Katalog

14EKİM2001.SAY1812 19 zı kiremitli eve gidiyorum, araba senin olsun" diyebiliyor. Uzun saatlerarabanın başında kaldıktan sonra bırakmak zorunda kalan yanşmacıyı, annesi "Neden bıraktın kızım!" diyerek azarlayabiliyor, birgenç, elenmemek için tuvalete gitmeyip işini orada görüyor. Tabii ki bu yanşma da tartışmalara sebep oluyor. Bu tür yarışmaların "İnsan onurunu rencide ettiği" gerekçesiy le programa karşı olanlar var. Buna karşılık, yapımcı şirket Senkron'un verdiği rakamlara göre, yarışmacı olmak için ağustos ayı itibariyle 12 binden fazla kişi başvuruda bulunmuş. Şimdiyekadarki yanşmacıların arasında dikkat çeken isimler de var: BBG yanşmacılan Hülya ve Hale. 10. tur tamamlanınca yanşmayadört ay ara verilmiş. 8. tur finalisti de 82 saat olan Avrupa rekorunu kırmış. Bu yayımlann sosyal bakımdan zararlı olabileceğini düşünen Avrupa ülkeleri, bu tipyanşmalannkaldınlmasıiçinçalışıyor. Polonya Ulusal Yayıncılık Konseyi, mart ayında bizdeki BBG benzeri, 'Big Brother' adlı yanşmahakkında yaptığı açıklamada şu görüşlerı dile getirdi: "Aslında pişmanlık, aptallık ve kabalık içeren itirafların yüceltilmesi olan bu yayınlar, kesin olarak kötü etki gösterecek tutum ve davranışlan teşvik etmektedir. Düşük entelektüel ihtiyaçlan olan, zayıf aile ve sosyal bağları olan insanlarkamuoyunun kahramanları olmaktadır." Bu tür davranışlann gösteriminin televizyonun kültür yaratma"' rolü ile bağdaşmadığına işaret eden konsey, bu yayınların yasa hükümlerine uygunluk açısından çok dikkatli biçimde izleneceğinibildirdi. Fransa'da CSA (Fransa Görsel Işitsel Yüksek Konseyi) da, "Big Brother" benzeri olan "Loft Story" adlı programın, her gün özellikle 25 yaş altı gençler ile 50 yaş altı kadınlar ağırlıklı olmak üzere 10 milyon insanı ekran başına çekmesinin nedenlerini anlamak için sosyolog ve psikologlara başvurdu. CSA, bu olgunun yalnızca Fransa'ya özgü olmadığını, programın izleyicide "Sıradan insanlar ekranaçıkabiliyorsa o halde ben de varım"görüşünü uyandırarak "kimlik sorunu olan nesil için bir çeşitcevap" sonucunavardı. CSA, bir tavsiye kararı yayımlayarak yanşmacılara, özgür iradeyle programa katılsalar da "insan onuruna saygı" açısından, toplumun gözetimi altında olmadıklan zaman ve mekânlara sahip olma hakkının verilmesini istedi. RTÜK ise henüz yanşma programlanyla ilgili birproje oluşturmuşdeğil. Televizyonumuzu açtığımızda, kanalla* rı dolaşırken mutlaka bu yanşmalardan birinerastlıyoruz. Kimilerimizbuinsanlan, bir araba uğruna kendilerini acımasızca hırpalamayı göze alarak içleracısı hale düşürülenyarışmacılarolaraktanımlryoruz.* Onlan kısa yoldan para kazanmaya çalışan gençlik olarak görüyoruz. Kimilerimiz ise, destekçi ve takipçileriyiz, yakınlanmızı bu yarışmalara katılmaları için teşvik ediyor, hatta "Ben de şansımı denesem mi acaba?" diye kendimize soruyoruz. Karşısına yanşma çıkar çıkmaz başka kanala* geçenlerimiz de var. Gerçek şu ki, bu yanşmalardan ciddi miktarlarda paralar kazanılıyor ve sütün kaymağını yiyen kesimdekiler, her zaman olduğugibi, bu musluğun ağzını açık tutmak istiyor. ^ alındı. Basında konuyla ilgili onlarca yazı yazıldı.Kimiyazarlaragörebuprogramlar, yaşanan krizin getireceği kültürün işaretlerinden biri olarak yorumlandı, yarışmacılaraacındı. Katılımcıların yanşma boyunca kitap, gazete okumaları yasaktı, dışarıdaki hayatlabağlantıları neredeyse tamamen kesiliyordu.Budurum, yanşma karşıtıtarafın en somut gerekçelerindendi. Onlara göregençlerkendileri için daha faydalı işleryapmalı, "kolay yoldan köşeyi dönmeye"çalışmamalıydılar.Yarışmabirçokaçıdan tartışılırken BBG yandaşları, bu konuyla da i lgi 1 i savunmalannı yaptılar: "23 aydan bir şey çıkmaz, zaten bütün yarışmacılar eğitimli insanlar." Yanşma yandaşlarının büyük bir kısmını ise program yapımcıları ve programın yayımlandığı kanahn çalışanlan oluşturuyordu, çünkü programdan hatın sayılırbirkazanç sağlanıyordu. Bu tartişmalar bir süre gündemi meşgul ettiyse de, yanşma yayımlanmaya devametti. Kısa süre sonra, başka bir TV kanalı, hâlâ yayımlanmakta olan benzeri bir program başlattı: 102 Milyon. Buyanşmanın da izley ici çekme taktiği BBG ile aynıydı: "özel hayatı gözlerönüne sermek". Yanşmacılar, bir ay boyunca asgari ücretle ve kameray la yaşamak için uğraştılar. Bu yanşma da kendi çapında bir gündem oluşturdu. Işin şaşırtıcı ve garip tarafı belki de, sevenlerin de, karşı olanlann da yanşmayı takipediyorolmaları;bazenilgiyle,bazen şaşırarak, kimi zaman da utanarak. Ardından "Dokun Bana" adlı yanşma geldi. Kısa süre önce ara verilen Dokun Bana, Capitol AlışverişMerkezi'nde,aynı zamanda diğerleri gibi bir televizyon ka"Dokun Bana"ya dört ay ara verildl Benzer mantıkla hazırtanan "Uçur Beni" sırada... nalından ve intemetten yirmi dört saat canlı izlenebiliyordu. 20yarışmacı, günlerce çok büyük oranda reklam sağladı, kesegeliyor, geldiklerindeeğlenmek istiyorlar. uykusuz ve ayakta kaldı. Bu yanşma biraz heyecan getirdi. Olaylar, Yanşma, alışveriş merkezine hareketge mizden hiçbir şey çıkmadı." Selkan Öztorun, alışveriş merkezinde tartışmalar, elini kaldırdı kaldırmadı heyetirmişti. Platformun etrafındaki masalar olanları şöyleanlatıyor: "lzlemeye gelen canı, acaba elenecek mi merakı insanlara neredeyse hiç boşalmıyordu. Görüş açısı ler tezahürat yapıyorlar. Biz ilk başlarda stres attınyor." iyiolanbirmasatercihedilipsandalyearabuna izin vermek istemedik ancak sonraIzleyiciler, ilginç olay lara tanık olmuyor baya karşı yerleştirildikten sonra bekleyiş dan anladık ki seyircinin istediği bu, orada değiller. Bir süre sonra, yarışmacılarhalübaşlıyordu. Capitol Halkla Ilişkiler Sosinasyon görmeye başlıyorlar. Örneğin, rumlusu Selkan öztorun' a göre canlı ya birtakım hareketlenmelerin olması izleyiciyi arttırıyor. Burası, bir alışveriş ve eğ biryanşmacı "Ben Kadıköy'e kadar gidip yın sırasında kapı girişlerinde yüzde 20'lik lence merkezi. insanlar buraya bunun için geliyorum" derken, bir diğeri "Ben kırmıartış olmuş. Yarışmanın yapıldığı fast foot katında ise yüzde 30. Buna şekerci ve baloncudadahil.Öztorun'agöre,burakamlarbaşanholduklannınkanıtı. Ayncaaraç park saatlerinden, gelenlerin içeride kalma sürelerinin uzadığı anlaşılmış. Bu kadar fazla reklam sağlayan bir organizasyon, Türkiye'de ilk defa Capitol'de yapıldı. Bu projeden beklentilerinin çok üstünde fayda sağladıklannı söyleyen Halkla Ilişkiler Sorumlusu, sözlerine şöyledevamediyor: "Buraya Dokun Bana'y 1 izlemek için yanşmacıların aileleri, akrabaları, hatta görmediği arkadaşları geliyor. Buradagörüşüp tekrar bir araya gelenler var. Bunu izlemek için etraftan gelenler, Capitol kapandıktan sonra kapılarda biriken bir dolu insan oluyor, çünkü canlı yayım o saatlerdebaşlıyor. Bundan sonra bu gibi organizasyonlardevamedecek. Diğer bir alışveriş merkezi,Galleria, benzeri bir yanşmaya ev sahipliği yapmaya hazırlanıyor; 'Uçur Beni'. Açıkçası, alışveriş merkezleri bu işin tadını aldılar, bu bizim için müthişbir şey. Haftada 45 gün canlı yay ımlarda Capitol adı geçti, görüntü bu, buraya BiriBizi Gözetliyor'un eski ve ünlü "yarışmacıları"bir arada.