Katalog

PAZARIN PENCERESİNDEN Tiyatro Araştırma Laboratuvarı Yaşamalı "R ecep Bc\ >ctenckli bir rejisördür. Ancak \uicnck' dainıa 'bir oyunu >orumlayabilmck için ycterli dcgildir. Yorum için ayrıca birtakım tarihscl, toplumsal \e felseil bilyiltrlc de donatılmıs olmak jjerekir... Kejisör ınetni ilk okuuıştında "Acaba bıı nıetin ne dcmek isliyor" diye soru sorarak kcndini i^iııe \crsoydi daha başarılı olıırdu. Kaldı ki ilk görüşmcmi/dc kendisine bir dramaturji çalışmasının içerigini altı saat hoyıınca hic durmadan aktarmaya calı^tığım haldc kala kala bir tck oyunıın ana teması "eros" kalmıy.. ... Kejisörlc (•örüşmcyc f>ittiğimde metni değiştirmeyi kafasına koymuştu... ()ysa bcn bir rejisörden, öncc başka bir şey yapmasını bcklerim: Metni satır satır okumasını u> ya/arın her koyduğu kelimenin nidanın bile anlanıını yorumlamaya çalışmasını..." üyuııu ödcnckli tıyatrolarımı/da sahncyc konmıii) bir ya/arımızın rcjısörc tcpkısini yansıtan bu satırlarda söylenenler gcçerli ınidir'.' Rcjısörlcr kendilcıınc verilen mctınlcri salır satır okııyup hcr kclımcnin. hatla nidanın bile anlanıını yorumlamaya mı çalısmalıdır? Ya oyuncular? Onlar da rejısörün yorumuını eksiksi/ ııygulayan kimseler midir? Soııra seyirci; hı/la dcğı>cn dünyamı/da. kcndisıyle, evrenle ılı^kılcrı de hı/la deği>ırken oyuna, oyııncuya kar^ı durııımı ııc »ılmalıdır? Bu sorular sorıılmulı mıdır? Bıı soruların sorıılması •jansa, kadcre. orltilığa mı bırakılmalı, yoksu bıı soruların ııstıinc sistcmatık. bılınçli bıı ijckıldc nıı \anlmali'.' İstanbul Şehir Tiyalroları lıvatro AraşiıınıaKın l.aboratuvarı'nıiı (TAL) yönctıcısı Beklan Algan'a görc "Tıyatroyu var cdcn ya/ar, yönctmcn. oyııncu, bcsteci. sahnc lasarımcısı, scyiıcı gıbı oğclcr arasındakı ılişki vc dcngc (,'ok öncmlı bir mcseledir; sürckli olarak ii/erindc dıırıılnıalı ve düşünülınclıdir; bu denge vc ılişki, bılim. fclsefc, diğcr sanat dallarmdakı sorıın vc gelişmclcr ıvğında an^tırılmalıdır..." Bıınıı yapan kurum hangisi? wm Bi/ bunu gcrçcklc^tirmcye çali'jiyoru/! Tiyatro Ara^tırmaları Laboratuvan'nı dört yıl öncc İstanbul Şchir Tiyatrolan'nın bünycsi içindc Gcncl Sanat Yönctmenı Gencay Gürün'ün dcsteğiylc kurdıık... 1113 Ha/iran 199()'da istanbul'da Atalürk Kültür Merkc/i ndc. Kültür Bakanlığı'nca dü/cnlcnen Tiyatro Kurultayı, "Türk tiyatrnsunun sağlıklı gcleceğinc yönclik çalışmalar i İstanbul Ş«hlr Tiyatroları Tiyatro Araştırmaları Laboratuvarı'nın yönatloisl Baklan Algan. yapmak ü/crc bir araştırmageliştirmc enstilüsünün kunılnıasını. (idcnekli diyatruların bünyesindc araştırma, dcnemc ve gcliştirmc stiidyo ve birimlerinin oluştunılması" kararını aldığında, bi/im öleden beri önemscdiğimi/, üstünde durduğumu/ bu konuyu vurgulamiij oluyordu.. Nelcr yapıyorsunuz bu konuda? •v Bira/ gerıye gitmeli bu sorunun cevabını vermek iv'in! 1960'ta ABD'den yurda döndiiğümü/dc Muhsin Ertuğrul Bcy bize bu konuda her türlü yardımı yapmıştı. İlk önce LCC'de sonra Tepebaşı Dcnemc Sahnesi'ndc bu konularda çalıstık... Ayla Algan, F.rol Keskin, Şcvket Arseven bu konunun öncüleridir... LCC vc Tepcbaşı Dcnemc Sahnesi yok olunca ışe yeniden vc sıfırdan İstanbul Şehir Tiyatrolan'nda başlamak gerckti.. Kurulduğu andan bu yana sürekli olarak araştırmaya yönclik tiyatro öğrencisi yetiştirmeye, bir dc vulı^malarımı/ı Türkiye'de vc dı^arıda tiyatro öğretim birimlerine, değişik dallardaki sa nat ve bilim adamlanna. hatta tiyatro seyircısı olmayan kıtlclerc sımııp. ardından pancller dii/cnlcyıp tcpkılcr bclirlçmcyc, bu yollardan geeip ycııı scntc/lcrc ula^mayu çalışıyoru/. l lııslararası <,yl's"ialar? BB Prof. Karl Maycr'ın "Islanhuru Diııliyorum" adlı proıesı öğrencılcrımi/ın anlamlı katkılarıyla gcrccklc^ti. Berlin'de oynandı. Roma Dcneyscl Tıyalrosu'yla bcraber bir Kültürlerarası Bırinci Uygulamalı Tiyatro Senıincn'nı dii/enledik. IW2'de Uluslararası Tiyatro Enstrtüsü'nün Atina'da dü/cnledığı "Antik O/anlardaıı (ninümii/ Tiyatrosıına Kadar Akdoni/" scmıncrinc katıldık. Yinc gcçen sc/onda New York'takı La Mama Tiyatrosu'nda Ellen Stewart'm ya/arlığı, besteciliği ve yönctimiyle Türkiye'den gidcn on iki sanatçımı/la değişik etnik kökenli scki/ AflD'li sanatçıyla bcraber Yunııs F.mrc ii/crine mü/iklı bir oyıın sergiledık. Bu yıl ya da gclecekte yapmayı tasarladıklarını/ nclerdir? " Bclkı dc hicbir şey! Çalıştığımı/ stiidyo Spor Sergi Sarayı'nın altındadır. Bu bina kongrc bınası olacağından bııradan çıkartılmaklayı/.. Spor Scrgı Sarayı'nın alt katında yer alan teknik atölyclcrlc bi/e dc bir yer gösterilnıcsinı beklıyoru/.. 'I'iyatro Araştırma I .aİM>ratuvarımn LOC ve Tepcba^ı üeneme Sahncsi'nin kaderlerini paylaşmayıp uzun ömürlii >e sürckli olmasını dilcriz!. •• Bunun için kıııumlaşmamı/ vc kalıcı bir alaıta kavu^mamı/ gerekir. Bir yönerge ha/ırladık.. Bunun İstanbul Şchir Tiyatroları Yönctım Kurulıı'nda benimsenıp İstanbul Büyükşehır Bclediyc Başkanlığı'nca onaylanması kurumla^mamı/ için önemli bir adınıı olu^turacaktır. Bu ilk adımın atılması güçlüklcrc kariji dıırabilmcmi/, çalı^mamı/ı her şeye rağmen sürdiirebilmemiz için bizı yüreklendireccktir. Yönerge taslağında "Çağddş insana ö/gü bir bakış açısı getirmeye çalışan, bu nedenle de ınsanın /cngin varlıksal kaynaklarını, düşünscl sanatsalbilimsel konumda "yaratıcılık açısından ele alarak... çağdaş insanı bütün zenginliklcriylc ortaya koymayı kcndine uğraş edinen bütünüyle eğitscl bir amaca yönelik" bir birim olarak tanımlanmi!} Tiyatro Araştırmaları Laboratuvarı... Türk Tiyatrosu'nun böylc bir kurumdan yoksun bırakılmaması gerekir! M 0 E R 0 İ 2 8 M A R T 1 9 9 3 SAYI 3 6 6 20 C U M H U R İ Y E T