P aris Debrelı Hdsan'ın, PereLaehaıse tnezarlığının taşldrını koyun sanması ıe.ın Eyfel Kulesı'nın son katına çıkması gerekırdı Unlü halk turkusunun ısımsı/ ozanı "Me/ar taşlarını koyun mu sandın? Adam oldurmeyi oyun mu sandın?" derken Hasan'ın olumle yaşamı bırbırinden ayırt edenıeyecek kadar aklıselıminı yıtirdığını an latmak ıstıyordu. Bır nıezdrlık duşunün, etrafı duvarla Yaşayan ölülerı başkalan da ziyaret eder Bıraktığı eserlere hayranlık duyanlar, hayattayken yaptıklarını yüceltenler, yakından tanıma fırsatı bulamadıklan ünlü kışinın mezarını ellerındekı plana bakarak ararlar bulurlar, eğeı yalnı? gelmışlerse, bır ıkı dakıka ıçlerınden, grup halındeyseler, berabcrınde oldukları kışilerle yüksek sesle ünlüyu anarlar ve başka unlülerın mezarlarını bulmak uzere yollarına devam ederler. ISekromani Bır de mezarlıklarda dolaşmasını sevenlcr vaıdır Bunlar da ıkıye ayrılır. Bir kısmı ölulerin unutulup gıtmesıne tahammul edemedıkleri ıçin, tanısın tanımasın kabırlerı ziyaret etmekle ölülere iyılık ettıklerıne ınanırlar. Mezarlık tutkunlannın diğer ;l lanhı l'ere I achaıse Mezarlıgı'nın bir ko^esi de tnnemlerı ılgilendırıyoı Ozellikle t4<; anıl. liiri, "hrmeni Ulusal Kahramanı" <li\e nitelenen Ceneral Anlranik'in heykelı. Iraına'dtıki h'rmeni temauti, I rmenı soykırımı iddiasının vurgulandıgı 24 nhanlarda bu heykeliıı onunde torenler duzenlerler. Bir ikincı atut, hransıı ordusu sajlanmla çarpıyrken olen hrmeniler için dıkılmi}. Uzerindeki (arihlere hakılırsa. trmenilerin her iki dunya savaiinda Iransız orduuında hizmet gordııkleri anlaıılıyor. Turkler açıundan heiirli tarıh tezlerının mıeliğini ortaya çıkarabilecek olmast uçısmdan ilgını; uçuncu I rmenı unılı 19141918 ve 19201921 yıllurmda hransızlar utfında olen I rmeniler için dikdmiş. Amlın uzerindeki yer tumlerine bakddığında, bunlann bir kısmı transız topraklun. Ama daha da çarpıcı olun Antep, Marab, Adana, Çanakkaie, Selanik, Manaslır gibi yer isimleri. Ruradan Erınenilerin hemen her cephede tranuzlar ile aynı sajta, Osmanlı ve daha sonra furk birliklerine kar^ı lavaıttğı kanıtlamyor. bölumune "nekroman" denır. Nckro Yu nanca'dd ölu demcktır Man takısı ıse, bcllı bır alışkanlığı, aşırı duşkunluğu ıfade eder, nekroman sözcuğu ölülerın ruhlarını çağıran, onlarla ıletışım kuranlar ıçın kullanıhr. Bunlann en unlüsu Allan Kardeç, PereLachaıse'ın 44'uncu bölümunde yatıyor. Bu spırıtızma ustası, mezarhğ'n en lazla çıçek bırakılan kabrıne sahıp Ziyaret rckorunu da elınde tuttuğu söyleniyor Me/arlık ge/enlerm buyuk çoğunluğunun nekromanıyle uğraşanlaı arasından çıktığı duşunulurse hiç de şaşırtıcı değıl PereLachaıse mezdrlığının kuruluş (a rıhı 1804 Fransı/ ıhtılalı sonrası kargaşd ıçındc yuzen Parıs kentıne Napoleon'un ımparator olmasından sonra çekı du?cn vermc çalışmaları sırasında açılmış. 44 hektarlık bır alana yayılmış Paris'in en buyuk mezarlığı Mezarlık o kadar büyük, burada yatan unlu ölu sayısı o kadar fa/la kı en aşırı nckromanlar bile elınde plan olmadan, c/berden, sızı aradığınu ünlu kışının kabrıne göturcmez. Unlülerın, Paris'in doğusundakı bu mezarlığı tercıh nedeninın hıkâyesı şöylc JVlezarlık ve politika O /amana kadar zengın ve unlü kışıler kcndılerini kilıselcrın avlularına, hatta ıçlerıne gömdürurlerdı. Bu alışkanlığa son vermek ıçın Napoleon'un emriyle kral üçüncü Henn'nın eşi Louıse de Lorraıne'in mezarı PereLachaise'e taşındı. Mezarlık ıçin bundan daha ıyi reklam kampanyası düşunülemezdı. Paris'in zengın batı mahal