Katalog

Dosya gerektiği ortaya çıkıyor. Yenilenebilir enerji kaynaklan, 1970'li yılların ortalannda ilk kullanılmaya başlandığında maliyetleri görece olarak yüksekti ve bu nedenle kriz geçip de petrol ucuzlayınca yeniden büyük ölçüde fosil yakıtlara dönüş oldu. ucuz olan biyokütle ve jeotermal enerji maliyetleri de hesaba katıldığında yenilenebilir enerji türierinin ortalama maliyetleri 1988 yılında 12 cent/kWh iken bu rakamın 2000 yılında yaklaşık 56 cent dolayında olacak. Üstelik bu enerjilerin fosil yakıtlar ve nükleer enerji gibi maliyetlerini ikiye katlayacak çevre bedelleri ve riskleri de yok. Yani her ne kadar yeterince devlet desteği görmese de yenilenebilir enerji teknolojideki gelişmeler ve kullanımın yaygınlaşması yani ölçeğin büyümesi ile klasik Nükleer enerji çevre riski yüıünden terkedilirken maliyet avantajını da rüzgâr gibi yenilenebilir enerji kaynaklanna bırakıyor. Sayfa 5 Mallvetlerdüsüvor Bu süreçte yenilenebilir enerji teknolojilerine dönük yatırımlar ve arge çalışmaları çok sınırlı da olsa yürütüldü. Bu çalışmaların sonucunda yenilenebilir enerji kaynaklarının birim maliyetlerinde büyük oranda azalma oldu. Enerji teknolojilerinin gelişmesinde yürütülen arge çalışmalarının çok önemli bir yeri olduğu kabul ediliyor. Ancak yenilenebilir enerji kaynaklarının, arge harcamalanndan aldıkları pay bakımından petrol ve nükleer enerjiye oranla 'üvey evlat' muamelesi görmesi bir eşitsizlik yaratıyor. ABD Enerji Bakanlığı'nın bir araştırması, arge harcamalarının önümüzdeki 20 yıl içinde 23 kat ya da 3 milyar dolar arttırılması durumunda, yenilenebilir teknolojilerin enerji gereksinimimize katkısının, hiçbir değişiklik yapılmaması durumundakinin yaklaşık iki katı olacağını ortaya çıkarmış. Rüzgâr ve güneş enerjisinin çeşitli kulanım teknolojileri bulundukları günden beri sürekli ucuzlama eğilimindeler. Zaten projesine milyarlarca yen Elektrlk enerjls! maliyeti (cenvkwh) ayıracaklannı 1980 1988 2000 2030 belirttiler. Japonya'da Dış Rüzgâr 32 8 5 3 Ticaret ve Sanayi 3 Jeotermal 4 4 4 Bakanlığı, bugün 40 4 Fotovoltaik pil 339 10 MW düzeyindeki 30 kurulu güneş Biyokütle enerjisi sistemini gelecek yüzyılda ABD de 1990 yılında fosıl yakıtlardan elde edılen elektrığın bınm maliyeti 4 86 3 c/kwh, 4600 MW'a nükleer santrallardan elde edılen elektrığın maliyeti ıse 12 5 c'kwh ıdı çıkarmak istiyor. Dünya çapında rüzgâr enerjisi kaynaKiardan daha ucuza elde gereksiniminin yüzde 8'ini, edilmeye başlanacak. Kuzey elektrik üretiminin yüzde 20'sini kurulu gücüne eklenen kapasite bir önceki yıl 1.7 kata yakın bir Amerika ve Avrupa ülkelerinin yenilenebilir kaynaklardan artış gösterdi. büyük bir bölümü bu gerçeğin sağlamayı planlayan Avrupa farkına vararak enerji Birliği, bu teknolojilerin gelişimi Türkiye ise henüz resmi elektrik stratejilerinde yenilenebilir için Thermi, Joule, Attener başta üretimi tahminlerinde kaynakların payını arttırmaya olmak üzere çok sayıda proje yenilenebilir enerjiye pek fazla başladılar. ABD, 1012 yıl içinde yürütüyor. Rüzgâr türbinlerinin yer ayırmıyor. Yedinci beş yıllık rüzgâr elektriğinin diğer standartlaştınlmasına plan kapsamında oluşturulan bir kaynaklardan ucuz olacağı başlanıyor. kurul tarafından önerilmesine hesabıyla 2006 yılında elektrik karşın enerji politikasına ısrarla Yunanistan, Girit Adası'na 50 üretiminin yüzde 20'sini alınmıyor. Oysa dünyanın her MVV'lık dünyanın en büyük rüzgârdan sağlamayı planlıyor. tarafından gelen veriler, güneş enerjisi santralını Dünyanın en büyük rüzgâr yenilenebilir enerji kaynaklarının (fotovoltaik) kurmak üzere çiftliği projesini başlatmış olan gelecek yüzyılda ucuz birer haziran ayında harekete geçti. Danimarka'da rüzgâr Japonya'da ise Sharp ve Sanyo enerji alternatifı olarak karşımıza endüstrisinde 12 bin kişi çıkacaklannı gösteriyor. gibi elektronik endüstrisinin çalışıyor. 2005 yılında enerji ABD'de rüzgâr elektriğinin devleri, güneş panelleri maliyeti 4 cent'in altına düşürülmüş durumda. Ingiltere'de ise birim maliyetler bakımından rüzgâr elektriği nükleer elektriğin yansı, kömür santrallannda üretilen elektriğinse yaklaşık dörtte üçü fiyatına geliyor. Danimarka'da da 400 kVV'ın üstündeki üretim birimlerinde maliyetin 4.45.8 cent aralığına çekilebildiği saptanmış. Avrupa ve Amerika'da yenilenebilir enerjinin kullanımının yaygınlaştınlması maliyetlerin gjderek düşmesini saglıyor. Ustelik ısrarla yürütülen arge çalışmaları yenilenebilir teknolojilerin kullanım alanının genişlemesine de yardım ediyor. Gelişmiş ülkeler, yenilenebilir teknolojileri geliştirerek zamanla diğer ülkelerin zorunlu olarak yöneleceği bu alanda bilgi ve deneyim birikimı sağlama yoluyla gelecekte de kendilerine bir üstünlük alanı yaratmış oluyorlar. Böylece bugünlerde yenilenebilen enerji alanına gerekli arge ve mali yatırımlan yapmamış olan ülkelere işleyiş bilgisini ve ürünlerini satarak bugünkü yatınmlannın karşılığını kat kat çıkaracaklar. Ne de olsa küreselleşen bir dünyada her türlü teknoloji dünyanın her tarafına ulaşabilir ve kullanılabilir; tabii gereken karşılık verildikten sonra. Ancak ne yazık ki Türkiye de belirli söylemlerin ve çevrelerin etkisinde son derece önemli bir yenilenebilir enerji potansiyeli olmasına karşı (rüzgârdan güneşe, jeotermalden biyokütleye kadar) bu alanlara yatınm yapmıyor. Enerji alanında dünyadaki gidişi görmezden gelerek, Batı'nın artık kurtulmak için milyarlar harcadığı nükleer teknolojisinde ya da artık çevreye zararlannı çocukların bile bildiği fosıl yakıtlı santrallarda ısrar ediyor. Yönetim ve politikacılar da bu konudaki halk tepkisine burun kıvırmaya devam ediyor. £% Yenilenebilir ve temiz enerji ne demek? enilenebilir enerji, kaynağı doğal bir şekilde sürekli beslenen ve tüketilmesi sözkonusu olmayan enerjiler için kullanılan ortak bir deyim. Güneş ışını, rüzgâr, denizlerde görülen gelgit, dalga ya da akarsu, bitki ve hayvan artıkları gibi doğal varlık ve olaylann yani sıra yeraltındaki sıcak sudan yararlanılan jeotermal enerji ya da sudaki hidrojen çeşitli teknolojilerle kullanılabiliyor. Bu enerji seçeneklerinin çevreye zaran yok denebilecek kadar az; kaza riski önemsiz, işletimi temiz ve güvenli. • Güneş enerjisi en basit olarak paneller yardımıyla evlere sıcak su sağlanması için kullanılıyor. Bunun yani sıra güneş ışınlarından elektrik enerjisi üretimini sağlayan çeşitli teknolojiler var. Bu amaçla en çok kullanılan yöntemlerden biri Y güneş pilleri. Güneş pillerinden elektrik üretmenin maliyeti 198088 arası yaklaşık on kat düştü ve düşmeye devam ediyor. Daha 1980 yılında 'çok pahalı' olduğundan yakınılan bu sistemin maliyeti şimdiden nükleer elektrik ile eşit düzeye geldi. 2530 yıl sonra ise bugünün ucuz enerjisi sayılan ama ömrü hızla azalan petrolle rekabet edebilir bir fiyata mal olacağı hesaplanıyor. • Rüzgâr, hareket enerjisinden elektrik üretmekte yararlanılan bir doğal kaynak. Türbinler yardımıyla rüzgârdan çeşitli ölçülerde enerji üretmek mümkün. Bugün küçük çapta enerji gereksinimini karşılayan birkaç kilovvattlık türbinlerin yani sıra Danimarka'nın başlattığı 1000 MVV'hkdev rüzgâr çiftlikleri gibi büyük çaplı projeler ve üretimler de yapılabiliyor. • Bildiğimiz doğal gübre malzemelerinin yani sıra her türlü organik atıktaki ya da bu iş için özel olarak üretilmiş enerji bitkilerindeki kimyasal enerjinin özel işlemlerden geçirilerek ve sonuç olarak yakılarak ısı ya da elektriğe dönüştürülmesi yoluyla elde edilen enerji türüne ise biyokütle enerjisi adı veriliyor. Bu yolla araç yakıtından, evlerde kulanılan gaz gereksinimine ya da küçük bir kasabanın enerjisini karşılayacak santrallara kadar çok çeşitli kullanım alanında enerji üretmek mümkün. • Yeraltında bulunan yüksek sıcaklıktaki suyun sahip olduğu ısı enerjisinden çeşitli şekillerde yararlanılması da jeotermal enerjiyi gündeme getirdi. Mevcut ısıtma sistemlerinde de kullanılabilen ucuz ve temiz bir enerji kaynağı olarak rezervi olan bölgelerde kullanımı yaygınlaşıyor. • Hidrojen, başta su olmak üzere değişik hammaddelerden diğer enerji kaynaklan kullanılarak üretilebilen ve çeşitli biçimlerde depolanabilen yeni bir kaynak. Henüz pahalı olmasına karşın fosil yakıtların kullanıldığı hemen her alanda kullanılabıldığı için petrole alternatif olarak araştırılmaya devam edilen bir yakıt türü. • Aynca doğal olarak hidroelektrik santrallan da tükenmeyen kaynaklar arasında sayılıyor. Ancak büyük santrallar bulundukları ekosısteme zarar verdikleri ve erozyon etkisi ile zamanla baraj gölünün dolması nedeniyle doğaseverler tarafından ancak 'kötünün iyisi* olarak kabul ediliyor. Ucuz ve temiz enerji gereksinimini karşılayan küçük hidroelektrik enerji türbinleri de yenilenebilir kaynaklar arasında sayılıyor.