Katalog

16 StYASET 84 ZİYA ÖZKÂHYAOĞLU ew York " rrımtab" tngilızcede bır gemının buyuk dumenının ucunda yer alan çok daha kuçuk dumencığe verılen ad " Irimtah" kuçuk, ama stratejık konunıu do layısıyla koskoca bıı tıansatlantığe bıle yönunu değıstırtebilecek güçte Unlü Atııerıkdn duşunuru ve endüstrı tasarınıcısı Bııckmınstcr Fııller, tatn yerınde ve zanı.mında uygulanmış ufak bır gucun stratejık olarak çok buyuk çaplı etkı doğurabılmesıne "Irimtab faktoru" adını vermıs "Trimlah fakloru" aynı zamanda ABD'de yenı çıkmış olan bır kıtdbın da adı. Yazarı Harold Willens. VVıllcns, 1922'de Rusya'dan ABD'ye göç etmış 1945'te Hıroşıma'da Amerıkan ordusunda ıstıhbarat subayı olarak atom bombasının elkısını ılk gozlemlcycnlcrdcn Şımdılerde, /engın bır cmcklı üjddarnı olarak, peşıne bır dızı buyuk Amerı kan şırketının unlu başkanlarını tdkıp nukleer savaşa karşı savaş açmış dıııumda Kıtabı, tclevı/yon programldrı vc Ncw York Tımes gıbı etkılı basında parayla satın aldığı ıkı tam sayfalık dev ılanlarda nüklecr savaşın nasıl onlenebı leceğı tartısmasını Amerıkan toplumunun belkı de en etkılı kesımı olan ısadamlarınd götürmek azmınde Nukleer sılahlanma sorununa ış dunyasının duygusallı ğa yer vernıeyen yaklaşınuyla bakan VVıllens, "nukleer taydırma" ılkcsıne sadık kalarak bılevıjc nukleer sılah depolamanın sonundd dünyayı havaya uçurmasa bılc bır şırkct gıbı duşunulurse ABD'yı ıçınden çıkılması ımkânsı/ bır ıt lasa surukleyeceğı kanısında "Milyarlarca dolarlık nukleer silahımm kullanma ımkânı yok labii eğer ulusça intihar elmek islemijorsak." Şımdıve dek nukleer sava>a ha/ırlanmak ıçın 1 trılyon do lar lıarcandığını, önumuzdekı altı yıl ıçınde 4S0 mılyaı do lar daha harcanaiağını bclırten Wıllens, bu paranın Amerıkan ekonomısı ıçın sanıldığı gıbı bır nımel olmadığı kanısında VVıllens, tederal butçenın yılda ortalama % Wıınun askerı hanamalara ayrılmış olmasımn ABD'nın ekonomık sorunlarının ana sebeplerınden bırı olduğunun artık ABD başkanlaıma danışmanlık etmı> unlu ekonomıstler taıatın dan bıle kabul edıldığını ioyluyor VVıllens, tank, denı/altı ve bombardıman uçaklarının yıyeeek ve ev aletlerı gıbı, gun luk hayatta kullanılmadığından ekonomık dönüsume gırmedıklerını, dolayısıyla büyük çapta kaynak tukciırken, bunlara harcanan paranın enflasyondan başka bır şev yaratmayan 'Sonu gelmeı dolarlar" olduğunu belııtıyor ABD'nın bır zamanlar teknoloıık yenılıkte dıınyanın tar tışılma/ lıderı olduğu halde son yıllarda, federal araştııma ve gelıştırme butçesının uçte ıkısının askerı amaçlara avrıl ması, Ulkcdckı muhcndıs ve bılım adamlarının o/o30S0'sının askerı sektorde çalışması sonucu aynı askerı amaçlar içm çok daha a/ para harcayan Japonya ve Batı Almanya gıbı ülkelerın ardına du^tugunden yakınıyor Resmı ıstatıstık lere gore askerı harLamalar ıçın harıanan bır mılyar dolar ancak 18 bın a, yarattığı halde, aynı mıktarın sıvıl sektorde 27 bın ıs yaratabıldığun, genelde, yapılan araştırnıalaıın en gelışmıs n ülke ıçınde ekonomık performansın askerı har camalarla ters orantılı olduğunun ortaya çıktığını belırtı yor N "Halk barışı o kadar istiyor .. • . * y.;.;; .... * •*• * ':'•.'.' . • ': "• # • •I • ..... • • * . . . . • •'.?•:•.'• * • •'/.'::': . *. • •.:.V; * • * * ...... * ...... •«.*».• .*. ..... .......... • ...... * • * ** l. . *• ..•;'//.•. • •* .... « »*. * * • . . . •• •• ......• . . •.'*!•.'•'. * . ...'.• • •:v.. • •• .* . • . * . • • * . : • • • ; • * V*. •\V.;. *. •....* /• .:• . ' *. • • • •...... . .....•• • * • * •. •.." " " ' •. . • .... * ..... • *• ... • *.* . * .* •*•:*.*.. ... • • * *. . • *. *«*. •. * .*. ... .. •;7; . •••:•:••• ••:•••••: . . » . * .« • ..... • • .• .• * * «*. ** * * * *. . *. *.»**• *... * ..... }\\::«; ...... •« •.. •: v*. ....;.* ... * . .VV. • * ... •«*.* • * . ;.•;.;.* ... * • .•; • * *. . ' : . ; . • : • ; : * •...:.;.'; # • ..... • . •* : •• •7:«7 "" * *; ;• • . /: * '•' • .. * . * .• •* ..... • • • * *.....* '. .•.*..*.* * vv.;; . ««•.* ••• * :•:•:•• . . . . . . . . * ' . . 'm • " * . . . . . '. •"* . " . « Ote yandan, Wıllens'e göre sılahlanma yarısının ulusal ruh sağlığı açısından etkılerı savaşın kendı kadar harap edıu "Nukleer savasın golgesinde yaşayarak, Amerikan lopluınuıııın bır /aınanlar cn değerli karakteristiğı olan encrjık ve kararlı lyımserlıği kaybefmi> gihiyu... 1982'de California'da yapılan bır ankel, kalılanların %85'inin kendi yaşam surelerı ıçinde bır nukleer sava>ın olabileceğine inandıklarını gosteriyordu. (.elccekteıı korkmak, daha dogrusu gelecegin olmamasından korkmak, çocuklarımı/ın hayat ve davraıııslarına yer ediyor." Dıyeceksını/ kı, nukleer savaş gıbı çetrefıllı ve ınsanlığm en büyük soruııunu çozmek ıçın bıı emeklı ışadamının oııe rılerı neler VVıllens ABD Başkanının ya da kongresının önte nukleer sılahların dcnenmcsını sonra fu/elerle nukleer bashkların hedefleııne gonderılmesı denemelerının durdurul masını onerıyoı Uçııncu aşatnada yenı gelıı>tırılen nukleer sılah sısternleıının veıleııne yerleştırılmesının sona ırdırıl mesı var Wıllens, bu ccsur önlemlerın once ABD taratından tek larallı alınmasının, SovyUİer'ın duııya kamuoyu onunde bcllı bır sure ıçınde aynısını yapmaya çağrılması nın, önerıler tcst edılebılınn bır sekılde kabul edılınce dt resmı anlasmalara donusiuıülmcsııun en kestırme \ol ola (.ağını soyluyor Ilk uç engcl aşıldıklan sonra nukleer sılah yapımına devam etmektc pek anlanı kalınavaLağı ıçın, dor duncu a^amada nukleer sılahlatın yapımının durdurulması var. Son olarak da, lıeı ıkı super gucün geleceğe ydnelık .. ... " " ;. • •;.;:;•;••..•" • * .• • • • . •• • ** * . • /... ;. V. • ..... •.. •. * • * • ••• •• . * .. ...... .*. v*. • * *.«. *.;..». . ...... ..... : • . . * . . . . . . . • • ..... • . . «. * •".'•;.'• . . . . . *. • *.*.. .;.*.... . . . . . . * • * * :•••:•••• « * * • » ; • . . .... • • • m m ':•'.':'.' Akıl altnıror Bu kutular ve içlerindekı bir %uru nokta ne? Çok basit. Itakın Ortadakı kutuda yer alan tek nokta, 3 milyon tonluk patlnvıcı gucu temsil ediyor. Yani, ABD'nin II. Dunya Savaşı'nda, tam altı yıl boyunca kullundığı bombalarîMtamamı kadar. Burada gorduğunuz butun noktaların sayısı ne kadar deruniz? S bın. lanı. hepsı bır arada, İBl) ıle SSC B'nin şu anda elınde bulunan 15 nıilyar tonluk patla\ıcı gucu simgeliyor. Bu ıki buyuk devletın onde gelen bilim adamlan, 100 milyon tonluk patlayıcı gucun dunya\ı karanlık, donmui, ınsarı sovunun buyuk olasıhkla bir daha yaşayamayacağı bir gezegen hallne getirebileceğinde bırleşiyorlar. "Bu kadarcık " tahrip gııcunu de, sol u\t koşede yer alan, içi taralı kutuda bulmak mumkun. levızyonlardan 7aman satın alarak gösterdığı "Ka/ananı Olmayan Savaş" adlı programda ünlü akıör Paul Newınan, nukleer caydırıcılık ılkesının ne derece anlamsı/ olduğunu seyımlere anlatmaya çalışıyor Program eskı ABD başkanlarından Eısenhower'ın >ıı sozlerıyle kapanıvor "Halk barışı o kadar çok istıyor kı, hııkuınel onlara engel olmamalı." . . •. . . . . . . *. * . ... •\'.V.; : \:{ •: * " • • • . * . • . *. • .» • ....... . . • .. . *. . . *v« * .* * • • . . . . . . nukleer sılahlanmaya sırt çevırmesıyle, mevuıt nukleer stokların buyük olçude ımha edılmesı on goruluyor Bu arada her ıkı ulke de caydırıu ö/ellığı olan çok a/ sayıda nukleer sılahı depolamaya devam cdecekler VVıllens'ın baş danıynanı olduğu Sa\unma Enformasyon Merke/ı adlı kıınıluşun, su sıralar, O7cllıkle Demokratık Partı başkanlık adayı seçımlerının olduğu cyalctlerdekı te