Katalog

s i C U M H U R E M A C A N B A Z O Ğ L U Bir daha Sinema tarihininin en sevilen filmlerinden Casablanca 51. yaşında Türkiye'de yeniden gösterime giriyor. S inema tarıhınin en sevilen filmlerinden biri Casablanca. Onu gerçcktcn sevenler her sahneyi, her espriyi, belki de en anlamsız ayrıntılan anımsıyor. Defalarca seyretse de aynı heyecanı duyabıliyor. Türkiye'de ilk kez 194546 sezonunda sinemalarda gösterilen, sürekli TV'de tekrarlanan Casablanca doğumunun 51. yılında yeniden sinema salonlarında hayranlannı bekliyor. Son derece ticari endişelerle hazırla ııan bır film nasıl ulııyor da milyonlarca insanın belleğinden silinmiyor, aynı giıcle yenı nesilleri etkileyebiliybr? Bu konuda sinema eleştırmenleri, sosyologlar, bilim adamlan binlerce makalcyle görüş bildiriyor, araştırmalar yapıyon» Belki de Casablanca sevgisi, tutkulu aşkı, yakıcı duygulan son derece basit vermesinden doğuyor ve sönmüyor. Elli yıl öncesine dönelim, şüphesiz Bogard ve yönetmen Curtiz, Casablanca'ya başlarken üzerlerinde kahraman18 lık bulutlarının dolaştığımn farkında değillerdi. Curtiz büyük bir anlatıcıydı, filmlerinin başansını gişe hasılatlanyla ölçerdi. Düşünmeden filmler yapardı ama salonlan doldurmayı becerirdi. En iyi adamı Errol Flynn'dı, o da fazla kafa yormayan filmlerin oyuncusuydu. Ama Bogard başkaydı, bakışlannda bir şeyler saklıydı. Casablanca için Flynn'ı bu adama tercih edemezdi Curti/. Başlangıçta hayli zorluk çekildi. Senaryonun hepsini yazmadılar. Çünkü savaş dönemi olduğu için propaganda bakanlığı müdahale edip araya milli mcsajlar koyabilirdi. Ayrıca Warner, evli bir kadınla sevgılisinin ilişkisinin sansürden geçmeyeceğinden korkuyordu. Sonra her şey birdenbire sihirlı dokunuşla altın oldu. Filmin parçalanndan As Time Goes By, on üç yıl önce yazılan bir ^arkıydı, tutulmamıştı. Casablanca'yla başyapıt haline geldi. Bergman'ın oyununa o güne kadar pek güvenilmiyordu. Isvevlı yıldı? muci/eler yarallı. Bogard efsaneleşti. Film, Roosevelt, Churchill ve De Gaulle'ün Casablanca'da biraraya gcldıği dönemde, 1943 ocağında gösterime görerek savaşın gerçek galiplerinden biri oldu. Özgiir Amerika'ya insanlan yönlendiren propaganda dersiydi; demokrasi arayışıydı Casablanca. Rick'in banndaki kartpostal görüntülerle müzik notalan arasında aranan insanlıktı Casablanca. ^ Bogard ve Bergman, Caaablanca'dakl rollerln* blrçok aday *ra«ndan saçlldiler. Casablanca'dan Ikl Unlü kar* (aolda v« Uatt*)... C U M H U R İ Y E T D E R O İ 18 N İ S A N 1 9 9 3 S A Y I 3 6 9