Katalog

• Finans Cumhuriyet Altını (bin TL) Dolar (serbest piyasa satış) Mark (serbest piyasa satış) 70 Sayfa 13 Gecelik faizler (%) 71 7 3 10.700 10.700 10.650 10.650 6 9 Hazıran Hazıran 83.900 83.900 83.750 73 68 < 68 73 7B 10.650 10 11 12 13 Hazıran Hazıran Hazlran Hazıran 9 Haztran Hazıran 10 11 12 13 Hazıran Haziran Hazıran Hazıran 6 9 Hazıran Hazıran 10 11 12 13 Hazıran Hazıran Hazıran Hazıran / a 56 1 67 3 J Interbank ı ı ı ı 6 9 10 11 12 13 Hazıran Haziran Hazıran Hazlran Hazıran Hazıran Vergi cenneti turizmi! yatırımlarını, nasıl ve ne ölçüde vergilendirecekleri problemini henüz çözememiş durumda. Bu durum ise yurtdışına kaçan şirketler yüzünden vergi gelirleri düşen gelişmiş ülkelerden çok, yabancı yatırımcıları ülkelerine çekebilmek için vergi oranlarını düşük düzeyde tutan ve bu yüzden de bir türlü düzeltemedikleri ekonomilerinin faturasını yoksul kesimlerin üzerine yıkan azgelişmiş ve gelişme çabasındaki ülkeler için bir sorun oluşturuyor. Çokuluslu şirketler vergiden kaçmak için ülkelerini terk ediyorlar YATIRIMCIYA UYARILAR I • Hazine'nin bugüni20 trilyonluk kamu maaş ödemesi var. Hazine artan finansman ihtiyacını karşılamak için ihale açabilir. Bu durumda faizlerin ' 109'akadar • • yükselmesi bekleniyor. • ~\ ^ tu ^ • Hazine'nin Merkez Bankası'ndan kullanabileceği kısa vadeli avans limitinin 23 PJ trilyona kadar / / düştüğünü J J Teknoloji, vergi kacırıvor! IMu TLU DEMJRKAN UNUTMA / hafta yaşanan kamu \ bankalarının Hazine adına para / toplaması operasyonu bu hafta da sürebilir. unutma. Geçen V ergi toplamak, gelişmiş ülkeler de dahil olmak üzere hemen hemen bütün hükümetler için bir sorun. Her geçen yıl, çeşitli sosyal, ekonomik ve teknolojik gelişmelerin de etkisiyle yeni yeni vergi kaçırma yolları keşfediliyor. Âncak vergi 'ödememe' konusundaki yöntem ve stratejilerin yüksek gelişim hızına bürokrasi bir türlü yetişemiyor. Şu anda bu konudaki en yaygın yöntem Türkiye'de de uygulandığı gibi, verginin, mali kayıtlara ve bildirimlere bağlı olarak, bu alanda görevlendirilen kurumlarca toplanması ve denetlenmesi. Mafya gibi kaba kuvvete ve yasadışı ilişkilere dayalı yöntemlerin geçerli ve ekonomik yaşamda etkili olduğu ülkelerde, vergi memurluğu tehlikeli bir görev. Mafya örgütünün heybeti ile ünlü Rusya'da geçen yıl 26 vergi memuru öldürülürken, 100'den fazlası da yaralandı ya da ciddi biçimde tehdit edildi. Bizde de ünlü Laleli esnafının vergi memurlarına pek de nazik davranmadığı biliniyor. Tabii vergi denetiminden kurtulmanın bir ikinci yolu daha var ki, memurun 'ekonomik zaafiyetine' bağlı olan bu yöntem Türkiye'de ilkine göre çok daha yaygın. Bütün bu 'yasal olmayan' yöntemlerin yanı sıra vergiden kaçınmanın iki yolu daha var ki, giderek daha çok başvurulur hale geliyor. Çokuluslu şirketlerin üretim ve yatırımlarını vergi oranı düşük olan ülkelere doğru kaydırmaları ve Internet üzerinden yürütülen elektronik ticaret, vergi maliyetlerini azaltmanın yeni yolları olarak beliriyor. vergi cennetlerine göc sermaye hareketlerinin artışı büyük ölçüde çokuluslu şirketlerin daha kârlı sınır ötesi yatırımlara yönelmelerine bağlı bir olgu olarak gelişti. Üretim maliyetleri arasında önemli bir yeri olan personel gelir vergileri ve kurumlar vergisinin yatırım yapılacak ülkelerdeki oranları, ek olarak bazı koşullarda indirim gibi ayrıcahklar, yatırım yapılacak ülkelerin seçiminde önemli bir kriter oldu. Son yıllarda, yüksek vergi oranlarına sahip Batı Avrupa ülkelerindeki pek çok şirket, vergi cenneti denilen ülkelere doğru kaymaya başladılar. Geçen mayıs ayı başında Avrupa'nın 1980Mİ yıllarla birlikte en yüksek vergi oranlarına sahip ülkelerinden biri olan Isveç'te birkaç büyük çokuluslu şirket 'böyle giderse' ülkelerini terk etmek zorunda kalacaklarını söylediler. Geçen yıl OECD ülkelerinde toplam vergi gelirlerinin ulusal gelir içindeki payı yüzde 38 ile rekor düzeye erişti. Bu ülkelerin birçoğunda maliyetlerini düşütmek ve kârlannı artırmak amacıyla kendi ülkelerindekine göre bütçelerine çok daha az katkıda bulunacakları azgelişmiş ülkelere yöneliyoriar. Böylece bu tür ülkeler genelde sahip oldukları ucuz emek cenneti sıfatının yanına vergi cenneti sıfatını da ekliyorlar. Çeşitli vergi indirimlerinden yararlanmak isteyen çokuluslu şirketler kimi zaman tasarımı, üretimi ve satışı ayrı ülkelerde gerçekleştiriyorlar. Vergilerin Avrupa'dakilerden düşük oldugu Amerika'da pek çok şirket kârlannın yandan fazlasını yurtdışı şubelerinden kazanıyorlar. Bu oran 1970'lerde yüzde 20'nin altında idi. Bu durum bu tür şirketlerin vergilerini hangi ülkeye ödeyecekleri konusunda bir sorun oluşturuyor. Ulusal düzeydeki vergi mevzuatları çokuluslu şirketlerin uluslararası Internet üzerinden yapılan 'elektronik ticaretin' belgelendirilmesi henüz başarılamadı. Dolayısıyla, hükümetler elektronik ticareti vergilendirmenin yolunu henüz bulamadılar. Bu durum, Türkiye için değilse bile Internet'ten ortalama olarak Türkiye'den 15 kat fazla yararlanılan OECD ülkeleri ve özellikle de Kuzey Avrupa ve ABD için önemli bir sorun. Avrupa Birliği ve Amerika'nın bazı eyaletlerinde Internet üzerinden yapılan mal ve hizmet satışı, tüketim ve gelirlerin vergilendirilmesı için çeşitli yollar geliştirilmekte. Elektronik ticaret nedeniyle uyguladığı vergi kaybı henüz pek yüksek olmasa da, Türkiye çeşitli nedenlerie OECD ülkeleri arasında bütçe gelirleri içinde topladığı verginin oranı en düşük olan ülke. Türkiye bu açıdan OECD Avrupa ortalamasının yaklaşık yarısı, OECD genel ortalamasının ise yaklaşık yüzde 15'i daha az vergi toplayabiliyor. Bu durumda, vergi gelirleri ulusal bütçesınin yarısından fazlasını karşılayan Fransa için geçerli olabilirse bile, rakamlar, Türkiye'de vergi gelirlerinin ve paralel olarak kamu harcamalarının yüksek olduğu iddialannı pek de doğrulamıyor. ife) • Hafta başında yapılacak başbakanlığın devri ve buna paralel siyasi gelişmelerin piyasalara yön vereceğini hesaba kat. Sakin seyir izleyen dövize bu hafta Merkez Bankası müdahale etmek durumunda kalabılır. Kısa...Kısa... Kısa... • TÜRKİYE İŞ BANKASI Yönetim Kurulu üyeliğine Prof. Dr. Zeki Hafızoğulları seçıldi. • YAPI KREDİ BANKASI kuruluşlarından Enternasyonal Turizm Yatırım A.Ş. yeniden yapılanma sürecine girdi. Genel müdürlük görevine yakın bir tarihte atama yapılacağı belirtildi. • YAŞARBANK, mayıs ayında Bursa, Izmir, Adana, Antalya, Ankara, Samsun ve Istanbul'da düzenlediği toplantılarla, Yaşar Topluluğu Şirketleri bayilerini ağırladı. • BATI SİGORTA, acentelerine yönelik eğitim seminerlerini hızla sürdüruyor. • KENT YATIRIM, Kentbank Genel Müdürü Mevlüt Aslanoğlu'nun katılımıyla Kayseri'de yatırımcı bilgilendirme semineri düzenledi. • AGF GARANTİ SİGORTA, 1996 yılı boyunca büyük başarı gösteren 18 acentesini Singapur gezisi ile ödüllendirdi.