Katalog

TARİHSEL O K T A Y ÇEVRE E K İ N C İ Göstermelik restorasyonlara dur deniliyor: Tarihi "yıkmadan" yaşatabilmek gerek Eskiyapılann restorasyonunda "tarihsel görünümlü yeni apartman " uygulamasına son vermekiçin çalışma başlatıldı... umuylc bomboş bır arsaddiı olusan, lıalia lumuyle ka/ılnuş bır ıns,aal alanı duşunun 1 lcııu/ bınası da hıç yuksclmcmi!), ya da "temel sevi\esınde"olsun lıısaalm tabclasında "II. Grup hskı Lser Restorasvonu" yazısı nı okııyabılır ve haklı olarak sa gdsold bakıp, "nerede bu restore edılccek eskı bina?" dıyc sorabılırsını/ Sortınu/un yanıtı Kultur ve Iabıat Varlıklarını Koruma V uksek Kurulu nun 4 } 1988 tarıh vc 14 No lu llke Karan'ndakı "II. Grup Yapılar" tanımında III. grup eskl eser restorasyonu uygulamasıyla tarlhten vtralmjktddır allinan Kalamif 'dakl ünlü Iklzkonak, bugün blr "Korunması Gerckli Taşın apartmanın "arabesk glrlşi" olarak Mercedaa nıaz Kultur Varlıklarının Koru Galerld'ne dönüf müş durumda (sağda)... Iklzkonak'ın eskl hali (üstte)... ma Gruplarının Belırlenmesi" bas.lığını laşıyan bu yasa gucunde1 tonarme ' bır yenı apartman ınşaatına yonckı karar cskı cscr yapılara "mudahale kohk şullarım" bclırlemektc vc kultur mırasımızı buna goıc sınıflara ayırmaktadır "Taşınaulllp'köşkl Inşaal tabclasında "restore edileceği" bcYa da dıyclmt kı, yınc bır ınşaat gozunuze lırtılcn antak kcndısınden "bir duvar parçarptı, vc cskıden bır bahçenın ortasında olçası bile kalmadığı" anlaşılan "II. Grup duğunu anımsadığımz tarıhı bır koşkun, bu Kskı Eser" bına ıçınsc, aynı karardakı takez aynı bahçenın "arka koşesinde" yuksclnınılamadaşuılkclcrycralmaktadır dığınc tanık oldunuz Boşalan yere de ba^ka "...gabarisinde ve ccphesinde değışiklik bır yuksck bınanın ınşa edılmck uzere olduolnıaınak koşulu ilc, taşıvıcı sıstemınde, ıç ğunufarkettınız kısmında, iç ve dış mal/emesinde değişikBu kez, tabclada !>u bılgıyı okuyabılırsınız lik >apılabılecek yapılar." "111. Grup Eskı Eser Restorasyonu" Nıickım, ıştc bu tanıma gorcdır kı, o arsaBu orncktc dc, "\asal davanak", yınc dadahaoiKeycralan II grupcskı cscrbınaYuksck kurul'un aynı ılkc kararındakı "III. niîi basla n, kısııııLın değıştırılmck ıslenmi!>, Grup Yapılar" i(,ıngctırılcntanımdaycralbuna bağlı olarak tasjiyıu sıMcmın "tumuymaktadır Yanı, "...cephe o/ellıgıne sadık le venilenmesi" gereğı ortaya çıkmıs., dola kalınmak uzere, gabarisinde bazı değışıkyısıyla bına "dış gorunuşu ve dış olçulcri lıkler >apılabıleceğı gibı, yenı yeri bclıra>nı şckıldc venıden ınşa ed'lmek uzere" lenmck koşuluyla taşınabilecek" yapılar yıkılarak yok cdılmii>tır lijtc, bu tanıma da goredır kı, o bahçedekı liınanın "Kurulca ona>h" rcMorasyon "III. grup kabul edilen" tarıhı koşkun koca pro|(.sı dc aslında gcr<,ck bır rcslorasyona bırarsayı "ımara kapatması" uygun gorulticy.il "veni bır yapının ınşa cdılmcsinc" memıştır tumuylc yıkılıp bır koşcyc çekılyonclıklır Dı^ yu/eylcrı daha sonra "ahşapmcsınc kaıar verılcrck, boşaltılan bdh<,cyc yenı bır ınşaatında yapılmasınaolanaksaglala kaplanarak" cskı bınanın goruntusııne unabılmıştır yarlanatak olan, tcmcldcn ijdlısına dck "be T Yıkmadevrikapanıyop "Tarıhı korunıak" adına, ozellıkle sıvıl mımarlık omcklcrımızın tum "tarihsel belge değerleriyle birlikte" yıkılarak yok edılnıcsınc neden olan tum bu uygulamalar, ul kemızdckı rcsiorasyon anlayışının da "imar > ağmasına entegre olmasına" yol açıyor Bırı,ok tarıhı yapı, aslında yıkılmadan ya da kısmen sokulcrck ve yenılcncrek restore cdılcbılccckkcn, daha fazla ınşaat alanı elde elmck, yenı bır bına ıçın ycr açılması saglamak, ya da "restorasyonu ucuza çıkartnıak" i(,ın, go/ gorc gore yok cdılıyor, yanı, açıkça "tarihten sıliniyor"... Bırkaç yıldır, mımarlık çcvrelennde ve dığcr duyarlı kesımlerde haklı eleştırılerc ve kaygılara neden olan bu tur bır restorasyon anlayışı, neysc kı artık cok yakında "yasal dayanağını" bulamayacak Kultur mırasımı/ın gcrçcktcn korunabılmcsı ı<,ın eskı cscr bınaların "> ıkılmadan" vc yerlerı dc "değiştirilmeden" yaşatılması, onarımda vc koru madatemehlkclerarasınagırcı.ek Kultur ve Tabıat Varlıklarını Koruma Yuksck Kurulu, 22.12.1993 gunve 349 sayılı kararında bu mujdcyı s,oylc verıyor "Koruma \ uksek Kurulu'nun 4.8.1988 gün ve 14 sayılı ilke kararına gore yapılan çogu onarımlarda geleneksel vapıların kendılerıne "kultur varlığı" nıtelığı kazandıran formlarını, ozellıklerinı yıtırmesi, bunun sonucunda, kulturel mırasın korunmasında sakıncalı orneklerin oluşması, bu ilke kararının yeniden duzenlenmesi gereklılığinı ortaya koymuştur..." Yuksek Kurul'un bu kararıyla gorevlendırılen bır komısyon, oncekı hafta Ankara'da ılk toplantısını yaparak calışmalarına başladı Eskı cscr yapıların "yıkılmadan, taşınmadan ve uzerlerine kat çıkılmadan" restore cdılmelennın temel ilke olarak bcnımscnmesı gerektığıne karar veren komısyon, bu yondekı ayrıntılı raporunu ve yenı ilke kararı ıçın onerılerını mart ayı sonuna dek Yuksck Kurul'unonayınasunacak Boylece kultur varlıklanmız, tanhlcrıne yakışır ve ona saygılı bır "minıari duyarlılık ıçinde" onarılacak, yaşatılacaklar Nc dcrsınız, kent yağmasına vc doğa katlı amına "tapu verilmeyc" çalışıldığı bır doncmde, Kultur Bakanlığı'ndakı bu "sessiz" çabalar, alatakaranlıkta oır "umut ışığı" gıbıdcgılmı 9 <«| D E R G İ 2 0 Ş U B A T 1 9 9 4S A Y I 4 1 3 8 C U M H U R İ Y E T