Katalog

6 OCAK 2002. SAY1 824 Tolkiendestanındaki dehşetengizÖlü Batakhklar' ı ya da hobbit'ler arasındaki o müthiş dostluk bağlarını kafasından uydurmak zorunda kalmadı. Baııa anlattıklarma bakıhrsa, Soınmc muharebesıne katıldığı ve öyküsünü kafasında tasarlaınaya başladığı sırada her ikisine de bizzat tanık olmuştu. 1944'te, sığınmacılar tüm Avrupa'da yeniden kilometrelerce uzanan kuyruklar oluşturduklarında, romanını bitirmesine ramak kalmıştı Acılar içinde kıvranan yazar, o savaşa katılan oğlu Christopher'a şu satırları kaleme almıştı: "Bu karanhk ve şeytani dönemde üısanlarda acıma ve şefkat diye bir şey kalmadı... Bu düzen giderek daha da güçlenecek. Bir sonraki hamleleri acaba ne olacak?" Tolkien oyuncıılııktan büyükbirkeyif alır, başkalarının yeteneklerine hayranlık duyardı.BanakaIırsa,büyiicüGandalf'ıcanlandıran Ian McKellen vc yaşlı hobbit Bilbo rolündekiIamHolm'ünustahklıoyunlarıkarşısında, görüntüleri hcr ne kadar kafasında canlandırdığı tiplere uymasa da, onur duymaktankendini alamazdı Son olarak da, filme clfdilinin bu denli yoğun kullanılmış olmasına (Ingilizce altyazılı) çok sevinecek, elf prensesi Anven'in insanlığın gelecekteki kralı Aragorn ile evlenmek uğruna ölümsüzlükten vazgeçtiğini dile getirdiği sırada, "Sonsuza dek tek başıma yaşamaktansa, ölümlü bir yaşamı seninle pay laşmayı yeğlerim" demesi gönlünü okşayacaktı. Gerçi, romanında bunu çok farkiı bir biçimde dile getiriyordu, ama anlamca aynı kapıya çıkıyordu. Ölüm ve insanın ölümsüzlüğe duyduğu garip özlem Tolkien'i en derinden etkileyen gızemli konulardı. Tolkien ile ilk karşılaşmam 1965 yılına, "Yüzüklerin Efendisi"kitabımnkorsanbaskısınınsatışını engellemeye ve yazar olarak hakJannı korumaya çalıştığı döneme rastlıyor. Dahaönce, nefret ettiği Disney şirketinden gelen önerileri ve Forrest J. Ackerman'ın özgün metni çarpıtarak oluşturduğu bir senaryoyu da geri çevirmişti. Gelgelelirn, ailesi için, günün birinde bir fi Im önerisi kabul etmek zorunda kalacağını biliyordu. Bu konuda benimsediği ilkeyi şöyle özetliyordu: "Sanat ya da Nakit: Her ikisi de gerçekten yararlı; ya da saygısızca yapılan ekleme ve değişikliklere yazarınmutlakvetosu" I Ik karşılaşmamızdan üç yıl sonra, ücreıini BBC'nin karşıladığı, bırlikte yediğimiz bir yemeğin sonunda, "Biliyor musun, ashnda avantaya bayılıyorum" yorumunu yapmıştı. lnsaru ruhsal açıdan en çok zenginleştiren dostlardan biriydi; ancak, avantayla ilgili görüşü, oldum olası, alçakgönüllü bir kızarmış tavuk, bir şişe kırmızı şarap, yarım litre bira ve bir iki tüttürümlıik pipo türünüyle sınırlıkaldı. Tolkien, ailesinin geçen günlerde ifşa ettigi gibi, 1969 yılında fılnıin haklannı 250 bin dolara sattı. Bu parayla biraz rahata kavuşru ve şıddetli eklem yangısıyla acılar içinde kıvranan karısını ev ışınden kurtarmakiçin dönem döııem Bournemouth'daki Miramar otelinde kaldı. Kansının 1971 'de ölümü üzerine her şeyini yitıren Tolkien, iicreti devlet tarafından karşılanan Oxtord, Merton College'daki odalara yerleştiğinde, meteliğe kurşun atıyordu. Tolkien 1973 yılında, 81 yaşındaöldü.^ The Guardian 'dan çeviren: RİTA URGAN Duyuru! BAŞKENT GUNLERİ Başkent mozayiğinde belli taşlar... MÜŞERREF HEKİMOĞLU K DAN FRANCK / Roman GÜRSEL KORAT / Roman Hayat Çizgisi Ay Şarkısı Buğuevi ÖZENYULA/Hikâye Kapı Açık, Arkanı Dön ve Çık PERİHAN MAĞDEN Bugünün Kitapları PERİHAN MAĞDEN Bugünün Kitapları Refakatçi Mızıkalı Yürüyüş VÜS'AT O. BENER Otobiyografik Anlatı Haçlı Seferleri H.A.NOMİKU/Tarih Stalin'e Mektuplar Y. ZAMYATİN M. BULGAKOV Tarih/Politika imi zaman karar veremiyorum, başkentli miyim, Istanbullu mu, ya da dünya vatandaşı mı? Istanbul'da ailem, her kuşaktan dostlanm var. Yitik sevgililerin acısı, boşluğu giderek derinleşiyor ama yeniden gelenler, kulağı geçen boynuzlar da var! Geçen hafta Sevda Derbil geldi Ankara"ya. Özer Derbilin eşi. Petrol sorununa yaklaşımıyla belleklere yerleşen bir kışi. Bugünlerde çok anımsanıyor. Derbil aılesı çoktan Istanbul'a yerleşti ama kısa ya da uzun bir tatilde aileye, dostlarına birkaç gün ayırır her zaman. özlem dinmese de yaşantı sürer. Ayrıldığımız yerden yeniden başlar, yılları yeniden yaşanz. Evlenenler, çocuklar, torunlarla dostluğun üretkenliğini kutlanz. özer Derbıl'in kulakları nasıl çınlar kim bilir. Derbil'ler Berin ve Nadir Nadi ile aynı apartmanda karşı karşıya oturdu uzun süre. Ben de bir kapıdan çıkıp ötekini çaldım uzun süre. Şimdi belleğimde açılıyor tüm kapılar. Sevda Derbil ile uzun yolculuklar yaptık geçen sabah. Anılar kelebekler gibi uçurdu bızı. Elmadağ yollarından Bebek kıyılarına, bir mezar taşından ötekine, Bebek'ten Yenıköy'e. Anneler, babalar, çocuklar, torunlar, Atilla Sönmez'ler, Atilla Sav'lar, Atilla Karaosmanoğlu ailelerinden kaç kuşak bir arada. Hayli kalabalık bir yolculuk. Ama biz çoğu kez tenhalarda buluşuyoruz. • •\l Orta kuşak kadınların güzel bir yeri var başkent yaşamında. Feride Acar, Fatma Yazıcı, Alageyik Balcıoğlu, Meral Doğancı, llknur Özgen, Zeynep Onay, Sema Kantur da bu dostluğu guzel boyutlandıran kişiler. Yazarken kalemime takıldılar birden. Birçok özelliği birleştiren kişilikleriyle Cumhuriyetimizin gücünü güzel yansıtan bir grup. Kimi sosyolog, kimi arkeolog, kimi filolog. Başkent yaşamında özel ve güzel bir resim çiziyorlar. Kuşaklararası ilişkileri güzel yaşayan bir başka grup da Öztrak'lar. Orhart, Adnan, llhan, Handan, Ülker kardeşler. Gelinler, damatlar, kızlar, yengelerle Cumhuriyetimizin seçkin ve saygın bir ağacını oluşturan dalları güzel boyutlara ulaştıran bir aile. Biri ötekini çağrıştınr. Kimi sıyasal yaşamı, kimi kamu dalını yeşertir. Kimi bilim dalını. Yaşam biçimleri, davranış biçimleriyle, üstlendikleri görevlerle başkent mozayığine güzel taşlar eklerler. Bir de Mizanoğlu kardeşler var. Alaattin Mizanoğlu'nun çocukları, Nilüfer Reddy, Jale Eralp, Lale Kura ve Orhan Mizanoğlu, mozayiğin seçkin taşları. Nermin Kura, ABD'de açtığı, katıldığı sergilerle Anadolu'nun, tarihimizin, coğrafyamızın gizemini kanıtlıyor. Anadolu toprağının sıcaklığını, üretkenliğini taşıyan güzel elleri var. Mehmet Kura da Avrupa Birtiği'ni boyutlandıran bir genç adam. Genç kuşağın özünü, gücünü kanıtlıyor Avrupa'nın göbeğinde. Yazımı Haluk Kura'ya seslenerek sona erdiriyorum. Tüm kuşakların sevgisi, saygısı, hayranlığıyla kuşatılan bir insan. Yaşı yok. Yılları güzel taşıyan, güzel değerlendiren bir diplomat. Zarif kişiliği, güzel çizgileri var. Her zaman sessiz ve derinden. Son günlerde sağlık sorunlan var ama sağlıkh bir yaşamı belgeliyor Haluk Kura. Başkentli dostları çabuk iyileşmesini diliyor, dansa çağırıyor onu. Vaktiyle Süreya'nın, Ankara Palas'ın en yakışıklı, en şık, en güzel dans eden erkeğiydi. O danslar, o şıklık, o davranış biçimi hâlâ bir masal başkent kulıslerinde. Başta Necati Utkan'lar, Turgut Serdaroğullan, tüm kuşaklar, tanıyor, konuşuyor onu. O masalı yeniden yaşamayı umut edıyorlar. ^ Hissesiz Kısalar VİVET KANETTİ Bugünün Kitapları VÜS'AT O. BENER Otobiyografik Anlatı Kara Tren Faik öztrak. 1920'lerden 2000'lere uzanan ağacın dallanndan biri... Damıtılmış Kırmızı JEROEN BROUVVERS / Roman Zaharoff; Esrarengiz Avrupalı RICHARD LEVVINSOHN Tarih/Politika Der.: SERGE CORDELLIER / Politika Üçüncü Dünya'nın Sonu mu? İletişim Klodtarer CdiMasl lletısıın llan ı 34400 CaOatOjjlu • Islanbul Tel (0212) 516 22 60 61 6 2 ' F a x (0212)516 12 58 llhan öztrak, bilim dalını seçti ama siyasal yaşamda dayoğun irafiğı var.