Katalog

E D E B İ Y AT U N manlı Millet Meclisi'nde Basra Milletvekili olan Ahmet Efendi sayesinde olmuştur. Ahmet Efcndı, Avusturya'da yapılmış ılk arabayı getirdığinde tutucu, muhafazakâr çevrelcr bunun bir şeytan icadı olduğunu önc sürerken halk çok hızlı gitmesinden şikâyetçiydi. Söz konusu araba saatte 20 km hı/ yaparak yol alıyordu!.. Kent insani içın arabanın en, önemli işlevi hafta sonu tatilinde kendisinin doğa ile buluşmasını sağlayabilmesidir: Sağımda önü arkası kesilmeyen dağ silsilesi hemen yamacında, gür sularıyla haşincc akan bir nehir yanında uzanıp giden yolla bağrışarak hışırdıyor. Portakal renkli VVolksvvagenim, ben, yol, nehir ve dağ silsilesi el ele kol kola hiç aynunadık birbirimizden. Banka kredilen ve reklamlar araba sevdasının toplumda, gün geçtikçe artmasına, "cazip" hâle gelmesine yol açmaktadır. Ama edebiyatımızın ilk romanlarından olan Recaizade Mahmut Ekrem'in "Araba Sevdası"ni kitapçılarda bulamazsınız!.. Bunun nedeni belki de gösterişli arabalar ile fıyaka yapma merakındaki romanın kahramanı Bihruz Bey'in aynı "sevda"ya tutulan nice insan arasından seçilemcmcsidir! Oktay Rifafın "Koca Bir Yaz" adlı kitabının içindeki bölümüne göz atarsanız bir araba markasına rastlarsınız: BMW... Edip Cansever'e göre caz mevsımınin arabası RollsRoyce'tur: Caz mevsimiydi mevsimlerden biriydi Bulaşıcı bir virüstü yalnı/lık Şurda burda biraz olsun vakitlenirdi RollsRoycc'lar ve gelin giysileri Londra asf'altına çözülen bir arabanın dikiz aynasından da Attilâ tlhan bakmaktadır:. bir citroen çözülmesin londra asfaltına girip içine sehzadeler gibi boğulduğum yamyassı bir citroen gecenin basıncından trafik polisiyle arası hiç düzelmemiş Insanlann emeklerini borçlanarak "otomobillenmesine" sessiz kalınan ve toplu taşıma aracı olan tren ağının yaygınlaşmasını "komünist işi" diyerek engelleyenlerin oyununu kimlerin bozacağını Gürhan Uçkan'dan okuyalım. Ki Ankara yolundaki dağlara çizilen "tırmanman şeritleri onlar için aynlmıştır: Türk işçiler greve gitmiş Citroen'de yanlarına kimscyi sokmuyorlar patrona bakir kafalar gerek öyle geldiği gibi hiç bozulmamış ^ Bihruz Bey'in araba sevdası sikologlar arabayı insanın dış göstergc olarak gücünü ve statübünü belirleyen bir araç olarak tanımlamaktadırlar. Yağmur yaI ğarken kapısının şoför tarafından açıldığı çamursuz bir arabaya binmek toplumsal hiyerarside tam gaz yol alındığının ve Tann'nın "yürii ya kulum" sözünün çoktan aşıldığının bir göstergesidir!.. Araba satışlannın hızla arttığı günümii/.dc otobüs duraklarındaki kuyruklar azalmamış, tam tersine çoğalmıştır. Yolsuzluklar, hayali ihracatlar, köşe dönme hesaplan ile karmakanşık olan bir düzen içerisinde elbette trafık dc, kanşacaktır: P Şu yaşadığımi7 günler Adam gibi adaııılar Duraklarda kuyruk Üst üste otobüslcrde Goriller Mersedesli Inckler BMW'de Trafik karmakanşık Necati Cumalı gibi Ataol Behramoğlu da bütün bu kanşıklık içerisinde düşlerini yitirmeyen siınit satıcısı Ali'yı "Mercedes"in altında e/direrek yaşamın "renkli" sayfalannda bir an önce yer almasını, sağlar: Simit satıcısı altı yaşındaki Ali Büyüyüp filim artisti olmayı düşlerdi Zabıtadan kaçarken çiğnendi Mercedes'e Renkli gazetelcrde ccsedi sergilendi Nâzım Hikmet de 1960 yılının bir nisan akşamjnda ilk kez gördüğü Roma kentindeki çarpıklığı bir araba markası ile yansıtır: bir kadın gnrdüm clleri kalçasında başında çamdŞır sepekapının önündcn Mustang Mach 1 ile intemational bir otelin odasına gidenlere bak ve bıkma usanma yılma bakmaktan şimdilik bak Yollarda ara sıra çalışmadığı için arkasından ittirilen arabalara rastlarsınız. Herkesin herkcsle sevgili olduğu bir toplum özleyen Ahmet Güntan'ın şiir kitaplanndaki ara sokaklann birinde beyaz bir Peugeot okurlar tarafından itilmeyi bekler: Sevdikleriyle anlaşamayan S A Y I 3 6 9 bir kadın gördüm cıgara içiyor 60 modeli Ford arabasında „ Bir zamanlar kontrol noktalanndaki güvenlik görevlilerinin ve polislerin içindekilere daha hoşgörülü ve çekingen davrandıklan Mustang Mach I yerini başka arabalara birakmış olsa da, Silreyya Berfe'nin şiirindcki cilası hiç bozulmayac'aktıf: Kalfa, bckâr odasında gece yarısı scvgilisini borçlarını hayatını düşünürken C U M H U R İ Y E T D E R O İ 1 8 N İ S A N 1 9 9 3 ti Anlaştıklarından durmadan kaçan Bakıp on altı yaşından aglayan çocuk Peugeot çalışmıyor bira/. ittirir misin Eğer çalışsaydı uzun bir yolculuk isterdin Beyaz Peugeot'yu kullanan arkadaşına de ki: Çok gaz vcrme vitesi ikile beni unutma Herkesin hcrkesle sevgili olduğu bir toplum özleyen Ve bütün gün güneşin altında radyo dinleyen Bu çocuğu unutma tstanbul'un araba ile tanışması Os 11