Katalog

C'UMHURİYEIDERGİ riıım"noktalanmış(yadavurgulanan/kesintili)dengelerkuramınıönesürdü.Bukurama göre yeni türler, Darvvin'in savunduğu gibi milyonlarcayılboyuncaağırağırgelişmiyor, şoksıçramalarla, dahahızlıbirbiçimdc, birkaçyıllıksüreleriçındeortayaçıkıyordu.Bu değişmeyi.organizmanınbirdizıufakdeğişikliklergeçirdiğiuzundengelenmedönenıleri izliyordu. Ödüller ve kanser... l^75'teheryıl40yaşınaltındakıbirara^tınnacıya verilen Palcontoloji Derneğı SchuchertÖdülü'niialdı. 1^85'teçıktığıNOVAadlı televizyonbilimprogramı, VVcstinghouseBilimFilmÖdülü'nelâyıkgöriildü. 1982 Temmu7'unda Gould'un asbeste marıız kalnıaktan kaynaklanan çok ağır bir kanser türüolankann mezotelyomasınatutulduğu saptandı. Ameliyattan sonra, bu konuda yaptığı araştırmalardan Mezotelyomanın tedavisi olmadığını ve bu hastaların önırünün, tanının konmasından sonra ortalama 8 ay olduğuııuöğrendi. Kendi istatısliki bilgileri ile karşilaştırarakkendisinibukısaömürıçinde görmemeyibaşardı. Bu konuda 1985yılında ya7dığı '"The Medıan isn't the Message"da "Ortanca Ileti Vermez" şunları söy ler: "Sorunkısacaşöylekonulabilir: Bİ7İm gündelik konuşmamızda "sekiz aylık ortanca ölüm oranı" ne anlama gelir? lstatistik eğitimi görmemİ!j çoğu kiınsenin boyle bir ifadeyi, "Bcn her halde sekiz ay içinde öliip gideceğim," diyeokuyacaklarmı sanıyorum. Oysa,durum böyle olmadığı, hastanın tutuınu da bu denl i önem taşıdıgı için, tam da kaçımlması gereken yargı. Tabii, benim de eteklerim zil çalmıyordu ama, ben bu ifadeyi konuşma dilindekibiçimindeokumadım.Teknikalandaki eğitımim,"sekizaylıkmortalite"yefarklıbir bakı^açısından bakmaolağınısağlıyordu. Bu, ince mi ince, ama derin bır noktadır cünkii benim evrim biyolojisi ve tarih alanımdakı kendı Ö7el düşünüş tarzımı temsıl eder. Bi/lcrhâlâkcskinüzlcrvcsınırlartanıyan Kflatııncu mirasın yiikünü sırtımı/da taşımaktayız.(...)Oysatüm evrim biyologları bilirler ki. değişimin kendisi, doğanın ba^ka hiçbir.'jeye iııdirgenemeyen birıcık özüdür. (...) Sekiz aylık ortancayıöğrendiğinıde, ilk düşünsel lepkım »JU oldu: pekâlâ ınsanların yansı daha uzun yaşayacak; bu durumda benim ijansım nedir. Gö/ü dönmüş bir durumda ve Miıir icinde bir saat okudum duıduııı ve içim rahatlayarak şu sonuca vardım: 'lamam, daha uzun ya^anıa olanağı veren özellikleı den herbırıne sahıptınr (iençtım; hastalığım nispeteneıkenbirevredetamlanmi!}tı,ülkedekı en lyı tıbbı tcdavıyı görecektim; ya^anacak bir dünyam vardı; verilen dogru okuıııayı ve umutsıi7İuğa kapılmamayı bilıyordum."(...)Bukararlılığıileha.stalığıilemü Dinozoru gördüğü an M. HALİM SPATAR 4 York'tadoğdu. Babasınınmahkemckâtiplimcrikah ünlü paleontolog Slephen Jay Gould, 20 Mayıs 2002 Pa ğiyaptığıQueens'tebüyüdü. Beşyaşınday"Insanlar önceden kestirilebilen bir evrim zartesi sabahı New York'taki evin ken babası onu Amcrika Doğa Tarihi Müzesürecinin sonııcıt dcğil, una sonradan eklei de yirmi yıldır direndiği kansere bi'ne götürdü. Orada ilk kez 7 m boyunda kenen birolgu; vasamın sıkagaçh korusunda, 60 yasmda ycnik düijtii. miklerıbirarayagetirilmişbirdini)7orisketohıım oltırak ckilsc çimlcnmcvccek ince vc ]ctigüidü.Olayı^öyleanımsıyor:"Yaratığın HaıvardÜııiversitesi'ııiııbiyolojiJeoloji minikbir/ilizdir" önünde dıırdugutnuz sırada, adamın biri akve bılım tarıhı dersleri verenöğretım üyesı; "Bılım, duvgıısu: bır ııesncl hılgı cırama evrim konusunda çıgır açıcı çalı^malarıyla b.ınverdi.Yutkııııarak duamı mırıldanmaya uğraşıdeğil, insanoğlunıın yaraluı birelkin bin lerceokuyucııyu bılım dünyasınayakı nha7irlandım Amabııkocamanhayvanokeliğidir; hilimin dalıilen, bilgi işlemcısı gıbı laijtıran, onları bilimin tarz.ı ve biçemlerı, nıikli heybetiyle kıpırdamadan duruyordıı. dcğil, sunatı, ı gihi iş görürler Oradan ayrılırken paleontolog olmayakarar ıçermelerı, yararları ve eksık yanları konu"Evet, evrim hir kııramdır. Aynı zamanda bir olgudur da. Ülgular vc kuramhır urlan kesinlik hiverarsisınde bırer mcrdıven basa Stephen Jay Gould yedi yaşında karar vermişti bilim adamı olmaya; dev dinozor mağı değil, birbirindcn farklı şeylcrdir. Olgıılardünyanın verileridir. Kııramlarsa olgula iskeletini gördüğünde... Amerikalı paleontolog, biyolog, jeolog ve bilim tarihçisi rı açıklayan vc vorumlavan düşüncc kurıdıışlarıdır Bilim adamları birhirinc rakip ku Gould 20 Mayıs'ta yaşamını yitirdi. "Öleceksin" sözcüğünden tam yirmi yıl sonra... ramları açıklamak ıcın tartışırken olgıdar cadele eden Guuld, bu amaıısız lıastalıgaanoradan çekipgitmez. Einstein 'ınyerçekimi sundaaydınlatan.özellıkle evrim kuramı, fo vermiştim." cak 20yıl sonrayenikdüştü.Oarada bılım ve sil buluntularının yorunılannıası ve biyoloji1963 'te Ohio, Yellow Springs'te Antioch kuramı, Newlon ıınkinın verinialmışlıı; ama de değişimin ve çejjitliliğın anlamı konusun C ollege'i bitirdi. 1967'deColumbiaÜniver okuyucu dünyasını çok önemli kitaplarla clmalar sıınucu bcklcverek lıavada n.sılı kalsitesi'nde Bermuda'nın fosil kara salyangoz zenginleştirdi. mazlar. Veinsanlar, isterDanvin 'inönerdiğı daeokönemli biyolojivejeolojitartı^maları düzenleyen yaratıcı ve üretken bır bilim larını ele aldığı teziyledoktorasını verdi. Aymekanizma ile olsun, isler henüz kcşfedilmeadamı ve düşünürdü. Evrim kuramı konunı yıl 1 larvard Üniversitesi'ndejeoloji ders Jay Gould'un yönteml... yi beklevcn bır başka mekanizma ile olsun, sundakı çağdaş clcştirısıni tarıhten öbür bıBilim alanında son 100 yıllık çalı^nıalaı leri vermeye başladı; 1973'te jeoloji ve maymunsu atalardan evrilmişlerdir." lim dallarma, halk kültürüne ve çeşitli spoı la 1982'deAlexanderAgassizkürsüsündezodiyalektik materyalizmin gerçek doğa siireçra uzanan genış bir yelpaze içinde ele alarak olojıprofesörlüğünegetirildı. 1972'deçalışlerini yaıibittığına il işkin çok bol kanıt sağlaStephen Jay (iould geliştirdi. ma arkadaşı Niles Eldrege ile birlikte Darmıştır. Stephen Jay Gould ve Nıles Eldrege, "Tavuğun DişleriveAtın Stephen Jay Gould, lOEylül 1941'deNew wın kııramını ele alarak "punctuated equilib doğal süreçlerin bazen yavaş ve sürüncemeAyakparmakları "ndan A