Katalog

PAZARIIU P E N C E R E S İ N D E N Biiyiiklere masallar •• •• C eınşit, ağustosıın ondoku/unda sa.ıl onyedıotu/da Bodrum'un Sıilm.ıkıs koyunda kayıktan durgıın suy.ı atladı On kulaç attıktan sonıa kıınıa dcğdı Hıra/ yurudıı, su sığlaşıp dı/ınc güınıc de <,oktu, ycrc otutdu Ycrdc, dcnı/ın dıbındc ınsanın an<ak kaklııabıleecgı kadar ın kaya pan,aları vaıdı Bi! tanesını kavradı, sııyun yu/evıııc y.ıkııı lıılııp ıncelcnıcyc başladı Bu hemcn hcınen dıktortgen pn/ınası sekıllı taşın ııst yu/eyı ku<,uk bır orman.ı ben/ıyordu boylaıı * un 'ı bulan ko> Vıı vcijil yusıınlıiıİJ kaplıydı Bu ınccyosunlaıın 'lasında bır dğAi, gibı dalbuclak salarak buyıımus olanlar öd, kâğıttan yapılmış bırer yelpa/eye ya da nıalango/ yongasııiii bcn/cycnlcr dc vardı Bu yosun ornıanınd.ı Lemşıt, karıdesc beıı/eyen mıniLik eklembacaklıların yayıdıgını goıdu batakları kadar bedenletııım dc olağamıstu devınım yeteneğı ıle yanuslu hı/la harekct edıyorlardı C emşıt, buniarın bıra/ daha buyumuşleııne kıyıdakı kavalaıın aralarında olıışmıış goltuklcıde lastlamışlı Bu orınanda ıkı laııe ınınık denı/ solutanı, clort yengcç yavrusıı bu <!ı <lenı/ yıldı/ı bııldu Bııluıı bu yaıalıkl.ıı yosuulaıın olıışluıduğu guvcnlı golgclıklc buyıık balıklardan korunarak, akıntıların la^ıyıp getııdığı bınleree tck hucrclı canlıyı kapıp o/umseycrek bcslcnıyor vc gclışıvorlaıdı Dahası <id var Yosunlar, guneş encrjısı ve suda bulunan karbondıoksıltcn fotosente/ yaparak bu gcnı, yaıalıkların sağlıklı ve hı/lı buyumelcrı i(,ın gercklı bol oksi)enı dc s.ığlıyorlardı K.ıya pan,asının ustuını kaplayan bu yosun oımanı ulauk yaıatıklar i(,ın uçsu/ butaksı/ bu kıta gıbıydı Bu ormanın ustıınde yaşadıkları kayanın sonuna k.ıdaı u/andığını duymıi!}lardı Ondan sonra, kayanın dımdık ıncn uvurumsu dort kcnarı v.ırdı Bu u<,urumlarda kuçuk sungcruklcıle kaplı alanlaı bulunuyoıdıı Bu alanlar, kara noklalı pembe tabakalar halınde sual.ınmı^lardı ( eın^ıd yenget, yavrulannın ve solucanlaıın bu olsıı/, ormansı/ dık yamaçlata pek gelnıcdıklcrıne dıkkat cttı "l)ik yamavliirdu olup bilcnlcri hcrhalde tcsbih İMKcklcTiııin denı/ sııvıında ya>ıın \an (urleriııden oğrennıı^liTdir! dıyc diişundu ^ osunların ara>ında ya^ayanlan, yukaıu ın, sağdan, soldan nadıren de altU U M H ' J R İ Y E T D E H O İ 1 3E Y L U L tan gelebıletck tehlıkelere kaıv kıın u yarırdı' "Bu, ui'unımun ortasınu yerle^miş fju Çin ^apkalı kabuklu olsa Kcrek!" deyıverdı (cm^ıd Kayanın kcnarında bıı Mınıalaya dağı gıbı duran bu yaratık i!)ler 1yı gıltık<,e kcyıllı keyıflı ba/en sola bazen sağa kayıp, ba/en de yerındcn bırka(, mılımclrc yuksclıp sııyun eleklerının altına gırmesını sağladıkça ısler ıyı gıtmekte demektır Ccmsıd, "Bir daha buraya ^t'lişiıııde laşların kcnurlarına yapısık duran bu (, in şapkalı kabukluları ayrı boyalarla i dıımdu/ olmadığinddn buraya, kumların arasından suzulerek gelengıden sulann ta^ıdıklan, bu yavaş buyuyen, yavai) dcvınen ıı/ıın kabukluları ve kulakkabukluları lieslemeye yctıyordu Sular, kul.ıksı kabuğun bır kenarından ıvcrı gıııyoı sonra da sayvanında bulun.ın bır sıra delıkten dı^arı atılıyordu Kabuğun sakını bu ara ı<,ınden gelıp ge(,en sudan ı^ınc yaray.ını alıkoyuyordıı Cemşıdın bu taşı ve ustundekıleıı ıncelemesı lam bır saal surdu Tası ve dunyaları bu taij olan çok sayıda yaratı pa/ara goturuıken daıma yaptıği'gıbıCemsıd'ı evde bıraknıı^tı Lvde canı çok sıkılan Cemşıd de bır sure sonra duvardan atlayıp denı/ kenarına kosnıu^tu Denı/e bakıp duıurken onundc anıden bır kayık belırmıs, (C cm^ıd bu kayığın bır karpu/ kabuğundan oluştuğuna ınanmaktaydı) o da bu tekneye bınıp Salmakıs'e gıtmı^tı Anası bu vıcdanı guduk adamla cvlendığı gunden bu yana yanaşma mııamelesı goren Cemşıd'ın acı oykusu dıkkat etmıssenı/ Kulkedısınınkını andırıyor Kulkedısı oykusu Bodrum'un koylerınde ne arar' Charles Perrault'un Peıı Masallaıını ingılı/ceyc (..evırmış olan (JcofTrey BrercJon'a gorc (Penguın Yayınlan, 1957, s X) bu oykulere Polıne/ya'da ve Guncy Amcnka yerlılerı arasında da rastlanmıs Oralara ya Kris verkrıni saptayacagım. Kıtcsi gun lurhırınin kaç sanlim sağa ya da sola kaydıklarını anlayıp bu yaralıkLırın, ııslcrındcıı nt kadar u/akla^lıklarını kjvramıs oluruııı!" dedı Y.ı taşın altı' Oralarda ne vardı' "Yukardakilcr dıınyaııııı altında olup bitcnlcri oKa olsa bır ke/ oraya dusmtış vc bu du^uşte kollarından bırini yitırmıs (tabiı ki /amanla bu kolıııı vi'iıisı (,'iknıışlı) bır denı/ yıldı/ından oj;rcjıını>liTdır.." Ounyanın altında atayıp tanlılar yaşıyorlardı U/un u/un kıvrıntalarla surup gıden kalsıyum karbonat duvarlı korıdorlardan oluşan kabuklu bır yumu^ak<,a turu ıle kaplıydı dunyanın altı Bır ıkı tanc dc denı/ kulağı vardı Kayanın altı 3 3 8 ğı rahatsı/ elnıenıek aralaıında ve doğa ıle bu uınlıların aıasında oluşmuş ahcngı bo/madan seyredebılmek ıçın vok yavaj) haıeket ettı Ama butun gayretıne rağmen, Cemşıd taşı alırken bır yerıne bıraktığında ıkı, oluşan sarsıntıyı hıssetmeyen taş sakını kalmacV Tanhlerınde kaydedılmış bu ıkı en buyıık sarsıntıdan ılkıne "Buyuk Sarsıntı" ıkıncısıne de "Kuçuk Sarsıntı" adını verdıler * • • Burada oykunun ta başına donup C'enışıd'ın nıçın Salnıakıs aı,ıklarında boyle tek başına suya dalıp taşlara baktığını da açıklamak gerekır O sabah Cemşıd'm uvey b.ıbası, kendı o/ çocukları Şehmu/ ıle Salim'ı, Mumcular'dakı tof Kolomb'dan once Kontıkgı gıbı salımsı gemılerle gıdenler ya da gemısı batmıs ama boğulmadan karaya ulaşmi!) mısyoner papa/larca anlatılmış olabılır Bı/ Kıılkedısının Bodrum'a nasıl ve neıeden geldığını duşunedururken bıldığımı/ kadarmdan bır sonu», <,ıkarabılır oykunun sonunu kestırebılırı/ Kıılkedısı'nde ıtılıp kakılan garıban sonunda ınsanustu guçlerın yardımıyla odullendırılır Herhalde uvey kardeşlerı Mumcular Pa/annda eğlendıklerını sanırken Cemşıd'ın boyle ı,ok yararlı vc surukleyıu doğa go/lemlerı yapabılmesı de tannlann artık onu da kaytannağa başladıklarının gostergesı olnıalıdır1 ^ 17 1 9 9 2 S A Y I