Katalog

SİYASET 84 MEHMET ALTAN aris François Mitterrand, 1981 yılında Cumhurbaşkanı scçilmcden çok öncc, iktıdar olnıak ıçin uygulayucağı polıtıkaları öncmlı bır tahlilc dayandırmıştı. Mitterrand, I ransız toplumunda gıttıkçe büyüyen hizmetler sınıfının, akıif nııfus içindeki payının arttığını görmüjtu. Hızmetler kesiminde çalışanlar, Fransa'da orta sınıfı oluşturuyordu. Dcmek ki, bu orta sınılla, Komünıst Parti'nin yardımıyla, "işçi sınıfı"nın uylarını alabilırse, Mitterrand iktıdar olabilirdi, çünkü "sosyolojik" olarak sol, başka bir deyişle çalışan orta sınıf ve işçiler, ülkede çoğunluktu. 13 Fransa'da solun tabanı P Ücretliler bir vaııa, işçi sınıfı bir yaııa Fransa'da istatistikler ve kamuoyu yoklamalarına göre safhaliyle "işçi sınıjY'nın ağırlığı orta sınıf a kayıyor. Hizmetler kesiminde çalışanların sanayi işçilerine göre artış göstermesi, işçilerin "malının mülkünün artması", Komunist Parti'nin oylarının azalması ise, yorumcuların gösterdiğj kanıtlar. Solda ise, bu sayıların üstüne strateji geliştirme eğilimi önem kaz/anıyor. olarak ülkede çoğunluk olduğunu gösterdi. Sosyalist Parti oylarını arttmrken, komünistlerin oy kaybına uğraması da, tahlilinin ikinci bölümü açısından kendisine umut verdi. Gerçekten de bu teorik yaklaşımları sayılarla doğrulamak olası. 55 milyon nüfuslu Fransa'da, yaklaşık 21 milyon kişi çalışıyor. Aktif nüfusun yüzde 8,3'ü tanmda, yüzde 34,6'sı sanayi kesiminde, yüzde 57,1'i ise hizmet kesiminde çalışıyor. Sanayi kesiminde çalışanlara "işçiler", hizmet kesiminde çalışanlara ise gencl olarak "ücretliler" deniyor. Komunist Parti'nin oylarına gelince; bu parti, tkinci Dünya Savaşı'ndan hemen sonra, lOKasım 1946 yılında oyların yüzde 28,6'sını almıştı. Başka bir deyişle, 1946 seçimlerinden "en buyiik parti" olarak çıkmıştı. Kamuoyu yoklamaları tam on yıldır, aleyhine döndü. örneğin, 1973 yılında, Fransızların yüzde 33'U Komunist Parti ıçın olumlu görüş belirtiyormuş. Aleyhte olanlann oranı ise, yüzde 48. 1983'te ise olumlu görüş belirtenler yüzde 21 'e inerken, aleyhte görüş belirtenler yuzde 66'ya çıkmış. Kamuoyu yoklamalarını yapan kurulus olan "Sofres" tarafından hazırlanan ve 1984 yılında "Gallimard" taralından yayınlanan, "Kamuoyu" adlı kitapta, Komunist Parti'nin toplumdakı prestıj kay bının tahlıli yapılıyor. Kamuoyu yoklama ları üstüne çok şey söylenebılir. Yine de, söz konusu kitaptaki göruşleri özetlemekte yarar var: 1) İşçi sınıfı bilincinde zayıflama< 1976 yılı ile 1983 yılları arasında, kendısinı "işçi sınıfından biri" olarak kabul edenlerin sayısında büyuk bir a/alma gözlenıyormuş "İşçi sınıfından biri" olduğunu söyleyen•lerin oranı iki tarih arasında, yüzde 27'den, yüzde 22'ye inmiş. Hatta bizzat fabrika ıy çilerinden bile kendilerinı işçi sınıfından değil de, orta sınıftan sayanların oranında ıkı tarih arasında yüzde 9 bir artış gözlenmış. Gene 1976 yılında, Fransızların büyük bir kısmı işçi sınıfının "en hızh" genişleyen sınıf olduğuna inanıyormuş. Bugun ıse orta sınıfın en hızlı genışleyen sınıf olduğu kabul ediliyormuş. Buna bağlı olarak, Fransızların sadece yüzde 9'u Komünıst Parti'nin "kendi çıkarlannı da" savunabileceğıne inanıyormuş. Bir başka deyişle, Komunist Partisi'ne, "işçi sınıfı" partisı olmaktan vazgeçip, ücretli orta sınıflaıın isteklerine yanıt verecek yeni stratejiler geliştirmesi öneriliyor. Yukarıdaki rakamlara açıklık getırmek ve bu gelişmcnin yorumunu yapmak ıçın, istatıstıklere göz atmakta yarar var. 19541975 yılları arasında ışçı ailelerinin alım güçlerindeki artışlar, durumıı buyuk ölçüde aydınlatıyor. İki tarih arasında, otomobili olan işçi ailelerinin oranı yüzde 8'den, yüzde 73'e, televizyonu olanlann oranı, yüzde l'den yüzde 87'ye, buzdolabı olanlann oranı yüzde 3'ten yüzde 91 'e, çamaşır makincsı olanlann oranı ise yüzde 8,5'ten, yüzde 77'ye çıkmış. 2) Fransız Komunist Partisi'yle ilgili olarak kamuoyu yoklamalarından çıkan diğer sonuçlar, bir bakıma saydıklarımızın doğal sonucu. örneğin, Marksizmın geçerlı bir ideoloji olduğunu söyleyen Fransızlar sadece yüzde 6'ymış. Tersini söyleyenlerin oranı ise yüzde 70. Halbuki "aşırı sag"ı bile "geçerli" bir ideoloji olarak kabul edenler yüzde 6'dan daha çokmuş. 3) Sovyetler'de işlerin iyi gıttığine inanan Fransızların sayısında azalma varmış. 1972'de komunist seçmenlerin yüzde 62'si, sosyalist ülkelerdeki sistemi olumlu bulurken, aynı düşüncedekilerin bugunku oranı yüzde 35'e düşmüş. 4) Ayrıca, Komunist Parti'nin, ekonomik reçetelerinin geçerli olduğuna inanan Fransızlar da azalıyormuş. örneğin, ıçcrıdckı ekonomık durumu düzeltmek için gerekırse korumacılığa başvurmak fıkrıni, Fransızların yüzde 61 'i reddediyormuş. Fransız Komunist Partisi'nin oy ve prestij kaybıyla ilgili bu yorumları, tabii Komunist Parti de kendine göre değerlendirip gerekli gördüğü önlemleri alıyor. Genel olarak da, kapitalist bir sistemde, "orta sınıfların medet umdugu sosyal demokrasi"nin, hclc krız döncmindc, pck bir ışc yaramadığını göstermcyc uğraşıyor. Mitterrand'ın teorik tahlilinin birinci kısmı buydu. İkinci olarak, teknolojik gelişmelere paralel biçimde, orta sınıflar genişlerken, işçi sınıfının oran olarak gerileyeceğini hesaplıyordu. Nitekim, büro, cnformatik, bilgisayar gibi teknolojik yenilikler, sanayi ulkelerindeki hizmetler kesimini alabildiğine genişletiyordu. Bu gelişmeler sayesinde, zaman içinde, Komunist Parti'nin 5 milyon oyundan büyük bir kısmını çekip alabilirdi. Amaç, "orta sol"ıı da içine alacak, sosyal demokrat eğilimli "koca" bir parti oluşturmak, komünistleri de siyasal pistin kenarına itmektı. Sayılar Bugünkü gelişmeler, Mitterrand'ın ilk ağızda yaptığı tahlillerin gerçekleştiği yolunda. Iktidara gelerek solun sosyolojik FRANSIZ l$ÇtLERl Kimin yamnda?