Katalog

12 CUMHURİYET UEKGİ gâfi; 0 «fttfî* Mitosları, olaylan ve aşklarıyla Antakya'yı en güzel mozaikleri anlatır... Bir dünya ve dinler şehridir Antakya... Ikinci hac yeridir Hıristiyanlar için... Çünkü dünyanın ilk kilisesi bu topraktadır... Asi vadisine kurulu kenti bir seyyah şöyle anlatır: "Her yerinde harabelerin sessizliği ve unutulmanın hüznü var..." Sasani, Arap, Selçuklu, Haçlı, Memluk, C)smanlıyönetimlerinegirer Antakya. Kuşk usuz "kraliçe"olduğuyıllarSelenkosvc Roma dönemleridir. Selenkosdrinemıninba!}kenti Antioche, Anadolu'da ü/erinde halen yasjanmakta olan başkentlerin de en eskisidir. ...Ve Daphne Antakya'ya, Daphne(Harbiye)'ninyanındaki Antakya dadeniyordu. HerkeMiıaşikolduğu Daphne. Her güzelliğiıı simgesi Daphne Irmak Tanrısı Peneus'un kızına ılk Lenkippos aşık olur. Ona yaklaijabılmekiçinkadınkılığınagirer. DurumuanlayanDaphne'ninarkada^ları l.enkippos'uöldürür. Daphe'nindahazorluafjiği Apollo'dur. Gene su perisı Daphne Tanrı Apolla'dansürekli kaçar. Kurtulmak içinbabasından kendisinı ağaca çevirmesini ister. Daphe ağaç olur. Ciüzelliğin simgesi olan bu ağaç, nice heykeltraija, ressama, şaire konu olur. Bu mitoloj ik hikâyeler Antakya mozaiklerinekonudur. Zengin Atıtakya'nınhanedanmensupları veyüksek sosyetenintakıldığıyerdir Daphne. Mozaikler,heykcl ler, tapınaklar, tiyalrolar, s,elalelerş,chn Daphne'de^elalelerhalen akıyor. Dcfnc, Apolla'dankaçarkenhcrseferinde başka birşelaleninarkasınasaklanırmış. Şimdı kaçacakolsahersefcrindeyakalanır herhalde. Çünkü, Harbiye sularından daha fazla faydalarıalım, daha fazla suçıkar diyepatlatını^larşelalelerdebombalan. Ancak sular çoğalmamış, azalmış. Defne'ye saklanacakyerbırakmamışlar. Heykellcrde yokartıkgcniş Daphne eaddelerini süsleyen, amahalenheykeltıa^lar varburada: !>ıh Ali yapıyor hey kelleri 90 yajjina ragmcn, oğul larıvetorunlarıyla... En bereketli, en zengin, en güzel Roma dönemindc dünyanın üçüncü büyük şehridir Antakya. Kent nüfusu 750 bindir. Seyyah Amnianus Marcellinus tanımlıyor Antakya'yı: "...bütün dünyada ünlü olan Antakya'yı ne topraklannın bereketi, ne de ticaretteki zenginliği bakımından geçecek başka bir kent vardır." llkcaddeaydınlatmasıyapılan.ikitarafiı mermersütunlan ile ilerleyen HerodCaddesi, şehirarenası, agoralar, tiyatrolar, saraylar...Trajan'ınHarbiycile Antakyaarası 13 km'lik su kanalı, 50 bin Yahudi köle çalıştınlarak meydana getiri len 13 80 metrel ik VespasianusveTitustüneli. Butüneli insanlann yaptığı dünyanın yedi harikasına sekızinci olarakekleyenlerçoktur. Halbukiköleolarakçalışan Yahudiler'ınyaklaşımıfarklıdır. Vcspasianusevleretuvaletyapılmasınıemreder. Yahudilerbuyenievbölümünü Vespasianus'unkısaltılmışharfleriileisimlendirirler: WC. Buyüzdendünyanın ilkkanalizasyon sistemi de Antakya'dadır. Ünlü Antakya Olimpiyatlan dört yılda bir yapılır, tüm dünya insanlan şehirlerinde toplanır, savaşlar dururmuş. Kirck Douglas, Benllurfilmininheyecanlıfinalindeatlarınıkoştururken, Antakya Olimpiyatlan'nda madaly aya koşmaktadır. AntikYa, Antakya YAZ1 VE FOTOĞRAFLAR: GÖKMEN KAHİLOĞULLARI K artal, kurbandan aldığı et parçasını Silpius Dağlan'nın eteklerine bırakınca ycni kurulacak şchrin yerinibelirlemişolur. "Selekosl. Nekator.Tanrı Zeus'akuraeağı şehri göstermcsi için yal vardı ve ycnı şehir I.Ö. 300 yılı 22 Haziran'ında böylc kuruldu" der Malalas. Kral,şehrebabasınınadınıverir: "Antioche". Sonradan başka isimlerle de anılır ijchir; "Şchirlerin Kralieesi", Justinyanus'un "ŞanlıTeopolis"i,Strabon'unTctrapolis'i, "Büyük Antakya" vcpopülerismiylc "Doğunun Kraliçcsi" (Orıcntıs Apicem Pulcrum). Mimar Xenari'us planladığı şehre, birdc AntakyaThyce'sinı kazandınr. lilindetuttuğubaşaklaşehrin/enginliğını.başındakikale îjcklindcki taçla ünlü surlarını, ayagını uzattığı çoeıık figürüOrontes(Asi Nehri)'i (iüzi'ller güzeli Soteria.. tcmsılcdcnbirsimgedir. Romadönemindeki Fortuna'nın kendisidir. Thycc'nin Roma devrineaitkopyası vardır. Tabii ki yurtdışında... Kenti Oricntis Apicem Pulcrum yapan Antioches 1V. Epiphanes'tir. Ancakdöneme ait tek kalan eser kayalara oyulan, Yunan mitolojisindeki Cehennem Kayıkçısı Charinion'dur. RahipLesos, şehri kırıpgeçirenveba salgınına karşı Charinior'ın çirkin yüzünii yaprnak gerektiğini bi Idirir. Çirkin yüz daha tamamlanamadan bile etkili olur, salgın sona erer. Böyleecyortununyontma işi deyarım bırakılır. 1900'lü yıllarda Antakya'ya gelen Seyyah Lovvithian Bcll yÜ7Ünü şehre dönenyontuiçintasvirdebulıınur: "...Eğer konu>jabilseydi,yaslandığıkayadanasırlardırşahıtolduğu olaylan. hükümdarların debdebelimei"asimolaylarını,sava!jlannı,belki debi/lereanlatabilirdi." Sclenko.s dnncmındcn önce Geç Hitit Kralligı, Asur, Makedonya vesonraRoına. Mozalklerin dünyası Antik Antakya'nın günümüze kalabilen en güzel göstergeleri kuşkusuz mozaiklerdir. Mitoslarıyla,olaylarıyla, aşklarıyla en güzel mozaikler anlatır Antakya'yı. Dünyanın en zengin mozaik müzesindc, (îüzel Soteria uzaktan Kral Agamemnon ve kı/ı Iphegiana'yıizlerken,kuşmo7aiklerinetakılırgözler. Agamemnon diğertaraftankölesi Klıereses'in fidye olarak verdigi iki şehri kabul ermektedir. Pegasus'asuperileriellerıyleycmiş yedirmektedir, hcmen yanındaki Paris ile Helena'nın ateşli aşklarına aldırmadan.