Katalog

CUMHURİYET DERGÎ Hava subayı Irfan Orga bir yabancıyla evlendiği için ülkesinden ve mesleğinden aynlmak zorunda kaldı. Müzikolog oğlu Ateş Orga yıllar sonra babasının kenti îstanbul'u gezdi. Türkçe bilmeyen Orga'ya bu serüveninde eşlik eden Emre Aracı* Karamürsel'deki buluşma. BediaHala, torunları veAteş Orga... yazdı. Orgalar: Parçalannıış bir aile trfan Orga'nın biyografik romanı, Bir Türk Ailesinin öyküsü, Osmanlı döneminden Cumhuriyet'e geçişi, Balkan Savaşlan sonucu parçalanan bir ailenin hayat hikâyesini renkli birkarakterkadrosu içerisinde anlatır. Irfan Orga'nın hayatı son derece acıklıdır; dcvlet tarafından hava subayı olarak yetiştirilmiş, Ikinci Dünya Savaşı zamanında Londra'daki askeri ataşeliği sırasında Irlandalı birkadınla evlenir. O dönemdc kanunlar gereği çok sevdiği ülkesine bir daha geri dönememenin üzüntüsü içerisinde 62 yaşında yurdundanuzaktaölür. Sonradan müzikolog olarak yetişen oğlu Ateş Orga'nın çizdiği tablo Irfan Orga'nın yaşadıklannı daha da açık bir şekilde gözler önüne serer: " 1950'lerde Londra iç karartan, gri ve dumanh bir yerdi. Yiyecek karneye bağlanmıştı. Dükkân tezgâhlan altından ahşveriş edecek gücünüz varsa iyi, yoksa yandınız. Havayı ağır bir sarı duman kaplamış. Etraf savaşta atılmış bombalarla delik deşik. Hava harekâtının toprak üzcrinde bıraktığı yaralar her yerde. Aydınlanma gaz lambalarıyla sağlanıyordu. Kışlar öyle soğuktu ki, babam pencerelerdeki çatlaklıklan gazcteyle kapatır, üstüne unla sudan yapılmış bir bulamaç sürerdi yapışsın diye. Açlığımız dayanılmaz boyutlaraulaştığında Portobello Sokağındaki pazara gider ve küfeci çocuklann küfelerindekiartıklardangetirirdi.Kjşlıkgiyccek alamazdık. Gazetelerc sannırdık onun yerine. Ayaklanmızı da sarardık. Biraz faydası olayda görev üstlendiği gün ise, yaşamında olurdu, ama çok değil". (Irfan Orga, Bir mutluluğu hıç yakalamamış olan Irfan OrTürk Ailesinin öyküsü, Çev.: Ann Bayrak ga'nın ruhu da şad olacak". taroğlu, Ana Yayıncılık, 1994, s.300) 1999 Temmuz'unda Bayraktaroğlu'nun Bu satırlan yazan Ateş Orga üç yaşından bu dileği nihayet gerçekleşebildi. Ateş Orga beri, yani bilinçli olarak, Türkiye'ye hiç gel tam tamma 53 sene sonra sessiz ve sakince memiş. Zamanla babasının öğrettiği TürkTürkiye'yegeldi,akrabalan ile tanışhvclnçe'sinideyitirmiş. giltere'ye geri döndü. Cornucopia Dergi1950 yılında. The Portrait of a Turkish Fa si'nin davetlisi olarak 21. Istanbul Festivamily adı altında piyasaya çıkan kitabın Türk li'ndeki etkinlikleri gözlemlemek için yaklaşıkiki haftaboyunca Türkiçe tefrikası aynı yıllarda yaye'de kalan Ateş Orga ilc ayyımlanmaya başladıktan sonnen bir Proust romanında vera durdurulmuştu. Kitap, Ann ya Abdülhak Şinasi Hisar'ın Bayraktaroğlu'nun tercümesi eserlennde olduğu gibi geçilc ancak 1994 senesinde, yani miş zamanın içerisinde kaytam 44 sene sonra Türk okurbolançocukluğunun, bilinçli lara ulaşabildi. Seneler sonra olarak tantmadığı akrabalanOrga ailesinin izini tekrarbunın izini sürmeye beraber çıklup ortaya çıkartan ve hayatta tık. kalan akrabalan ile tanışan Ann Bayraktaroğlu'nun 'çeAteş Orga'nın ismine ilk virmeninnotları' kısmındaki defa lise yıllanmda sık sık zişu son satırları şöyle: "Bir yarct cttiğim Hachette KitabeTürk Ailesinin öyküsü henüz vi'ndeki Ingilizcekitaplarböbitmedi. Ateş Orga, üç yaşınlümünde, kendisinin yazmış da aynldığı Türkiye'ye tekrar olduğu Beethoven biyografiayak basıp, amcasının, yengcsini keşfettiğim zaman rastlasinin ve halasının elini öptümış, çok heyecanlanmıştım. O ğünde bitccck. Aynca, tstanzamanlar Bir Türk Ailesinin bul Sanat ve Kültür Festivali Öyküsü'nden haberdardcğilya da benzeri bir olayda, ama dim. Sonralan lngiltere'de tamutlaka Türkiye yaranna bir trfan Orga,oğlu Ateş ile... nışarak dost olduk ve hatta en son olarak Londra'da kaydetmiş olduğum ' Osmanlı lmparatorluğu' ndan Avrupa Müziği' temalı CD'nin yapımcılığını kendisi gerçekleştirdi. lstanbul'da sıcak birpazartesi buluştuğumuzda son derece heyecanlıydı. Bana görmek istediği yerlerin listesini uzattı: Sanyer, Savaş Sokak, Harbiyc, Kuleli ve babaannesinin mezan. Tabii mümkün olabilecck ise akrabalarından hayatta kalanlan ile de görüşmek istiyordu. Kitabı okuyanlarbu yerlerin öneminı çok iyi hatırlayacaklardır. Sanyer Irfan Orga'nın çocukluğunda ailccck yazlarını geçirdiği semttir. Burada amcasının eski ahşap cvinde kalırlar. Balkan Savaşrnınpatladığınıaileburadaöğrenirvehazin bir haldc o güzel günleri geride bırakarak gemiy le aynhrlar. Irfan Orga o veda anını şöyle hatırlayacaktır: " Vapur onlann bahçe köşesini dönerken, orada uzaktan bizi seyrcden amcamla yengeme ve evdeki yardımcılanna hepimiz el salladık. Hiçbirimiz artık bir daha yaşanmamak üzere geride bıraktığımız güzcl günlere el salladığımızın bilincinde değildik. Yengemin pcmbe mendili havada uçuşuyordu. Bu görüntü aklıma öyle bir yerleşmiş ki, yıllar sonra dahi, nc zaman birparça pcmbe patiska görsem, gözlerimin önüne Sanyer'den ayrılışımız gclir. O gün, bizi bekleyen yokluk yıllannı, açlıktan ot yiyecek hale sokan günleri düşünmeyecek kadar ufak ve mutlu bir çocuktum (...) Gelecekten habersiz, düşün