Katalog

Litvanya Sendromu Moskova'da, Kıev'de, Alma Ata'da küçucük bir koyde, her bölgede komunıst parti yeniden orgutlenıyor Ruslar buna 'Litvanya Sendromu' diyorlar Vılnius'ta eski komünist Algirdas Brazauskas, Landsbergıs'ın mıllıyetçılerını buyuk yenılgıye uğratınca diğer cumhurıyetlerde de komunıstler umut tazeledı Komünıstlerin canlanışı diğer Doğu Avrupa ulkelerınde de gozlenıyor Eski Çekoslovakya da komunıstler sosyal demokratlarla bırleşıp millıyetçıleri yenilgıye uğrattılar ve bir sure sonra ulke ıkıyo ayrıldı Demokratık Almanya eski topraklarında Batı'nın tuketım çılgınlığından sıkılanlar komunızmı ozluyorlar Romanya'da, Polonya'da, Bulgarıstan'da komunıstler ye KomUnlstler her fırsatta blraraya gellp •konomlk ve politlk d u r u m u protesto »dlyorlar. |torbaçov'u yargılayacaklarını sttylüyor (altta). Moskova sokaklannda çadırlı yasam. man olduklan din yanlılarını da alıyorlar. Perde arkasında kim varsa, gerçckten çok yctenekli biri M . dalgalanan beyazmavikırmızı buyrak indirilip yerinc orakcekiçli bayrak çekilccek ve Sovyetlcr Birliği kurulacak. Komünistlcr bu ay başında Moskova dışında bir manastırda toplandılar. Baştakilcrin ülkcyi gelcnekscl düşman ABD'ye sattıklan gibi sloganlarla vakit kaybctmeyip, kardeşlik çağnları yaptılar insanlara. Radio Frcc Kuropcun Rusya u/manı Vera Tolz gelişmeleri değcrlendinrken gelişmclcrin şa^ırtıcı olduğunu söylüyor : " Bu, tarihin cn ilginç olaylarından biri kabul cdilmcli. Rusya'da komünistlcr güçlenirken yanlarına bir /.aman düşCUMHURİYET Peki başta kim var? Eski Kremlin'in iki numaralı adamı, sertlik yanlısı Ligaçov olabılır, KGB eski şcfi Vladimir Knıtschkov olabilir, parlamcnto eski bas.kunı Lukianov ya da Sovyet eski başkan yardimcısı Ghennadi Janaiev de olabilir. Bunlar kjomünıst geçmişlerine sahıp çıkan ve 14 nısanda mahkeme önüne cıkacak yöneticiler. Moskova'da pek lamnmayan, ama komünıstlerin doğuşunu örgütleyen yenı ısimlcrdcn sö/ edılıyor. Bir de askerler var. (Jniformalı bir çok insan komünistlerin yürüyüşlennde görülüyor. Yeltsın'ın yctkileri üzerındc toplamasından sonra askerlerin iktidarla arası haylı açılrmş, durumda. Rusya'daki neokomünistlcr ü/crıne araştırmalar yapan Fransı/ bilimadamı Dcnıs Paillard " Bu harckctin arkasında kaç kişi olduğu saptandıktan sonra olayın adı konnıulı, dünya yanlıs bilgilcndirilmemeli", diyor. Moskova'da gösteriler daha organize şimdi. Hükümet hataları ve ekonorhik kriz de bu insanlara her geçen gün yenilerini ekliyor " Kötüyken daha iyiydik" felsefesi yerle^iyor mutsu/lar arasında. Vox Populi'nın birkaç hafta önce yaptığı araştırnıada geçmişle bugünün en sevilen politikacılan şöyle sıralandı : Çar Büyük Pctro, Lcnin, >>talin, Andropov, Brcjncv ve Gorbaçov. Yeltsin ise çok alt sıralarda yer aldı. Batılı yorumcular komünizmin diğer ülkclcrde de kısa sürede ayağa kalkacağını söylüyorlar. Sovyetler Birliği'ni oluşturan 15 cumhuriyetten 12'sinin başında komünist partiye sevgilerinin bitmediğini söyleyen liderler var. Litvanya Cumhuriyeti'ndekı cumhurbaşkanlığı seçimini Brazauskas (Litvanya Komünist Partısinin yeniden yaratıcısı), yüzdc 60 oy alarak kazandı. Bugün Brazauskas tcmkinli hareket ediyor ve sosyal demokrat bir yol izleyeceğini söylüyor. Doğu Avrupa'ya bakıldığında diğer ülkelerde de kızıl bayraklann yeniden dalgalandığı görülüyor. Romanya'da Çavuçescu'nun sağ kolu komünist lon Iliescu ba^ta. Slovakya'da Vladimir niden guçlenıyor Arnavutluk'ta oyların yüzde 42'sını toplayan yıne onlar Her gun Boris Yeltsin Batı'ya çağrı yaparak gunden gune buyuyen Stalın nostaljısıne dıkkat çekıyor Ama Batı basını bu harekete 'demokraside bir renk' olarak bakıyor Pekı kim haklı "> Batılı uzmanlar komünizmin SSCB'nin yıkılmasıyla gucunden çok şey yıtirdiğını, toparlanmasının çok zor olduğunu belırtıyorlar. Onlara gore Sovyei sosyalızmı bir tur dunyayı bırleştırme operasyonunun başlangıcıydı Olay şımdi farklı Lltvanyalı komünistler bağımsızlıklarını kazanmak için büyuk mucadele verdıklerı Moskovalı komunıstlerle bundan sonra nasıl birleşmeyı savunacaklar. Ayrıca Batı'ya göre komünıstlerin 70 yıl sonra yapılan hataları derınine duşünüp yeni politikalar uretebılmeleri İçin daha vakıt çok erken Meciar neokomünist bir programla iktidarını sürdürüyor. Polonya'da VValesa yoğun muhalefet görüyor ve ülkeyi geçmiştcki kötü günlcre döndürmekle suçlanıyor. Sofya'da yüz binler meydanhua inip komüni/m adına yürüyorlar. Macaristan'da bıle komünıstlerin yürüyüşleri gün geçtikçe ses getiriyor.Prag'da Havel komünist muhulefel karşısında eski gücündc değil. Politika bilimcileri yeni gelismelerın sürpriz olmadığını eski Sovyetlcr Birliği'nde ve Avrupa'da komünıstlerin güçlerini değil, yalnı/ca koltuklarım yıtirdıklenni ileri sürüyorlar. M 13 DERGİ 28 M A R T 1 9 9 3 S A Y I 366