Katalog

bütün süsler, işlemeler, toplumu anlatıpek çok yerinde 'paçalık' giyme adeti uci dükkânlanna, şimdi şimdi antikacıdaha zor. Kıyafet devrimîndcn sonra yor, konuşuyor. nutulsa da 'paça günü' dcvam ediyor. lara kadar girmeye başlamış. İşte araşerkeklerin hızla pantolon ve cekete getırması yapılıp, tespitleri tamamlandıkDonlara ve uçkurlara genellikle doTansug, bir araştırmacı olarak örnek çiş yapması, don kültürünü doğal olatan sonra donlar ve diğer işlemeler buğayı ve hayatı aktarmışlar. işlcnen çirak öldürmüş. İşlemeli kumaşlar bo/uedinmekte hayli güçliik çekiyor. Belirli ralardan bulunuyor. çekler üremeyi temsil etmiş genellikle. lup bozulup başka yerlerde kullanılbir deseni, rengi, kalıbı tespit ettikten Zaman zaman olaylan da dile getirmemış. Değişik yörelerin donlan birbiriBugün dükkânlarda ve bohçacılarda sonra köylüden sözkonusu parçayı alye çalışmışlar. Nasıl mı?.... Orneğin nedcn farklı özellikler sergiliyor. örneyastık kılıfı ya da örtü diye satılan pek manın güç olduğunu, ancak ve ancak aEğe bölgesinde Karaburun'da önceleri ğin bir Ege yöresi Iç Anadolu'ya benzeçok işlenıeli kııma'; aslında birer paçaraştırmacı diye bir iki örnek alabildiğitelli kavak işlerlermiş uçkurlara. Ama, miyor! Uşak'ın dağ köylerinde daha lık. ni söylüyor.. Kaldı ki, Anadolu'da halk ne zamanki o telli kavagüçlü canlı renklcr kulğın altında bir delikanlanılırken, Aydın, Milıyı vurmuşlar. Bir dalas'ta daha pastel renkha kimse telli kavağı ler hâkim. Bir de ikliuçkurlara döktürmemin çok sıcak olması miş. Yerini, kanlı kaburadaki insanlan, vak almış o günden donlan bürümcük kusonra. maşından yapmaya, hatta kadına da erkeğe Paçaları çiçek desende ajorlar koymaya itleriyle süslü donları Amiş. Sebebi ise pratik nadolu kadını zifaf gesıcak havada don giyccesini izleyen evliliğin ni terletmemesi, mümilk günü giyermiij. Adıkün olduğunca hava alna paça günü denilen ması. Ege'de dikkat çebu günde paça pişirilip ken bir de El'e donları konuklara sunarlarvar. Bu di/. üstü donlar mış. Gelenekler bununbiraz Balikanlar'daki la da kalmıyor. Bir kız biraz lskoçya'daki ve çocuğu dünyaya gelir hatta Japonya'daki gigelmez çeyizine ilk koyimi andınyor. nan don olur, "Kız dow Tansug, araştırma nansın" denirmiş. Anayapmak üzere gittiği dolu'da kızlar 20 25 Japonya'da tesadüf eçift paçalığı cl emeği seri Anadolu donlarıgöz nuruyla hazırlayıp nın benzerlerine rastlapek çok sayıda da don nıış. Gcmilcrin denize dikerlermiş. indirilmesi sırasında Erkeğe gelince, don yapılan törenler sıravt" uçkur en az kadında sında otantik giysiler iolduğu kadar önemli. çindeki erkeklerin donErkek ölünce nakışlı larının Anadodonu ve uçkuru giydirilu'dakilere hayret verelip sonra kefene konurcek kadar benzediğini muş. İşte bu yüzden görmüş. Bir tek şekil oçok önemli donlar ve larak değil ama donlauçkurlar. Ve işte bu nn tbnksiyonel olarak nedenle ne pek gösterda birbirlerine çok yamek isterler ne de.verkın olduklannı tespit mek. etmiş. Örneğin, JaponTansug, Muğla'nın lann erkek ve kız çodağ köylerine yıllar öncuklar için donlarda cc yaptığı inceleme geönde ve arkada yırtmaç zilerindc paçalıklann yaptıklannı belirten hâlâ kullanılmakta olTansug, aynı kullanım duğunu görmüş. Gelin, tarzının Anadolu'da da çiçekli paçalığını giyiyor, erkek de çiçek na Anadotu'nun d*ftlşIk MMgvtorlnd* lçglylm« d«$lşlk lalmlar varllmlş. Don ayalıhk, kttçck, top don, çatal don v« şalvar dly» amlmış. yaygın olduğunu söylüyor. Tansug'a görc donkışlı uçkurunu bağlalar ister tuvalet gereksinimi, ister cinsel bir başını, bir de donunu asla vermek Saraydan köye kadar herkes tarafınyıp şalvarın arkasındaıı aşağıya sarkıtıarzular için olsun fonsiyonel olmak zoistemezmiş. Tansug'un 'ayakçı tüccar' dan kullanılan bu donlar hâlâ baa köyyor... Uçkur ve paçalık çiftlerin evliliğirunda. tster hasatta, ister nehir kenadiye nitelediği eskicilerin değiş tokuş ulerde varlığını sürdürüyor. özellikle ni simgeliyor. Bugün artık unutulmaya nnda, ister tarlada; gece ya da gündüz suluyle cvlerden eşya toplayabiliyorlar. Güneydoğu Anadolu bölgesinde buyüz tutmuş adetlerimiz ya tamamen kadın ve erkek birlikte olabilmck için El dokuması kilim karşılığı makine hagün bile paçalıklı don giyenlere rastlayok olup gidiyor ya da zaman zaman yer ve zamanla kısıtlamıyor kendisini. lılan, plastik leğen karşılığı işlemeler...! nıyor. Tek tük de olsa kadın paçalık, nereden geldiğine anlam veremediğiAnadolu halkı bunu giysilerinde bile aDerken halk sanatının birbirinden güdon ve uçkurlarını bulmak mümkünse miz değişik hallere bürünüyor. "Paça çık açık göstermiş. < zel örnekleri kasabalara, şehirlere eskidc, erkeklerin iç giyimlerine rastlamak günü" de bunlardan biri. Anadolu'nun <Jfi CUMHURİYET0ERBİ26TEMMUZ1992SAYI3S1