Katalog

C SPOR FUTBOL MAYIS SALI SON 22 YILDA YAŞANANLAR ? 198182: Göztepe 2. Lig’i 4. sırada tamamladı. ? 198283: Denizlispor 46 puanla şampiyon, Göztepe 36 puanla 5. ? 198384: Eskişehir 49 puanla şampiyon, Göztepe 34 puanla 4. ? 198485: Son haftaya 2 puan önde giren Kayserispor, Adana beraberliğiyle 40 puana ulaştı ve şampiyon oldu. Göztepe ise Afyon’la golsüz berabere kalarak 38 puanla 3.’lükte kaldı. ? 198586: Boluspor 52 puanla şampiyon, Göztepe 37 puanla 5. ? 198687: Karşıyaka 53 puanla 1. Lig’e çıkarken, Göztepe 39 puanla 6. oldu. ? 198788: Konyaspor 65 puanla şampiyon, Göztepe 56 puanla 5. ? 198889: Zeytinburnu 85 puanla şampiyon, Göztepe 56 puanla 5. ? 198990: Göztepe, Aydınspor’la çekişti. Efeler 74 puan toplarken, Sarı Kırmızılılar 65 puanda kaldı. ? 199091: Son haftaya Altay 81, Göztepe 78 puanla girdi. Göztepe deplasmanda Gönen’le berabere kaldı, Altay ise deplasmanda Muğla’yı 21 yenerek ipi göğüsledi. ? 199192: Karşıyaka 78 puanla şampiyon, Göztepe 53 puanla 4. ? 199293: Göztepe play off’a yükseldi (18 maçta 13 puan topladı ve 9. oldu). ? 199394: Göztepe Klasman Grubu’nu 2. sırada bitirdi. Dardanelspor ise 55 puanla birinci oldu. ? 199495: Klasman Grubu’nda son haftaya 51 puanla giren Göztepe, Salihlispor’la golsüz berabere kaldı. Manisaspor’u 40 yenen Bucaspor ise ligi zirvede noktaladı. ? 199596: Göztepe ikinci kez play off’a kaldı. Dardanel ve Sarıyer 1. Lig vizesi alırken, Göztepe 22 puanla 7. oldu. ? 199697: Göztepe 3. Lig’e düşme korkusu yasadı. Sarı Kırmızılılar gibi 40 puanı olan Muğlaspor ise ‘averajla’ 3. Lig’e düştü. ? 199798: Göztepe şirketleştikten sonra toparlandı ama yine tehlike yaşadı. Son haftalara diken üstünde giren İzmir temsilcisi, Klasman Grubu’nu 42 puanla 4. sırada bitirdi. ? 199899: Göztepe play off’a girmeyi başardı. Elazığspor’a evinde 31 yenilen Sarı Kırmızılılar Şekerspor, Sarıyer ve Vanspor’u mağlup etti ama kendisi gibi 33 puanı olan Denizlispor’un gerisinde kaldı. Vanspor ve Denizlispor 1. Lig’e çıkarken, Göztepe de Antalya’da ekstra play off’larda Ankaraspor, Batmanspor ve Rizespor’u yenerek 18 yıllık hasrete son verdi. ? 19992000: Göztepe 18 yıl sonra çıktığı 1. Lig’de 23 puan topladı ve bitime 6 hafta kala düştü. ? 200001: Göztepe, Klasman Grubu’nda ligin bitimine 3 hafta kala play off’a çıkışını garantiledi. Sarı Kırmızılılar play off’ta oynadığı 18 maçta 14 galibiyet, 2 beraberlik, 4 yenilgi aldı ve 38 puanla 2. Lig şampiyonu olarak Süper Lig’e bir yıl aradan sonra yeniden döndü. ? 200102: Göztepe Süper Lig’i 45 puanla 7. sırada bitirdi. UEFA Kupası’na oynama şansını ise 3 puanla Denizlispor’a kaptırdı. ? 200203: Göztepe 34 maçta 26 puanla 17. olunca küme düşen 3 kulüpten biri oldu Daha sonra 2. Lig (A) Kategorisi’nde sondan ikinci olan Göztepe, son sıradaki İzmirspor’la birlikte Lig (B)’nin yolunu tuttu. Burada da genç oyuncularla tutunamayan Sarı Kırmızılılar tarihinde ilk kez 3. Lig’e, diğer sezonda da profesyonel liglere veda etti... Bir efsaneydi D r. O K TAY G Ö K D E M İ R * Ü lkemizde futbolun ilk kez oynandığı yer olan İzmir’de geçen haftalarda Türk futbolunun efsane takımlarından birisi olan Göztepe’nin amatör lige düştüğü haberleri yansıdı Türk spor medyasına. Aslında profesyonel futbol liglerinde şampiyon olmak kadar bir alt lige düşmek olağan karşılanan bir durumdur. Ama düşen takımın ismi bir zamanlar Türk futbolunun en gözde ekiplerinden birisi Göztepe olunca bu statü kaybının da normal bir algılamayla kabul görmeyeceği gerçekti. İzmir’de futbolun ilk kez 19. yüzyıl sonlarına doğru İngiliz Levanten ailelerin ve şirketlerin kurduğu takımlar tarafından oynandığı bilinir. 1908’e dek sadece İzmir’de değil, genel olarak Osmanlı İmparatorluğu’nda Türkler güreş ve cirit gibi geleneksel spor dalları dışında spor etkinliklerine katılmamıştır. Bu sarayın ve muhafazakâr çevrelerin spora karşı geliştirdiği sert tutumdan kaynaklanmıştır. Türklerin futbola olan ilgisi yüzyılın başında 1903’te İstanbul Ligi’nin kurulmasıyla başlar. İzmir, İstanbul’dan sonra bu alanda ilklerin yaşandığı kentlerden biridir. İzmir’de uzun yıllardan beri yabancılar ve Levantenler tarafından oynanan futbol yine yabancıların kurduğu takımlar aracılığıyla sürdürülürken, 1912’ye gelindiğinde Karşıyaka İzmir’in ilk Türk futbol takımı olarak kurulur. Karşıyaka’yı 1914’te Altay’ın kurulması izler. 1925’te Altay’dan ayrılan bir grup İzmirli gencin Güzelyalı semtinde kurduğu Göztepe ise ulaşmış olduğu başarılarla ‘3 büyükler’ olarak bilinen İstanbul takımlarından sonra Türkiye’de en fazla tanınan ekiplerden biri olmayı başarmıştır. Göztepe İstanbul oligarşisine karşı Eskişehirspor’la birlikte en fazla kafa tutan takım olmuş, 1960’lı yıllarda Türk futbolunun en popüler ekiplerinden birisi haline gelmiştir. 196869 ve 19691970 sezonlarında 2 kez Türkiye Kupasını müzesine götüren Göztepe, bu başarılarını katıldığı Avrupa Kupası maçlarında da sürdürmüştür. Böylelikle kulüp Türk futbol tarihinde önemli bir yer edinirken, diğer taraftan da yurt genelinde Göztepe’ye karşı büyük bir sempati oluşmaya başlamıştır. Göztepe tarihi boyunca iki kez Kupa Galipleri Kupası’na, 5 kez de o dönem ismi Fuar Şehirleri Kupası olan UEFA Kupası’na katılmıştır. 196768 sezonunda Fuar Şehirleri Kupası’na (UEFA) katılan Göztepe, bir İspanyol devi Atletico Madrid’i elemeyi başarmıştı.. Sarı Kırmızılılar, aynı kupada 196869 sezonunda da yarı finale kalan ilk Türk takımı unvanını elde etmişti. Göztepe, Avrupa kupalarındaki bu başarısını 196970 sezonunda da sürdürdü. Kupa Galipleri Kupa sı’nda Sarı Kırmızılılar ilk turda Lüksemburg (Union) takımını, 2. turda da İngiltere’nin Cardiff City ekibini eleyerek çeyrek finale çıkmıştı. Ancak Göztepe, çeyrek finalde İtalya’nın Roma takımı karşısında başarılı olamamış ve Avrupa macerasına son noktayı koymuştu. Bu başarılar Göztepe’yi sadece Türkiye’de tanınan bir ekip olma özelliğinden arındırarak uluslararası arenaya taşımıştır. Unutulmamalıdır ki o yıllarda Türk futbolunda ve özellikle uluslararası maçlarda ‘şerefli mağlubiyetler’ dönemidir. Göztepe bu yıllarda önemli bir futbol takımı olarak sivrilirken, dönemin teknik direktörü ve futbolcuları ise efsaneleşmekteydi. Teknik direktör Adnan Süvari yönetiminde başarıdan başarıya koşan Sarı Kırmızılıların en önemli futbolcuları ‘dev kaleci’ olarak isimlendirilen Ali Artuner, sol açık Halil Kiraz, Fevzi Zemzem ve Nevzat Güzelırmak’tı. Oyun stili ve attığı goller nedeniyle kendisine ‘Buldozer’ lakabı takılan Fevzi Zemzem, 196768 sezonunda gol krallığına ulaşarak bu alanda bir ilke de imza atmıştır. 1958’de başladığı 1. Lig serüveninde Göztepe, 197677 sezonunda küme düşmüştür. Sonraki dönemlerde Sarı Kırmızılılar birkaç kez 1. Lig’e çıkmış ancak burada kalıcı bir başarı gösteremeyerek yeniden alt kümeye dönmüştür. En son 200203 sezonunda 1. Lig’de mücadele eden Göztepe, yeniden küme düşmüştür. Anılan yıllarda yaşanan sportif başarısızlıklar, kurumsallaşamamanın getirdiği sorunlar, şirketleş(eme)menin yarattığı sıkıntılar, iç çekişmeler ve maddi olanaksızlıklar nedeniyle bir daha toparlanamayan kulüp, 200607 sezonunda mücadele ettiği 3. Lig’de de başarılı olamayıp amatör kümenin yolunu tutmuştur. Göztepe futbolun sadece futbol için oynandığı, endüstriyel futbolun hegemonyasının hissedilmediği dönemlerin bir futbol değeri olarak ülke ve dünya futbolundaki haklı yerini çoktan almıştır. Sarı Kırmızılıların amatör kümeye düşmesi onurlu bir futbol değeri olarak varlığından ve gücünden bir şey eksiltmez. O futbolun şirketleşmediği, sponsor firmalar elinde yaratılan bir pazarda metalaşmadığı, “Puan ve puanlar almaya geldik”, “Önümüzdeki maçlara bakacağız” gibi konuşan futbolcu tiplerinin çoğalmadığı masumiyet çağının futbol efsanesidir. Anımsatmak gerekir ki efsaneler unutulmaz, her çağ yeniden üretilerek gelecek kuşaklara aktarılır. * İzmir Büyükşehir Belediyesi Kent Arşivi ve Müzesi Müdürü 11