Katalog

13 nu, birhanımınınlstanhullu, diğer hanımımn Izmirli olduğunu tavandaki resimlerden keşfettim. Bu insanlar neleryapıyordu ? Neleryiyorlurdı, nasıl yaşıyorlardı, günlükyaşamlan nasıldı ? Türk mimahsinde beni en çok etkileyen, HAYATbölümüydü. Iç vedıs dünyanın birlikteliğiydi. Doğa ile heraberlikvardı. insan doğamn birparçasıydı. Bugünyaşamamızın doğadan ne kadar kopukolduğunu bir kez daha görüyordum... Apartmanlara bakmanızyeterliydi... Konakia benim en çokdikkaümi çeken nokta, hinanın içinde dolastıkça değişikperspektiflerle karşılasmamdı. Yani şövle diyebilihz: Tek boyutlu olarcık değil, bınaya birkaç kat perspektifkatıyordu. Bina ne kadar sakinse, değişen perspektifler bınaya o kadar hareketlilik kazandırıyordu..." Mekân içinde yaşanırken algı lanan mimari hareketlilik, salt estetikkaygılardan öte dönemin koşulları içinde, yaşamın büyük kısmının geçirildiği konutta, yaşayanlar için ıç mekânda, dış gerçeklığın bir simülasyonununoluşturulınasınailişkingereksinimdi... Mekânı "ev"edönüşriiren,yaşamlan "yer"e ilişkinaidiyetduygusunuoluşturanfiziksel hareketlilik, farklı noktalardan sunduğu dinamikgörüntülerle, biryandandoğayı mekânın ıçine taşımakta, öte yandan da yaşamı rutinlerden korumaya yönelmekteydi... Yaşandığı yerde ve zamanda, yaşayana sunulan bu farklı ve çeşıtli mekânsal görünümlerin, "gözün gördüğüne"hapsedilmeme.si, mekânın kendı yaşamsal gerçekliğini yansıtma istemi tomelsorunolarakortayaçıkıyordu... "Bunu neyle çözebilirdim ? Jnstın gözünün açısı dar, oysa balıkgözügeniş biraçı veriyor. Yani kendi içinde vansınıa ve ışık unsurlannı içerıyor. Bu insan gözünde olmayan birşey... Bahkgözünü secmemin nedeni bu..." Gözün gördüğüyle yetinnıenie, gördüğünün dışmda kalanı da algı alanınm içine çekme arayışı, sanatçıyı kendi gerçekliğinin sınırlarınızorlamayaitiyordu...(ienişaçılıbır bakışla yakaladığı, algı dışıııda kalanı algı alanı içine çekme çabası, bir haşka sorun yumağınaçarpıyordu... Peki algı alanı dışında kalması istenenlere nasıl birteknikleyaklaşmak gerekiy ordu?... "... Bu dönenıde bir yandan da filmlerde sanatyünetnıenlığı vapıvordum. Yani mekân düzenlîyordunı. Sanat yönetmem olarak edindığim deneyim çok öğrelicivdi Ben mekânı farklı algılıvordum; kamera farklı algılıvordu. Rejısörün istediği kurguva bağlı alanı ahyordu. Film deneyiminden edindiğim bilgilerle. mekânın görmek ısledığımız kadarmı alıp resmettim. Resimlerin görmek istediğim bölümlerini alarak, digerlerini tuvalin dışına atarak. parçalı resinıler olıışturdum... li. yüzyılda olusmuş bir mekânın bugiin benim algılayışmıla mekânı kavruytşımlu yani bugün mekânla benim aramda kurulan gerçeklikilişkisinin, resinıleryolııyla öznelifadesıninarayısıdırbuseri.. " Sanatçının rcsimlerle izleyiciye aktarmak istediği olgııyu, mekân ve mekân elemanlarını, yansıttığı ruhla okuma ve aktarma arayışı olarak gördüğümüzde, tuvale yansıyanın salt yüzeysel bir görüntü olmaktan öte olgunun özünde saklı söylemin zamanını, estetiğıni, tekniğini göstermeye yöneldiğini yakalamak mümkünoluyor. Ressamiçin mekân, söylemi deşifre etmenin bir nesnesi iken, resmin içinde yine mekân bizzat birözne olarak yenni alıyor. ^ *Doç. Dr., DEÜ Mımarlık Fakültesi Şehir Planlama Bölümü BASKENTGUNLERI Umutlar solmasın... MÜŞERREF HEKİMOĞLU eşil Bahar Sokağı'na yıllar öncesinden, okyanusun ötesinden, Şikago'dan bir konuk geldi. Konuk değil, sokağın sahiplerinin biri aslında. Sokağın bir ucunda biz, öteki ucunda onlar oturuyor, ikimiz de küçük kızlarız. Taş okula birlikte gittik, sonra Erenköy Kız Lisesi. Yollar ayrıldı derken, adını yeni duyduğum bir meslek dalına tırmandı Güner Gören. Ülkemızin ilk mimar mühendislerinden biri oldu, dahası iki kışiden biri. Profesör Emin Onat, Leman Tomsu da sokağımızı onurlandıran kişiler mimarlık dalında. Güner Gören, Profesör Holzmeister ve Profesör Bonatz ile çalıştı sonra. Ankara'da gerçekleşen dev yapıtlann projelerinde onun emeği de var. Evlendi ABD'ye gitti, Şikago'da bir mımarlık bürosunda çalıştı, Yeşil Bahar'daki yaşam yenı boyutlara uzandı. Benim yaşamımı biliyorsunuz. llginç boyutlar var. Gazeteci oldum, yazarlığa özendim, evlendim, çocuk doğurmadım. Ama çok çocuklu bir anne oldum. Yeğenler, kızlar, damatlar kuşlar gibi cıvıldadı çevremde. Sapanca Gölü'nün çevresinde bir elma bahçesinden Erenköy'e, Çiftehavuzlar'a, ardından Moda'ya, Ankara'ya, dünyaya uzandım. Yenı sesler, sevgililerle mutlandım, umutlandım. Yaşama sevincinin yeşermesini kutladım. Elbet hüzün de var yeşermeye karşın. Solmayı da yaşıyorsun ama ufuk kararmıyor yeni renklerle boyutlanıyor. Derken dünkü bebekleri delikanlı olarak kucaklıyorsun. Dünya da dönüyor. Guner Gören, Güner Blok oldu. Adı sanı guzel bir kişı sokağımızda. Işte bu sabah da telefonda sesleniyor bana, "Ben kımım" dıye soruyor. Duraklamadan; Sen "Güner'sin", diyorum. Sesi gülüyor birden, başka türlüsü düşünülemez değil rnı? Yeşil Bahar Sokağı'nın küçük kızı emekliliğini yaşıyor şimdi. Tüm aile tatile geliyor ülkemize, bir değil, iki değil onlarca kişi turizm bayramını kutluyor. Önümüzdeki günlerde ben de katılacağım o bayrama, yitik sevgililer de gelecek, sokağımızı şenlendireceğiz. Anılarla yaşayacağız ama hüzne gömülmeyeceğiz, solarken yeşereceğiz. Y ulaşmanın gizemini sade ve somut sözlerle açıkladılar, özgüven güzel bir olay. Içimizden biri onlar, onları iyi tanımak da bir görev değil mi? Aslında birbirini tanımayan kişiler de var, yan yana gelseler, ses duvannı aşabilirler. Ama gelemiyorlar, belli bir dağınıklık var. O n u ^ aşmak da güncelleşen bir görev artık. Kim bilir, yan yana gelince yaşayacağımız birliktelik ülkemizin, toplumumuzun gerçek resmini çizecek bence. Birgi evleri, Çaktrağa Konuğı.. Başkent tepelerine akşam çöküyor, yağmur çiseliyor, yavaştan. Sonra hızlanıyor, gök gürlüyor, şimşekler çakıyor. Telefonda da başka bir şimşek. Batman'dan Hasan arıyor! Sana iyilikler diliyorum, hepimizin anasısın sen. Nasılsın, iyi misin? İyi olmanı diliyorum, diyor. Çocuklarını soruyorum, son konuşmamızda ikiydiler, şimdi üç olmuşlar. Sesi parlıyor birden: Üçüncü kız, diyor. ><v Kızıma senin adını verdik. Senin gibi okula gitmesıni, iyi okumasını, başarılı bir insan, aydın bir kadın olmasını diliyorum. ören'deki evimin balkon parmaklığını boyarken tanıdım Hasan'ı. "Boyacının m Aşkı" diye bir yazı yazdım. Liseyi bitirdi, askehiğini yaptı, sonra iş aramaya koyuldu. Ben de koyuldum ama başaramadım. Telefonda sorunca kalbim çarptı, ne yapıyor, nasıl geçiniyor? Umudunu yitirmemiş, çalışmış, direnmiş, şimdi yapılarda çalışıyor. Işsizliği geride bırakmanın sevinciyle parlıyor sesi. Küçük Müşerref'i yetiştirmekten söz ediyor altını çizerek. Işte! Daralan soluğumu rahatlandıran yanıt. Küçük Müşerref e hoş geldin diyor, mutlu, umutlu bir yaşam diliyor. 4 ı vaıılar, her basamaktu değişen ve doğa ile evi birleşliren vistalar.. Böyle evleri ve mekânları görmek ve tanımak istiyordu. Gitli, gezdi vebu rcsimlerledöııdü... Uırkonusanatçısını buldıı, ya da sanatçı kendisini aıılatmak için birkonubuldu. Kanımca, konu ılesanatçının buluşması, biitün saııat retoriği ötesinde bir sezgi sorunu. Rodzinski'nin dediği gibi.eğer estctık değerlendırme, düşünceyi başka bir objeye transferetme işlevi kapsaıııındadüşünülürse, sanatçının Tiirk evi yorunıunda, aradığı hayal ettiği bir fiziksel ortamın bazı boyutlannı bulduğu söylenebilir..." "... Birgi 'vegiltim. Sadece ÇakırağaKonağı 'nı seçtim. Ama Birgi'dekievler, yerleşimler, camisiyle. külüphanesiyle birbütiindü. Birbirinden ayrı değildi... Kaynaklararadım... Knnağınplanlarını huldum ve üzerine birçalışmayaptım.Buölçümlerdenyolaçıkarak, mimarinin insani boyutunu yakaladım. lçinde vasar gibi hissettim. Sedirinde olururken pencereden dısarıyı seyrederken ki sunduğurahatlığı, ergonomikyapısım, nekadar ince delaylara dikkat edildiğiniyaşadım. Konağm içindeyaşargibiydim. Tarihineait hikâyeler bıtldum. Ağanın iki karısı oldugu Dün sabah Kemal Derviş'i, biraz önce Fatih Terim'i dinledim TV'de. Güzel seslendiler, güzel soluklandırdılar bizi. Üne, başarıya