Katalog

23 ARAUK 2001. SAYI 822 celeri ile ün kazanan Onuncu Paraşüt Bölüğü Komutanı Jacques Massu, Aussaresses'i de işe alan, onu istihbarat bölümünün başına getiren kişiydi. Diğeri ise Marcel Bigeard.Lili'nin işkence sırasındakendisiniöldürmesi için yalvardığı adam. Bigeard' ın cevabı çok kesin ve netti: "Lili yalan söylüyor. Ben ne işkence yaptımne deöylebiryerdebulundum."Massu'nunki ise şaşırtıcı ama samimi. "işkence yapmak zorunda değildik. Kolaylıkla vazgeçebilirdik. Şimdi yeniden o günleri düşündüğümde üzülüyordum. O zamanki ortam böyleydi ama başka türlü yapmayı deneyebilirdik." Massu daha önce de, 1971 yılında "Cezayir'deki Gerçek Savaş" adıyla yayımlanaıı anılannda "Bizden acele etmemiz istenmişti. Insanlardan bilgi alabilmemiz için de onlan biraz sarsmamız gerekti" diyerek konuşmayı denemişti. Ama ses getiren ikinci denemesioldu. Birileri artık düğmeye basmış, kapıları açmıştı.Günahçıkarmasırası şimdi başka generalde, daha sonra da gelişmelerin başkalıramanı haline gelecek Paul Aussaresses'teydi. Önce geçen yıl temmuz ayında "Journal Dimanche" gazetesinde birröportajı yayımlandı. Aslında görüşmesinde 1950'li yıllarda Fransız ordusunun Cezayir'dekifaaliyetleri, dönemin sivil hükümetinin de katkıları konusunda son derece ilginçşeylersöylemişti.llgilenenpekolmadı. Ekim ayında "Le Monde" gazetesi kendisine, açıklamaları biraz daha ayrıntılandırması isteğiyle görüşmeteklifindebulundu. Generalkabul etti. Orkestraşefl General Paul Aussaresses bir buçuk ay süren görüşmeler sırasında "Le Monde" muhabirlerine hiç durmadan kendini anlattı. Adalet sizin için ne tfade ediyor? Zamankaybı. Pekiyadin? Zayıflık. Ahlak? Tanımıyorum. Yapolitika? lğrenirim. Peki neye inanırsınız? Benim için bu dünyada iki şey önemlidir. Birisi yurt sevgisi, diğeri de cesaret. Gerisi boş. Önce biraz çocukluğundan söz etti. 1918 yılında, Birinci Dünya Savaşı' nın hemen ardındanFransa'nınBordeauxkentindedoğduğundan, burj uva bir ailede çok iyi eğitim alarak yetiştiğinden, tüm okul hayatı boyunca çok başanlı bir öğrenci olduğundan. Sonra da biraz hobilerinden. Altıyabancı dili çok iyi yazıp konuştuğundan, okumayı çok sevdiğinden, Virgile ve Racine'e hayranlık duyduğundan, Baudelaire'in tüm eserlerini ezbere bildiğinden... Ve gençliğinden ve askerlik mesleğinden. İkinci Dünya Savaşı sırasında 1943 yılında Londra'da gizli serviste çalışmaya başladığından ve giderek bu alanda uzmanlaştığından. Peşinden de büyük bir soğukkanlılıkla yaptığı ya da yaptırttığı işkencelerden, öldürttüğü insanlardan bahsetti. Hayret ve dehşet dolu bakışlarla kendisini dinleyen gazetecilere, gözaltında kaybolanlann nasıl yok edildiklerini, "intihar etti" dediklerinin başına neler geldiğini anlatırken son derece sakindi. "Cezayir'deki ilk günlerimde polis arkadaşlarım bana şunu öğretmişti. Bir teröristi şilerin kendini affedeceğini düşündüğü için mi? Artık vücudunu yiyip bitirmekte olan kanser hastalığı nedeniyle çok fazla zamanı kalmadığını düşünüp, en azından son günlerini hayaletler ve kâbuslardan uzak, huzur içinde geçirmek istediği için mi? Üç yıl önce bir katarakt ameliyatı sırasında kaybettiği sol gözünün verdiği fiziksel ve psikolojik acıyı biraz olsun unutmak için mi? Çevresine açıklamaktan çekinmediği platonik ilişkisi Elf skandah kahramanlanndan, eski Dışişleri Bakanı Roland Dumas'nın sevgilisi Anıların kltabı olarak kamuoyunda tanınan Christine DeviersJoncour'un ilgisini çekmek, sevgi ve Görüşme 23 Kasım 2000 yılında hayranlığını kazanmak içinmi? Le Monde gazetesinde yayımlandı. Veyeryerindenoynadı. PandoAslında bu sorunun cevabını Aussaresra'nın kutusunun kapağı açılmış, ses'in yakınlan da dahil kimse bilmiyor. Soiçindekiler ortahğa saçılmıştı. nı kendisine yöneltildiğinde ise verdiği cevap son derece kısa ve öz: "Bana konuşma Olay duyulur duyulmaz Franfırsatı verildi. Ben de onu kullandım ve çok sa'daveCezayir'detümtelevizyon hoşumagitti." kanalları, radyolar, gazeteler hemen herkes General AussaresAslında bilinmeyen yalnız bu kitabı neses'ten bahsetmeye başladı. Insan den yazdığı değil. Kendisininkaleme almaHaklan Dernekleri generalin gaze Fransız askerlerinin kontrolü alttndaki Cezayir'den... dığı iddia edilen kitabı kimin yazdığı da bir tedeki açıklamalanyla savaş suçlamuamma? Kitabın içinde yeralan bilgilerin rını övdüğü gerekçesiyle ertesı gün mahke haline getiriyorum" müjdesini verdi. Bir ay bazılannın daha önceki açıklamalanyla nemeye başvurdu. Başbakan Lionel Jospın den birbirini tııtmadığı da. sonra da yeniden gazetenin kapısında beliraçıklamaların şoke edici ve korkunç oldudi. Elinde yeni piyasaya çıkan kitabı vardı Kitabındabazıkişiler,örneğin "intihar etğunu açıkladı. Savunma Bakanı'ndan gene"ÖzelServisler. Cezayir 19551957" tiler" denen U lusal Kurtuluş Cephesi (FLN) rale karşı alınması gereken önlemler konuKırk yıl boyunca kendi köşesinde sessiz kurucu ve şellerinden Larbi Ben M' Hidi ve sunun araştırılmasını talep etti, ama ne şesakin oturduktan sonra bir gün bu itirafları bağımsızlık yanlısı avukat Ali Boumendjel kilde cezalandırılacağı konusunda bir yoyapmak General Aussaresses'in nereden için "Aslında öldürüldüler ve bu emri de ben rum yapmadı. Cumhurbaşkanı Jacques aklına geldi? Yıllarca güç ve yetkilerle doverdim" diyerek böyle bir sorumluluğu neChirac ise ilk önce sesini çıkamıadı sonra da natılmış bir şekilde dünyanın dört bir yanınden kendi üstüne aldığının bilinmemesi gibir açıklama yaparak olayın mide bulandın da koşturup durduktan sonra şimdi bir kebi. Bütün bu sorular kendisine yöneltildi, cı olduğunu söyledi Ayrıcageneraleverilen narda ölümü bekleyen askeremeklisi olmak ğinde ise cevabı her zaman olduğu gibi yine kahramanlıkmadalyasının(Legiond'Honsıkıcı geldiği için mi? Belki de yaptıklarınkısa ve özlü: "Bütün bunlann ne önemi var? neur) geri alınmasını ve en ağır bir şekilde dan pişman olduğu ve ancak anlatarak, o kiYalnızca bu savaşta olup bitenlerle ilgili « • • cezalandırılmasıru istedi. t Ve tabii Aussaresses'le birlikte Cezayir Savaşı datartışmaya açıldı. Fransız ordusu ve subaylannın yanında dönemin hükümeti, politikacılan, sivil bürokratları da büyüteç altınayatırıldı. özellikJe o dönemin Başbakanı Guy Mollet ve hele hele Adalet Bakanlığı görevinde bulunan François Mitterrand gibi isimlerin olan bitenlerdeki payı araştırılmaya başlandı. Tüm Fransız ordusunun işkenceci olmakla suçlanamayacağını savunanlar oldu. Savaş sırasında böyle şeylerin yaşanabileceğini, karşı tarafın da o kadar masum olmadığın ı iddia edenler de, işkence yapmasa bile olaydan haberi olanlann da aynı şekilde suçlu olacağını söyleyenlerde. konuşturmanın en etkili yolu ona işkence etmektir. Çok kısa zamanda kendi tecrübelerimle de bunun doğru olduğunu gördüm. YakaladığımızkişileriTourellesvillasına getiriyor, sorgularını orada yapıyorduk. Bu evin girenin bir daha sağ çıkmadığı şeklinde bir ünü vardı. O zamanlarkendimı terörkarşıtı bir orkestranın şef i gibi hissediyordum." Cezaylr'ln hayaletl... Savaşa katılmış, artık yaşlan sekseni aşan emekli askerler, Cezayir' in bağımsızlığı için mücadele etmiş militanlar, işkence yapanlar, işkence görenler, tecavüze uğrayanlar, tecavüz edenler, savaşta öldürülenlerin veya kaybolanlann yakınlan, o dönemin politikacıları, konunun uzmanları, tarihçiler herkes konuşmak, anlatmak istiyordu. Kısacası tarihçi Madeleine Reberioux'nun da söylediği gibi, onlarabirdivansunulmuştu. Herkes bu divana uzanıp Cezayir yıllannın hayaletinden kurtulmak istiyordu. Bütün bunlar olup biterken olayın baş kahramanı Paul Aussaresses bir gün yine "Le Monde" gazetesine uğrayarak, "Anılanmı kitap Frunsu, Cezayir 'in sömürge olarak kalmasından yanaydı, cephe kuruldu... 30 bin Fransız iildü.