Katalog

18 CUMHURİYFT DERCİ ımanı, evh'ihıinyuııı \ıru, a^ıllaııııtı du bir \eıbulmu$ ıııuğarulurda. Binlerce yıl önce Hasankeyf, kuzey kapısıydı Mezopotamya'nın. Diyarbakır'a 110, Cizre'ye 85 km. uzaklıkta, bir su kavşağı. Diyarbakır'dan kalkan sallar Cizre'ye, öteye, daha daha öteye ulaşmak için Hasankeyf ten geçmek zorundaydı. 1986'dabaşladı Hasankeyf kazıları. Ama sıradan bir su, yutmaya hazırlanıyor Hasankeyf i. Ditie kı\ ısında bir taşbaskısı YAZI: M. SADIK ASLA1NKARA FOTOĞRAFLAR: TAIMER SALMAN f oroslar, 'zınk' dıyebıtıvermezöyle. Bıttıdenilenyerdebılegözalabıldığınegıder GüneydoguToroslardaöylcdır Bir yandan Anadolu ıçlerıne doğıuu/anıı.öteyandandabirhılalgıbı Dıyarbakıı 'ı kuşatır. Erganı, Dıcle, Hanı, Lıce, Hazro.Sılvanuzargıder. Dağlardaoyle'Madcn Dağı. Inccburun Dağları, Uzuncasekı, Yumrudag, daha aşağıda Karacadağ Bu halıylc bıravuç ıçı gıbıdir Dıyarbakır Çevresmı,GiineydoğuToroslar'ınkus.attıgı bırbereketlıduzlük Fıratda Dıcledeıştebu avuç ıçındcn, Tanrılar yurdu Toroslar'dan. onundoruklanndan.eteklenndenahrılkyudumlarını Güneş. buavuç ıçının tanı üstündetutuijiır Dıyarbakırböylece. bir yanı günc1), bir yanı Dıcle. bir söylence yurdu olup cıkar lıılı utuklı kollanylatünı Dıyarbakır'ısular Dıcle! Damar damar yayılır Dıyarbakır toprağına. Bırdoluçay. dere. Ambar, Kuru, Pamuk. Dağlıca.Göksu. Esırkul. Ballıkaya. dahanıcesı.. DıcleÜnıversıteMbıle.akıpgıden sularma yansıı Dıcle'nın. Dıclebu!Anadolu"nunanaırınagı! DılıolsadaanlaTsa.belınıku!>atanaltınkemerlert.. Örneğın Mervanıler zamanından. Anadolu'dasaptanabileneneskı Islamdönemı köprü.sü... Dıcle'ye kavui>an Batman Çayı üzerındckıMalabadıKöprüsüsonra.Yapı.kurulu^.ölçü,süslemeyönüylekar!>ıla!jtırıldığında. ıçlerındc en olgun yapının, yıne de Hasankcy f Köprüsü olduğu görülür ama Işteozamanyönünüzü Hasankeyf 'everırsınız. AkarDicle! Ağır bir ipekli gıbı kıvrımlanır, bıikümlenır Hatta na/lanır da Baijinı !>öyle bir çevırıp Me/opotamya'ya yonelır sonra.AkarDicle.Akarzaman Damlalaryenılensedehcr seferinde.bin yıllarınsuyatağıdır o! Bu yanıyla en çok Hasankeyf'ın önünde kcndını cle vcrır. Çünkü bırbaijkcnttır Hasankeyf, yaijlıveonurltıbırdoruk! Bın y ıllarönce ınsanlar. Mezopotamya'ya ı>te buradan gırıyordu. Hasankeyf, ku/ey kapısıydı Me/opotamya'nın Diyarbakır'a 110, Cizre'ye 85 km. uzaklıkta. bir su kavşağı. Dıcle üzerındekı keııtlerarasındalaşımacılık, bu su yoluyla yapılıyordu. Diyarbakır'dan kalkan kelcklcr(<)iş.mlmıs,Uıİumlar u/erınc kurulan. ırmaklarda ı^leyen bıı çeşıt sal). Cizre'ye, öteye. daha daha oteye ulaşmak ıçın I lasankcy f 'ten gecmek /orundaydı Yalnızo kudar mı? Dıcle Vadısı boyunca. Diyarbakır'dan güneyc ınen karayolu da. ymc zorunlu olarak Hasankeyf Köprüsü'nun önünecıkanrdıyolcusunu.Sözünkı.sası.yollann bırbırıyle bulu'jtuğu bir noktadaydı I lasankeyf 130yılbaşkent Köprünün tarıhıyle ilgılı pek çok yorum vaı gunumuzde Amakalıntılarıbugüneulasanköprüıçın.enıyımsertahmınlebile.ancak 12 yy. başları denebılıyor. C) yıllarda. apayrı bırdevletınbaşkentı Hasankeyf Aıtıık Bey'ın oglu Sokmen Bey. I 101'de. ılk ArtukluBeylığı'nıkurmu1). llas.ınkeyl debıı beylıgın merkezı olmuş. Aı tukoğullaı ı, sonraları, Amıd'ıde(Dıyarbakır)ulmıs. Hasankeyf, tam I l()yılboyuneayoredebaş,kentlık yapma şansı yakalnmı^tıı () dönemın çok gclışmış, unsalmfjbıruygarlıgıdıı bu1 Ne var kı 126()'da Moğol saldmsı yaşatlı Bıifjünkü Husaııkcyf köprihü. 12. yüzyıldan kulmu köpriıye göre sırudıın veytıvıın..