Katalog

B İ L İ Mars'ta hayat başladı... Dünyadan gönderilen ve sterilize edilmeyen uzay araçları Mars 'a mikrorganizma "bulaştırdı". Bu durum Mars 'ta 'canlı arayan' bilim adamlarının çahşmalarını sekteye uğrattı. D ünya'nın uydusu Ay'da yürüdükten sonra insanoğlu gözünü Mars'a çevirdi. Hedef Mars'ta 'yaşam tzi'ne rastlamaktı. Araştırmalar tatminkâr sonuçlar vermese de Mars'ta yaşam oldu~"^~^ ğu kesinleşti. Mars 'ı keşfe yollanan uzay araçlannın götürdükleri mikrorganizmalar bu gezegendeki misafır canlılar olarak ilk yaşamı oluşturdular. Uzay araçları taşıdı WisconsinÜniversitesi'ndegörevyapan profesör Keith Nealson (Mars'taki kirlenmeyi inceleyen ekibin başkanı) Korkusunu gizlemiyor: "Mars'ta dünyadan bulaşmış mikrorganizmalar var. Bunlar şu anda kısıtlı bir mekâna yayılmış durumda "Ama Mar s'taki ancak mikrosokopla görülebilecek yaratıklarla karıştırılmaları kuvvetle olası. Bu nedenle bu gezcgene göndcrilecekaraçlar sterilize edilmeli" Pekiyi mikrorganizmalar o kadar yolu canlı kalarak nasıl katediyorlar ? Mikrorganizmaların uyum kapasiteleri bilim adamlarını şaşkınlığa sürüklüyor. Yolculuk sırasında havasızlıktan, soğuktan ve kozmik ışınlardan etkilenmeden yaşayabiliyorlar. Dünyaya Mars'la ılgılı gorunlu »oiıtJcıeı. t»k araç, Vlklng. KmlGezegenzehlrli Mars'taki yüzey ısısı 85 C ile 29 C arası değişiyor, su ve hava yok (gezegendeki atmosferin yüzde 95'i karbondioîcsit, yüzde 5'i oksijen). Ayrıca Mars yüzeyinin kızıl renkte olmasını sağlayan demir oksit de çokzehirli. Bu konunun bilimsel açıklaması şöyle: Havasızlık ve düşük ısı bakterileri çok iyi koruyor. Aşağı yukarı dünya büyüklüğünde olan Mars'ta şiddetli rüzgârlann bile uzay araçlarının etrafındaki mikrorganizmaları tüm gezegene yayamayacağı da biliniyor. açıklama yapmamalarını ABD sürekli kullanıyor. Son yıllarda roketleri patlayan, uyduları sapan, uzay gemileri bir türlü düzelemeyen Amerikalılar, Mars yarışında Rusları zayıflatmaya çalışıyorlar. Marsta balon uçuracaklar Ama Mars serüveninin geçmişinde bu kadar soru varsa geleceğıne nasıl güvenilebilinir? Mars96projesi gezegen yüzeyine bırakılacak bir balon tarafından yürütülecek. Balon gündüzleri gaz yardımıyla şişip yüzeyin 3 km. üzerinde uçacak ve balona bağlı bilimsel aletler veri toplayacak. 42 metre boyunda, 12 metre genişliğindeki balon gece yüzeye park edecek. Çok az masrafla Mars keşfedilecek. Tabii balon sterilize edilmezse Mars biraz daha kirlenecek, 30 yıldır Mars'taki yaşam araştırmaları büyük darbe yiyecek.^| Araçlar sterilize edilmiyor Bu sorun ortaya çıkınca bilim çevreleri Mars'a giden uzay araçlarının neden sterilize edilmediğini tartışmaya başladı. Son 30 yılda ABD ve eski Sovyetler Mars'a bir sürü araç gönderdi. Bunların büyük bölümü görevini yapamadı. Mars yüzeyine yalnız beş tanesi inebildi. Tek görüntü de 1976'da ABD'nin uzay aracı Viking'den elde edildi. Viking tam sterilize edilmişti,amayadiğerleri? Ruslar ne yaptıklannı açıklamıyor. Sterilize çalışmalarının projeye yüzde 10 malıyet getirdiği düşünülürsc Rusların bu işi ne kadar önemsediği soru işareti olarak kalıyor, hem de Rusların Mars96adlıprojede Avrupalılarla geniş işbirliği yapmaya hazırlandıkları sırada.. Rusların araçların sterilizasyonu konusunda Uçaklap mikrop saçıyor U zun uçak yolculuğu yaptıktan sonra hastalanan insanların sayısı gün geçtikçe artıyor. Genellikle uçuştan ıki, üç gün sonra başlıyor hastalık. Yolcular grjp, soğuk algınlığı ya da solunum yollarında beliren çeşitli sorunlarla karşılaşıyoriar. Aynı olayı yaşayan Amerıkah avukat Penny Cooper evıne dönüp aniden hastalanınca bu konunun üzerine gıttı. Ardından dört saati aşan uçak yolculuklarının sonunda insanların solunum yoları hastalıklarına yakalandıklarının bilindıği, ama bunun kamuoyuna açıklanmadığı saptandı. 70'li yıllara kadar kabin ıçı havanın tamamı dışarıdan alınırken, sistem pahalı olduğu ıçin o tarıhten sonra dışarıdan alınan havanın oranı yarı yarıya indirildi. Bugün ABD'de uçan 4.233 uçağın yüzde 70'ınde aynı hava yolculuk boyunca kabin içinde dönüp duruyor. Pekiyi yolcular ne yapacak ? Doktorların tek önerisi var: Bol bol su ıçmeleri ve C vitaminı kullanmaları yeterli. O E R G İ 1 3 Ş U B A T 1 9 9 4 S A Y I 4 1 2 24 C U M H U R İ Y E T