Katalog

10 StYASET »1 Kreisky'niıı halefi: Onıı taklit edemem I J runo Kreisky adı 1970 1983 arasında 13 yıl boyunca, "Avusturya" ile neredeyse o/deşleştirilmiştı. 13 yıl başarılı bir iktidar surduren Kreisky, 1983 seçimlerindcn once halka, partisi parlamcntoda mutlak çoğıınluğu kaybedcrse istifa edeccğini duyurmuştu. Parti mutlak çoğunluğunu kaybedınce, Kreisky sözunde durarak ıstifasını verdi. Sonra da Fred Sinovatz'ı başbakanlığa önerdi. Partı yönetimi Kreisky'nın önerisini oybirliğiyle kabul ettı. Sinovatz 25 Nisan 1983'de başbakanlık gorevıne başladı sırtında "Kreisky'nin halefi" olmanın yüküyle. Federal Alman Der Spiegel dergisınin Avusturya'nın yeni Başbakanı Fred Sinovat/'la yaptığı goruşmeyi a^ağıda ozetliyorıu. kavrayabilmemız, bızim açımızdan çok faydalı oluyor Kavrayışınız dış ulkelere fazla borçlanmanızdan kaynaklanıyor. Butçe açıgı o denli buyudu ki, goreve vergilerin arttırılntasıyla başlamak zorunda kaldınız. Sinovatz Devlet borçlarımız dığer ülkelerınkınden fazla değıl Ancak iş alanları pohtıkasına umduğumuzdan daha fazla para harcamak zorunda kaldık ve ekonomık bunalım dönemı umduğumuzdan daha uzun sürdu Böylece halktan kolay anlayamayacağı fedakârlıklan ıstemek zorunda kaldık Avusturyalılar kötü bir dünyada mutluluk adasında yaşadıklarına inanıyorlar Bu inancı halk arasında yaygınlastırmaya çalışan halefini/ Kreisky'ydi. Bu yolla Avusturya Sosyalisl Partisi'nde 3 kere mutlak çogunlugu elde etti. Gerçek, halka daha once soylenmek zorunda degil miydi? Sinovatz tnsanların yaşam şartları dramatık bir şekılde kötüleşmedığı sürece, fikırlerını değıştırebılmek çok güç Ama ılk kara bulutlar geldığınde Avusturya'dakı uyanış başka bir yerde olamayacak kadar büyüktü... Politikacılar halkı uvandırmak >erine hayalleri besledikleri için, gule oynaya borçlanarak guçluklerin ustesinden gelmeye çalıştılar. Sinovatz Bakın bu, ekonomık gırışımlere benzer: Çalışanlar ıyı yıllann başarılarına kolayca alışır. Kâr azaldığında söylenmeye başlarlar. Bu şu demektır Yaptıklarımız, ortam kötüleştıkçe daha güç kabul görecektir. Herhalde halefiniz Kreisky'nin devlete ait sanayi kurıılıışlarının canlandınlması ve sosyal sigortalar gibi konularda uzun zamandır zaruri duruma gelmiş olan tedbirlerin alınmasını geciktirip sizin uzerinize yuklemesini dogru bulmuyorsunuz? Sinovatz Olay tam anlamıyla bu de ğıl Devlete aıt sanayi kuruluşlarında reforma, daha 8O'lı yıllann başlarında gırıştık Ama bu reformun durumu çok şupheli. Devlete ait sanayi kuruluşlarınız 1980'den beri her yıl 700 mılyon marklık butçe açıgıyla karşı karşıya. Sinovatz Bence 1983 seçımlerınden önce Kreisky'nin halka gerçeklerı ıfade eden bir konuşma yapmış olması, onun şereflılığını gösterır Şöyle demıştı Kreisky: Sevgılı Avusturyalılar, eğer bu polıtıkaya devanı etmek ıstıyorsak vergilerı yükseltmek vc malı kaynak vergılerını yururlüğe koymak zorundayız Ama ne yazık kı, bu doğruluk seçmenler tarafından pek kabul görmedı Rastladığım ınsanlann bir kısmı ıdarelı davranmak ve kemer sıkrhak zorunda olduklarını anladıklarını söylüyorlar Ama ış bunu gerçekleştırmeye gelınce başka türlu konuşuyorlar Görevımiz, alınması zorunlu tedbırlerın halk tarafından anlaşılmasını sağlamaktır Şuphesi/ bu Muhafazakârlara oranla Sosyal Demokratlar içın daha guç. Çunku Sosyal Demokratlann politikasının temelini, dunya nimetlerinin daha adil boluşumu oluşturuyor. Muhafazakârların tasarruf çagnları, Margaret Thatcher orneginde de gonılebileceği gibi, daha kolay benimseniyor. Sinovatz önemlı olan, sadece Avusturya'da değıl, Avrupa'nın bıltününde, gelecekte yeni bir olguyla karşı karşıya kalacağımızdır Geçmışın yüksek gelışme oranlarına hiçbir zanıan ulaşamayacağız. Ekonomik geli}meye hiç önem vermeyen, nıtelıklı bir yaşama ve çevre korumasına değer veren gençlerımız var. Buna karşılık büyük ekonomık gelışmeler olmaksızın hıçbır şeyın olmayacağına da inananlar var. Bu dıyalektik, önümüzdekı 20 yılın pohtıkasını belırleyecektır Duşunelim ki, bir komur santralı çevre korunması gerekçesiyle kapatılmak zorunda, ancak bu sırada iş sahaları ortadan kalkıyor. Sosyal demokrat sendikalann, çevre korumasını, iş alanlarının muhafaza edilmesine tercih edeceklerine inanıyor musunuz? Sinovatz Avusturya sosyal demokrasısı hıçbır zaman, geçmışte de politik yaşamın günlük sorunlarından kaçmadı. Yeşıller'ın çevre koruması bılıncıni uyandırmış olmalarını takdırle karşılıyorum. Ama iş sahalarına yönelık sorunlar yokmuş RI Mirasçı, mirasm altında ezilecek mi? gömdu mU? Sinovatz Bunun Marx'ı gömmekle bir ilgisi yok, ama öncekı yüzyılda doğru olan görüşlerı süreklı ıspatlamaya çalışamayız. Sonbaharda Avusturya Sosyalist Partisi içinde buyuk bir ideoloji tartışmasını bu nedenle mi başlatmak istediniz? Partinizde yeni bir ideoloji ihtiyacı mı var? Sinovatz İdeoloji ıhtıyacından daıma kaynağa dönme fikrının anlaşılmasına karşı çıkıyorum Sosyal demokrasının temel değerlerı korunmalıdır, ancak bununla beraber yeni sahillere doğru yola çıkmak gerekmektedır. Guzel bir soz, ama bu sahiller nerede? Sinovatz Geçmışi düşünün, hiç kimse Fransız Devrımı'nın özgürlük, eşıtlık, kardeşlık ıdeallerını reddetmemıştı, ama 19. yüzyılda bunlar sosyal adalet taleplerıyle tamamlandı 20 yüzyılda maddı şans eşıtlığı eklendı Bu nedenle kültür politikasının sosyal polıtikanın devamı olduğuna ınanıyorum. Bir keresinde sosyalist külturün olmadıgını söylcmiştiniz. Sinovatz Yoktur, sadece sosyalist kül Fred Sinovatz: İlh işçi Başbahan avaş sonrasmda Avusturya'nın ılk ışçı kokenlı Buşbakam Burgonya 'dakı Hırvat azmlığına bağlı olan anne ve babası bir jut fabrıkasında çalışıyordu. Daha sonra komur tuccarı olan babası, Smovatz'a Alman hukuku ve tarıh yüksek öğrenımı yapma ımkânı sağludı. Sosyal demokrat Sinovatz, 55 yaşındayken Avusturya Sosyalist Partısı'nın Burgonya sekreterı oldu. 1971 'de Kreisky hıikuınetınde, öğrentm ve sanat bakanlığı görevını aldı. Kreisky nısan 1983 'te 12 vıldır koruduğu mutlak (oğunluğunu kaybedınce, Sinovatz'ı halejlığe önerdi. tür polıtıkası vardır. Az ışle çok değer yaratma ımkânı veren teknolojının, bızden ınsanlann boş zamanlannda gerçekten bağımsız kalmalarını sağlamamızı talep ettı ğıne ınanıyorum. bğlence endustrısınm baskılarından, dışardan gelen yoğun baskılardan bağımsız Bu birçoklannda, insan zorla mutlu ediliyormuş izlenimini yaratacaktır. Sinovatz Hayır, bız yaratıcı guçlerını gelıştırmesını bılen ınsanlar ıstıyoruz. Böylece metafızık alanlara gırıyoruz. Sosval denıokralların aıl olmadıgı alanlara. Sinovatz Doğru Maddenın ötesındekı sorunlar bızım ıçın yabancı Bir sosyal demokrat parti, bir burjuva parlisinden nasıl ayrılır? Hıristiyan Demokratlar da uzun /amandır sosyal adalet ve egitimde fırsat eşitligi talep ediyorlar. Metafızikle eskiden beri ilgililer. Sinovatz Ekonomıyı mutlak amaç olarak gören ve bütün eşıtlık sözlerıne kar şın aslında bu konuyla gerçekten ılgılenmeyen muhafazakârlardan, ınsanlara cıddıyetle yaklaşmamızdan ötüru ayrılıyoruz. 1983'te mutlak çogunlugu kaybetmeniz ve sagcı ve kuçuk bir partiyle koalisyon ortaklıgı kıırmus olmanız bir talihsizlikti. Buyuk amaçlarınızı goz onunde tutarak, neden daba buyuk bir partiyle koa Spiegel Sayın Başbakan, 19. yuzyılda Imparalorluk danışmanının oturdugu, 20. yıı/vıldıı Kreısky'nin ve şimdi de bir işçi çocuğu olan Fred Sinovatz'ın bu şatoda çalışmasını doğal buluyor mıısunu/? Sinovatz Doğal değıl tabıi Bu, Avusturya sosyal demokrasısının zorlu kavgalar vererek, ülkcnın önder gucü olmasının bir sonucu Ve bu partı eşıtlık ve adaletı temel görevı saydığından, üst kademede olanlardan bırısının, ışçı kesımınden veya başkent Vıyana'dan ya da Burgonya şehrı Neufeld'den gelmesıne önem vermez Kreisky'nin mirasçısı olmanın bu denli guç olacağını (ahmin etmiş miydiniz? Sinovatz Kreısky'le 12 yıl boyunca hükümettc bırlıkteydım Tabıı kı başıma ne geleceğını bılıyordum Bu nedenle şaşırmadım Devlet butçesinde buyuk bir açık var, işsizlik lahmin edilenden daha buyuk. Bir seçimden digerinc surekli olarak oy kaybeden bir purtidensiniz. Ve hukumetin onune surekli taş koyan eski bir başbakansını/, >erel başkanını/ (Kreıskv) var. Sı/ce hangisi daha kotu? Sinovatz Temelde, Avusturya ekonomık açıdan hâlâ lyı bir durumda Eğer si7 Almanya'da bızdekı yüzde 5 oranında ışsızlığe sahıp olsaydınız sevınırdıni7. Küçük ve derlı toplu bir ülke olmamız nedenıyle sorunları dığer ülkelerc oranla daha çabuk bı davranmaları tek boyutlu düşündüklerını gösterıyor Duşunce ve gerçeklik arasındaki uzlaşmalar politikada yeni bir konu degil. Muhafazakârlar da aynı şeyi denediklerini soyluyorlar. Sinovatz Konu sadece uzlaşmalann bulunması değıl, düşüncelerın değıştırılmesı sürecını başlatmaktır. Bız sosyal demokratlar, bunu bir defa başardık. Yüzyılın başlangıcında tek başımıza ıken, zaman ıçınde görüşlerımız benımsendı ve 20 yüzyılın ıkıncı yarısı sosyal demokrası dönemi oldu. Yeni fıkırler ortaya atıldığında ınsanın arkasında hcr zaman sadece bir azınlık vardır. Ama azınlıkla bir seçim kazamlamaz. Yuzyıl donumıınde, sosyal demokrasi buyuk hayalleri yonlendirebilırdı, çunku o zaman kaybedecek bir iktidarı yoktu. Sinovatz Bugün kayıplardan kaçınılamaz Bunlar yapısal nedenlerden kaynaklanıyor Sadece bir on yıl ıçınde buyük değışıklıklcr yaşadık Bugün çalışanların çoğunluğunu ışçıler değıl memurlar oluşturuyor. Üretım sektörü, hızmetlıler kesımını gıderek daha fazla kaybedıyor. Sınıflı toplumda geçışkenlık arttı; aslında sınıflı bir toplumun varlığından da söz etmek olanaksız Avusturya Sosyalist Partisi de Mant'ı