Katalog

20 Bach ve Lale Devri Aya İrini Bach Günleri, Bach'ın enstrümantal eserlerini vc Lale Devri bestelerini bir araya getiriyor. Sanat Yönetmeni Cem Mansur, "İstanbul'da sağliklı bir kültür yaşamının gelişmesi için çağdaş uygarlık özlemimizin en belirgin simgesi olan çoksesli müziğin yanı sıra Osmanlı ve Bizans geçmişimizin de bilincinde olmamız gerektiğine inanıyorum" diyor. MİHASK DÖRTEL Oda Orkestrası Konserleri'nde ikişer Piyano Konçcrtosu, iki Orkestra Süiti ve iki Brandenburg Konçertosu seslendirilecek. Piyano konçertosundan söz etmişken şuna da değinmek istiyorum. "Piyano Konçertosu" diyoruz fakat, bunun yerine "Klavyeli Çalgı ve Orkestra İçin Konçerto" dcmcmiz Ia7im. Zaten Bach'ın zamanında piyano diye bir şey de yoktu. Sadece çalınışı aynı, if'ade biçimi ve ses dünyası oldukça iarklı olan "Klavsen" vardı. Halbuki piyanoya benzeyen ilk mckanıztna çıktığında Bach'a götürmüşlcr, nasıl daha iyi olabilir diye. O yüzden gelişmeye çok meraklı bir insan olduğunu biliyoruz. Bach vc piyano... C. MansurBugün birtakım ınsanlar çok püriten bir tavırla "Bach piyano çalar mı? Duysa tanıma/dı." diyorlar. Benim oıılara verdiğim yanıt, duyduğu, bildiği su/ klavsen, fakat ondan mutlu olduğunu nereden biliyorsunuz? Baeh bütün Almanya'da koşturup yeni çıkan enstrümanları denemiş. Sürekli çalgı yapımcılarına tavsiyelerde bulunmuş. Bu bakımdan, ben Bach'ın çagdas. kuyruklu'pıyanoyu çok seveceğım tahmin edıyorum ve böyle bir dehanın müziğini, zamanının birtakım teknik olanaksı/lıklarına hapsetmenin de haksi7 olduğuna inanıyorum. Bu görüşü paylas.tığı için Idil Biret de bu konserlcrde modcrn piyano çalıyor. Bence Bach'ın klavyeli çalgı müziği bugün, bütün kalvyeli aletlere malolmuş bir repertuvar. Batıda klasik müzik dinleyicisinin azaldığı söyleniyor, bu konuda ne diişiinüyorsunuz? C. Mansur Aslında azaldıgını söyleyemeyiz. Birtakım şjeyleri birbirine karı«jtinyor insanlar. Günümüzde büyiik bir plak pıyasası var dünyada. liskiye nazaran çok büyük bir piyasa. Çok daha ııcuza plak koleksiyonu sahibi olmak nıümkün. Fakat dinleyici profilinc baktığınız zaman özellikle opera dinleyicisinin azaldıgına inanmıyorum. Belli bir djnleyici potansı A kbank Aya Irinı Bach Günleri. bugünden başlayarak 27 Eylül'e kadar Bach'ın enstrümantal eserlerini ve Lale Devri bestecilerini bir araya gctirecek. 199K99 sezonu bas.ında Ankara Oda Orkestrası daimi jjctiigtnc getirilcn Cem Mansur ile sanat yönetmenliğini yaptığı Bach Günleri, Bach, klasik müzik ve opera üz.erine konuştuk. Bach Günleri programını hazırlarkcn nelere dikkat ettiniz? ('. Mansur Alışılmışın dışında bir konser dizisi düzenlediğiniz zaman, önemlı olan konser sayısı değıl. konscrlcrın kendi içlerinde bir bütünlük tas.ımastdır. Belli bir düşünceniz yoksa, bir konser içinde verebileceğinİ7 mesajı, 21 konser ieinde veremeyebilırsiniz. Bu tür etkinliklerde sanat olaylarmı birbirlerine bağlayan bir tcmclin olması gerekiyor. Ha7irladığımi7 programla Hach'ın ctki alanı, yiiceliği ve Ayu İrini Bach Günleri Sanat Yönetmeni Cem Mansur. yeli var. Önemli olan Türkiye gibi ülkelerde bunu bilmek, sürekli, entclektüel açıdan uyanık gençlerin hayal güçlerini kamçılayacak programlar yapmak. Bir ^ey yapıp çok bilet sattı diye beş yıl ust üste aynı şeyı sunarsani7, yıllar sonra satmadığında klasik mÜ7İğm dinleyicisi a/aldı derler. Yok öyle bir şey. 20. yüzyıla kadar herkes çağdaş mÜ7İk dinliyordu. Klasik müzik diye bir olgu yoktu. Plak, kayıt gibi şeyler söz konusu olmadığı için Bach'ın zamanında müzik yapılıyor vc tiiketiliyordu. Bunun için 19. yÜ7yılda Bach unutulmıış. Kendı oğulları bile oıııı modası geçmiş olarak nitelemişler. Böyle şeyler için bir sürenin geçıfıesi ve tarihe bir perspektiflen bakmak gerek. Insanlar video çıktığında da, artık kimse sincmaya gıtme/ dcmışlcrdı. Fakat sınemalar tıklım tıklım. Aynı şey müzik için de geçerli. Plaktan dinlemek ayrı bir şey, canlı dinlemek ayrı. Bir plağı dinlemek canlı yorumun siyah beyaz çekilmiş kötü bir fotoğrafı olabilir yalnızca. Hn iyi plak bile... Bach neden güncelliğini koruyor? C. Mansur Bach şu bakımdan önemli. O, müzik dünyasının etrafında döndüğü bir eksendir. Bach müzik tarihinin öyle bir noktasına geliyor ki bir gün doğuşu ve aynı zamanda bir gün batışı. Belli bir çağın sonu. (,'ünkü o zamana kadar kuzeydeki Hollanda, Belçika gibi ülkeler, güneyde ise, Rönesans Italya'sı var. Tamaıııen başka bir aydınlık, başka bir ışık. Dini yozlaşmadan uzaklaşmış bir yaklaşım. Bach'ın müzigınde bir araya geliyor kuzey ve güney. Bach'ın yaptığı, o ana kadar üretilmiş şeyleri en kusursuz şekilde özümscyip aynı biçımleri koruyarak müziğin içcrığım değıştırmek, derınleştirmek. Zatcn onıın gctırdigi derinlik sonrakı kıışakları da etkilemiş. Ondan öncesini ve ondan sonrasını onunla açıklamak mümkün. Bu bakımdan çok önemli ve bu bakımdan güncel. 20. yüzyıldaki dcgişik bestelerin formüllerinc ve teknıklerıne baktığıni7 zaman hepsinin başlangıcında, bir şekilde Bach'ı görebilirsinız. Çağdaş cazı etkıleycn en önemli bestecilerden birı, güncelliğini kolay kolay yitirmeyecek bir deha Bach. Son /amaıılarda klasik mü/iklr hirlikte caz yorumlanmaya baflandı. Örnegin geçen yıl Pekinel kardeşlcr Bach'ı ca/ yorumuyla sundular. Bu klasik müziğin doyuma ulaşıp yeni arayışlara yönelmesinden nıi kaynaklanıyor? C. Mansur Hayır. Bu daha çok, cazın yeni arayışlara yönelmesinden kaynaklanıyor. Bach birçok nedenden caza uygun. Armoni, ritim ve melodi dedigmiz üç temel unsur Bach'ta bir bütün. Örneğın Mozart'da melodi ve o melodiyc eşlık eden armonıler vc rıtımler var. Bach'ta bunların hepsı bırbiriyle yoğrulmuş kavramlar. Ben caz müzisyenlerine Bach'ın bu kadar çekici gelmesinin sebebi bu. Doğaçlamayı Bach'ın birçok cserındc örneğin, prelüdlerınde çok hissedersinız. Müthiş bir cmprovizasyon gelcneği var o Barok dönemde. Işte o Barok dönemdcn 20. yüzyıldaki caza gelene kadar dogaçlamanın bu kadar yoğun, bu kadar önemli olduğu başka bir alan yok. ^ Bach'ın zamanında İstanbul'da neler olup bittıği tcmasına yöneldik. Programda Bach'ın hayatının belli bir kesiminde yoğunlaştık. Bence Istanbul müzik hayatında yapılmayan bir şey var: Bir bestcciyi alıp o bcstccinin belli bir yaşta verdiği eserlerı bir retrospektıf halinde görmek. Bırbıriyle ılintili eserler üzerinde yoğunlaşmak. Bach Cünleri'nde, Bach'ın tnstiirmaııtal escrlcrinden de söz ediyorsunu/.... C. Mansur Bugün ve 26 Eylül'deki