Katalog

CUMHURİYET DERGİ "Afganistan'ı bir kez daha hurabeye çevirmek için Amerika ile Rusya'nın elele vermesinden daha ironik birsey olabilir mi?" ka ile Rusya'nın ele ele vermesinden daha ironik bir şey olabilir mi? Harap olmuş bir yeri yeniden harap edebilir misiniz? Afganistan ' ı bir kez daha bombalamak yalnızca yıkıntılan karıştırmaya, eski mezarlan birbirine katmaya ve ölüleri rahatsız etmeye yarar. Afganistan'ınperişantopraklan, Sovyet komünizminın mezarıydı ve Amerika'nın hükmü altındaki çift kutuplu bir dünyanın sıçramatahtasıydı. Onunyerini yine Amerika'nın hükmü altındaki neokapitalizm ve birleşik küreselleşme aldı. Şimdi de Afganistan, Amerika için savaşıp bu savaşı kazanan inanılmaz askerlere mezar olmak üzere. Ya Amerika'nın güvenilır müttefiki ne durumda? Pakistan da büyük acılar çekti. Amerika, demokrasi düşüncesinin bu ülkede kök salmasını engelleyen askeri diktatörleri desteklemekten hiçbir zaman çekinmedi. CIA gelmeden önce Pakistan'da afyon konusunda küçükbirkırsal pazar vardı yalnızca. 1979 ile 1985 arasındaeroinmanlann sayısısıfırdanbırbuçukmılyonayükseldı. 11 Eylülöncesindebilesmırboyundakiçadır kamplarda üç milyon Afgan mülteci yaşıyordu. Pakistan'ınekonomisi çökmekte. Mezhepler arasındaki sert çatışmalar, küreselleşmenin getirdiği yapısal uyum programları ve uyuşturucu tüccarlan ülkeyi mahvediyorlar. Sovyetlere karşı mücadele etmek amacıy la kurulan ve ülkede pıtrak gibi çoğalmış bulunan terörist eğitim merkezleri ve medreseler, Pakistan 'daçoktutulan radikaleğilimlikişileryetiştirdiler. Pakistan Hükümeti'nin yıllarca kol kanat gerdiği, desteklediği, para yardımı yaptığı Taleban'ın, Pakistan'ın siyasi partileriyle maddi ve stratejik ittifakları var. Şimdi de Amerikan Hükümeti, Pakistan'dan, yıllar yılı arka avlusunda kendi elıyle yetiştirdiği hayvanı boğazlamasını is tiyor (istiyor mu?). Amerika' ya destek vereceğini açıklayan Devlet Başkanı Müşerref, kendi ülkesini de iç savaş içinde bulabilir. Ktsmen coğrafi konumu, kısmen de önceki yöneticilerinin uzak görüşlülüğü sayesinde Hindistan şu ana kadar bu Büyük Oyun'un dışında kalabildi. Kğer bu oyunun ıçıne çekilseydi, demokrasimizin pek iyı sayılmasa da yaşama şansı pek kalmazdı. Bugün,bazılanmızındehşetle izledıği gıbı, Hindistan hükümeti azgınazgınkalçakıvınyor, Pakistan'dadeğılde Hindistan'daüs kursundiye Amerika'yayalvarıyor. Pakistan'ın berbat kaderineringkenanndan tanık olduktan sonra Hindistan 'ınbunuyapmak ıstemesi yalnızca tuhaf değıl, inanılmaz da. Hassas bir ekonomıye ve karmaşık bir toplumsal temele sahip olan her üçüncü dünya ülkesi, Amerika gibi bir süper gücü ülkesıne çağırmanın (ister kalacağını söylesin ıster yalnızca geçtiğinı) arabasının ön camından içeri bir tuğla düşmesinı ıstemekle eşit olduğunu bilmelidir. Süreklı özgürlük Harekâtı, görünüşte Amerikan Yaşam Tarzı'nı ayakta tutmak için yürütülmektedir. Büyük olasılıkla bu ış, bunun tümüyle baltalanmasıyla son bulacaktır. Bu harekât, dünya üzerinde daha çok öfkeye ve daha çok teröre yol açacaktır. Amerika'dakı sıradan insanlar için bunun anlamı, çok rahatsız edicı bir belirsizlikortamında yaşamaktır. Çocuğum okulunda güvende olacak mı? Metroda sinırgazı olacakmı? Sinemasalonundabomba? Sevgilim bu akşam eve gelebilecek mi? Biyolojik savaş olabıleceğı yolunda uyanlar gelmiştir; kızamık, veba, şarbon hastalığı: masum ilaçlama uçaklannın ölümcül yükü. Her seferinde birkaç kişinın etkilenmesi, herkesın birdenbırseferdebırnükleerbombaylayok edilmesinden çok dahakötü olabilir. Amerikan hükümeti ve kuşkusuz dünya üzerindcki öteki hükümetler de, savaş atmosferini,yurttaşlıkhaklannıkısmak,ifade özgürlüğünü kaldırmak, ışçı çıkarmak, etnik ve dinsel azınlıklara eziyet etmek, kamu harcamalannı kısmak ve savunma sanayiine büyük paralar akıtmak için bahane edeceklerdir. Hangi amaç için? Başkan Bush, dünyayı azizlerle dolduramayacağı gibi' kötülerden de kurtaramaz'. Amerikan Hükümetinin, terörizmi daha fazla şiddet ve baskj uygulayarak ezeceğinı düşünmesi bıle saçma. Terörizm, hastalığın belirtısıdır, kendisi değil. Terörizmin ülkesi yoktur. Ulusal sınırların ötesıne uzanır, tıpkı Coca Cola, Pepsı ya da Nike kadar küresel bir kurumdur. Sorun çıkacağı bellı olunca, teröristler tası tarağı toplayıp daha iyı bırış olanağı için 'iş yerlerini' bir ülkeden ötekı ülkeye taşıyabilirler. Tıpkı çokuluslu şirketlcr gibi. Terörizm bir olgu olarak hıç bitmeyebilir. Amaeğerzaptedilecekse,Amerika'nınatacağı ilk adım, en azından bu gezegenı başka uluslarla, başka ınsanlarla paylaştığını kabul etmesıdir; televizyonda görünmeseler de, sevgileri, acılan, öyküleri, şarkılan, ke derleri ve elbette haklan olan ınsanlarla. Bunun yerine, Amerikan Savunma Bakanı Donald Rumsfeld, kendisıne Amenka'nın giriştiği bu yeni savaşta, neye zafer dıyeceği sorulduğunda, Amerikalıların yaşamlannı eskisi gibi devam ettırmclenne ızın verilmesı gerektiğıne dünyayı ınandırabilirse bunu bir zafer olarak kabul edeceğıni söy lemiştir. "Afganistan 'ı taş devrine götürevek bir bombalamadan soz edilmektedir. Biri onlara söylesin lütfen, Afganistan zaten tas devriniyaşıyor."