Katalog

Sayfa 12 çalışma Hayatı Kıdem tazminatının yeni tavanı Yasalar ve Çalışanlar mekli aylığı ve emekli ikramiyesi" devlet memurlarının, "kıdem tazminatı ve yaşlılık aylığı" işçilerin gelecek güvencesidır. Memurların gelecek güvencesi olan emekli aylığı ile emekli ikramiyesi, tek bir yasayla, 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Yasası'yla, işçilerin gelecek güvencesinden biri olan kıdem tazminatı, 1475 sayılı Iş Yasası'yla, yaşlılık aylığı da 506 sayılı Sosyal Sigortalar Yasası'yla sağlanmıştır. Devlet memurlanna ödenen emekli ikramiyesi ile emekli aylığının hesaplanmasında iki ayrı katsayı uygulanır, bunlardan biri "genel aylık katsayısı" diğeri ise "taban aylık katsayısı"dır. işçilerin kıdem tazminatları aldıkları çeşitli ücretlerin toplamı üzerinden hesaplanır. Ancak, kıdem tazminatına tavan sınır konulmuştur. Yaşlılık aylıkları ise iki ayrı gösterge tablosunda yer alan göstergelerin devlet memurlarına uygulanan "genel aylık katsayısı" çarpımı sonucu hesaplanır. Devlet memuru emeklilerinin tümüne, sınıf ve derece gözetilmeksizin her emeklinin aylık bağlama oranına göre "taban aylık" ödenir. Bu aylığın katsayısı değişiktir. Memur ve işçi emeklileriyle, dul ve yetimlere ödenen aylıklara, yüzde 35 oranında zam yapıldığı açıklanmıştır. Yüzde 35 oranında yapıldığı açıklanan bu zam, memur emeklilerine genel aylık katsayısının 3.315'ten 4.475'e, taban aylık katsayısının da 20.450'den28.100'e çıkarılmasıyla, işçi emeklilerine yapılan zam da genel aylık katsayısının 3.315'ten 4.475'e çıkarılmasının yanı sıra, her emeklinin aylık göstergesine 525 puan eklenerek sağlanmıştır. Çalışanların güvencesi olan kıdem tazminatlanndaki ayarlamalar yeni beklentileri beraberinde getiriyor E Devlet memuriarına ödenen emekli ikramivesi ile emekli aylığının hesaplanmasında iki ayn katsayı uygulaması sürdürülüyor. Iş Yasası'nda kıdem tazminatına bır tavan sınır getirildiğinden söz etmıştık. Bu tavan sınır, Iş Yasası'nın 14. maddesinde "Kıdem tazminatının yıllık miktarı, Devlet Memurları Kanunu'na tabi en yüksek devlet memuruna 5434 sayılı TC Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre bir hizmet yılı için ödenecek azami emeklilik ikramiyesini geçemez" denilerek çizilmıştir. En yüksek devlet memuru olan "Başbakanlık Müsteşarı"nın bir hizmet yılı karşılığında alacağı "emekli ikramiyesi" hesaplandığında, "kıdem tazminatı tavanı" da bulunmuş olur. 1 temmuzdan geçerli olan genel aylık katsayısı 4.475'e, taban aylık katsayısı 28.100'e göre. "Başbakanlık Müsteşan'nın" bır yıl karşılığı alacağı emekli ikramiyesi ve kıdem tazminatı tavanı: 1) Genel Aylık İkramiyesi: 1.500 (genel aylık göstergesi x 4.475 (genel aylık katsayısı) = 6 milyon712bin 500 lira (genel aylık ikramiyesi) Konumuz, kıdem tazminatı 2) Ek Gösterge İkramiyesi: tavan sının ile işçi emeklilerine 8.000 (Başbakanlık ödenen en düşük "yaşlılık", Müsteşarı'nın ek göstergesi) x memur emeklilerine ödenen en 4.475 (genel aylık katsayısı) = düşük "emekli" aylıkları ve SSK 35 milyon 800 bin lira (ek primine esas en yüksek gösterge ikramiyesi) (tavan) ücrettir. 3) Kıdem Aylık İkramiyesi: Kıdem tazminatının 500 (kıdem göstergesi) x 4.475 veni tavanı: (genel aylık katsayısı) = 2 milyon 237 bin 500 lira (kıdem aylık ikramiyesi) 4) Taban Aylık İkramiyesi: 1.000 (taban aylık göstergesi) x 28.100 (taban aylık katsayısı) = 28 milyon 100 bin lira (taban aylık ikramiyesi) 5) Özel Tazminat İkramiyesi: 42.512.500 (özel tazminat yuzde 100) x yüzde 75 (1997 yılı ikramiyeye uygulanan özel tazminat oranı) = 31 milyon 884 bin 375 lira (özel tazminat ikramiyesi) Bu 5 ödeme toplamı olan, 104 (yüzdört) milyon 734 (yediyüzotuzdört) bin 375 (üçyüzyetmişbeş) lira Başbakanlık Müsteşarı'nın bir yıllık emekli ikramiyesi ve aynı zamanda "kıdem tazminatı tavanı"dır. En düsük memur avlıâi: 5434 sayılı TC Emekli Sandığı Yasası'na uyarınca Emekli Sandığı 'nca bağlanacak "emekli, adi, malullük, vazife malullüğü aylıklannın alt sının" genel gösterge tablosunun "14'üncü derecesinin 2'nci kademesi üzerinden 30 fiili hizmet yılı için hesaplanacak emekli ayhğıdır. (Ek Madde 19)" Genel gösterge tablosunun 14. derece 2. kademesine karşılık gelen gösterge 520'dir (beşyüzyirmi). Bu dereceye ek gösterge verilmemiştir. Buna göre en düşük devlet memuru emekli aylığı: 1) 520 (14. derece 2. kademe göstergesi) x 4.475 (genel aylık katsayısı) x yüzde 80 (30 yıl karşılığı aylık oranı) = 1 milyon 861 bin 600 lira (genel emekli aylığı) 2) 500 (kıdem göstergesi) x 4.475 (genel aylık katsayısı) x yüzde 80 (aylık oranı) = 1 milyon 790 bin lira (kıdem aylık) 3) 1.000(taban aylık göstergesi) x 28.100 (taban aylık katsayısı) x yüzde 80 (aylık oranı)= 22 milyon 480 bin lira (taban aylık) 4) 42.512.500 (yüzde 100 özel tazminat) x yüzde 35 (ek gösterge verilenlerin özel tazminat oranı) x yüzde 80 (aylık oranı) = 11 milyon 903 bin 500 lira (özel tazminat) Bu dört ödeme toplamı olan 38 (otuzsekiz) milyon 35 (otuzbeş) bin 100 (yüz) lira "en düşük memur emekli aylığı"dır. En düşük SSK emekli avlrâi: SSK emekli (yaşlılık) aylıkları iki ayrı ödeme toplamından oluşmaktadır. Bunlardan birincisi "yaşlılık aylığı" diğeri de "sosyal yardım zammı"dır. 506 sayılı Sosyal Sigortalar Yasası'na göre "Malullük ve yaşlılık sigortalanndan bağlanacak aylıklar ile ölüm sigortasından hak sahibi kimselere bağlanacak aylıkların hesabına esas tutulan aylığın alt sının, gösterge tablosundaki en düşük göstergenin katsayı ile çarpımının %70 inden az olamaz (yetmiş). Madde 96)." SSK yaşlılık aylıkları da, devlet memurları için belirlenen "genel aylık katsayısı" ile hesaplanır. Genel aylık katsayısı 3.315'ten 4.475'e yükseltilmiştir. SSK gösterge tablolarındakı en düşük gösterge 7.730'dan 525 puan artarak 8.255'e çıkmıştır. Sosyal yardım zammı artış görmemiş ve 4 milyon 690 bin lirada kalmıştır. Bu verilere göre 1 Temmuz 1997'den geçerli en düşük SSK yaşlılık aylığı: 1) 8.255 (en düşük gösterge) x 4.475 (katsayı) x yuzde 70 (alt sınır aylığı oranı) = 25 milyon 858 bin 788 lira (en düşük yaşlılık aylığı) + 4 milyon 690 bin lira (sosyal yardım zammı) = 30 milyon 548 bin788 lira (en düşük SSK yaşlılık aylığı toplamı). SSK primi tavanı: Katsayı ve gösterge artışı nedeniyle, SSK primine esas tavan ücret de yükselmiş ve günde 2 milyon 74 bin 909 ve ayda 62 milyon 247 bin 270 lira olmuştur. 13.910 (SSK en yüksek gösterge) x 4.475 (katsayı) = 62 milyon 247 bin 270 lira (SSK prime esas aylık tavan) ^ a