Katalog

ASKENT M Ü Ş E R R E F CÜNIERİ H E K İ M O Ğ L U Perge Kralicesi'nin tacında güzel bir tas A ı kcolog dostUmm mutlu bir olay kııtluyorlar. Bir heykelden sö/. edıyorlar, o heykeli toprak altından ısığa çıkaran cllcrden. Scvgiylc, coskuyla çalışan bir arkcologdan. Arkeoloji dalında öncii bir kadından. O kadııı Profesör Jalı Inaıı. Yaşamını Pergc ka/ılarına adayan bir kisi arkeoloji dalında. İstanbııl Üııivcrsilcsi'ndc hayli geç kurulan Arkeoloji Kürsiisü'niin saygın hocalarından biri. Adı Perge Kraliçesi. Tacmda yeni taşlaı parlıyor durmadan. Heykel olayı da parlak bir tas ekledi o taca. Hcpimi/in gö/lenni parlatlı. Erenköy'dc bir köşk canlanıyur gö/iiınde. Kösk bahçesinde güzel kı/lar, Mü/eler Miidiiriı A/.i/ Ogan'ın kı/ları. IVrihun, Tiirkan, Jalc Oyan. İnan soyadını ııe /anıan aldı bılnıiyorıım. Ama soyadını değiştıren kişiyi iyı tanıyorum. Profesör Mııstafa İnan. Biliın dalında bir yıldı/ adanı. Ciii/el bir kişi. arkadasları da. öğrencıleri dc uıuıtama/ oııu Onlardan biri de SHP Cîenel Başkanı Prolesör Erdal İnönii. Konuşıırkcn sesi giiler. gö/leri parlar birden. Jale inan'a da saygıyla. sevgiylc bakar hcr zaman. Se\inç ve F.rdal inönii duygıılarını, co!}kularını dışa Mirnıaktan çok hu^lanma/lar, ama bıı hcykcl olayının sevincini gii/el yaşadılar sanırım. Cialiba Eski Fserler ve Mü/eler Müdürü Profesör Kngin Ö/t>cn de. Jalc Inan'ın cski öğrcnolcrmdcn biri, lıocaöğrenci ilişkilerinin gü/el bir boyıılu var doğrıısu. Yıllar geçse de /amana^ımı yok! Atatürk kıısağmın kadın arkeologlaıından biri Jale İnan. Halct Çambd'le NiıiK'i Ö/jjiiç de o ku^aklan. Aşkıdil Akarculı da onlardan biri Meslek seçeıken Akarcalı çiftliğınin çevresinden esinlennıiş belki de. Muğla'du doğan bir kı/ ıçin arkcolojidcn başka seçim diisiiluileme/. Askıdil Akarcalı ilk düsünenlerden biri. pıyor Lrenköy'lü genç kı/. Habası A/i/ Ogan Alman Arkeoloji Enstitüsü Müdürü Theodor Wie}>and'a bir nıckuıp ya/arak kı/ının arkeoloji öğrcnımi yapması için ilgisini istiyor. İlgi gereekleşiyor, Alcksandcr llumbort bursıı \cııliyor. Yıl I W , istanbul'dan kalkan Orient Eksprcsi'nde bir gcnç kı/ Bcrlin'e iniyor bir giin. İstasyonda Ma\ VVagner bekliyor onıı. Elindc bir resim, sclamlaşıyorlar. Almanca bilnıiyor hcnii/. Sonra Almar.ca'mn yanında Grekçe, Latince de öğreniyor. Arkeoloji dalında bir tmnanış başlıyor. Savas yıllarını Almanya'da geçiriyor. Doktor oluyor. Konusıı Roma sikkcleri ü/erindeki kurban törcnleri. Sonra İstanbııl. degerli arkeolog Arif Müfit Marscl ve Bossert ilc çalısıyor. Klasik arkeoloji kürsüsü kurulunca sikkc uzJ«l« inwi: S«vglyl«, coşkuyla çalifan bir arkoolog, arkeoloji dalın manı Bosch'ıın yada öncü bir kadın. Yetmis baş yasını kutlamıs, ama hAla kazılarda. nında çalısıyor. Bilim dalı kolay ürün vermiyor, iğne ilc ya'dakı arkcologlar cvindc gii/cl bir kazılıyor kuyu! Jale İnan da yıllarca çasofrada ağırladı bir akşam. Kazılara lısıyor ka/ılarda, Perge Tiyatrosu'nu çıbaşladığı /anıan cv de yok, yol da. Yakarıyor ortaya. Ûç metre hoyıında bir nında köylüler dagların eteğinde topraheykel, heykel paramparça. bütünleşiğı kazıyor günlerce. Toprak yeşcriyor yor, onu yenidcn doğuruyor Jale İnan. gidcrek, gcçmiş yü/yıllar, eski uygarlıklskender'in portrelerinc dayanarak olar boyverıyor. (Jcnc bir kadın da arkenıın heykeli oldıığıınu varsayıyor. Bir oloji dalında gii/el bir talıl kuruyor kaarkeoloğıın mutlu ıığraşı bıı. Kırık par/ılaııyla. Pcrgc Kralıçcsı diyorlar. Halet çaları bütiinlcstiriyor, sorıınlar çö/iilüÇambcl'e Karatepc, Niınet özgüç'e yor o ıığraşlarla. Jalc İnan da ınatla çaMülıiir Kraliçcsi dedikleri gibi... Mü/eİışıyor bıı alanda, Roma dönemi heykel nin bahçesindc kırık ba^lar var. Kazıda kopyalarına dayanarak birçok cscrin obıılıınan parçalarla estetik cerrahlar girijinallcrine dönük bılimsel problemler bı yü/ün gcrçcğinı yapıyor arkeologlar, çö/üyor. Türk Tarih Kıırıımu İngıli/cc çocuklar gibi scviniyorlar. Yeni bir baş ve Türkçe tüm çalışmalarmı yayımlıarkeoloji edebiyatına yeni bir sayfa ekliyor. 75. doğıım yılında ha/ırlanan aryor, yü/yılların karanlığına bir ışık... mağan kitabında Türk vc yabancı ünlü Arkeoloji öğrenimini Almanya'da ya351 arkeologlarm ım/.ısmı l.^ı^ın va/ılaı var. önsö/dc de arkeolo|i dalında bıı hanımefcndı, sö/üyle tanımlanıyor. I rcnköy'dc bir köşkten geçmı^ \ii/\ıllara u/anıyor. Toprağm altındaki değeılerı ortaya çıkarıyor. Kırık dökiik la>lardan anılsaj yapılar oluşturııyor. İskcndcr heykeli dc böyle bir >apıt. Büviik İskcnder'in sayısı/ portıeleıi var. ama hir heykel, ba^ıyla. gövdcsiylc Sidcr'de ılk ke/ ortaya çıkıyor, Jalc Inan'ın cllcrİNİe. Kaçakçılarla da gü/el savasjyor bıı hanımefcndi arkeolog. Bostoıı Mü/esi'ndeki bir hcykclm Türkiyc'den kaçırıldığını önc sürcnlcrdcn biri de o. \anilınası düşünülemc/., ıkı/ çocııklan gibi tanıyor parçaları. O heykelin yarisı Boston'da, yarısı ülkemi/de. yarım biitiinleşccck yakında. Kaçak parça ülkcnıi/c dönecck. Yelmişbcş yaşını kııtlamı^ ama hâlâ ka/ılarda. Bıı coşkıı, bıı özveri kuşajîından kaynaklanıyor bencc. Atatürk'ün kadın arkeologları. soluk yitirmiyor. loprağa soluk veııyorlar ka/ılarıyla. Halet Çambel dc Karatepe'dO hâlâ. Nımct ö/güç yeni bir çalısma önecsinde, Ka/arak yaşıyor, toprak ananın kııcakladığı ııygarlıkları ortaya çıkarıyorlar. Anadolu'nıın tüm uygarlıklara salinc ve köprii oldıığıınu Çabaları kııtlıı. cllcri \ar olsıın. Nerdesin? Jale İnan ilc bırlıktc Lcyla 'l'cccr'i de kııtlııyorıım bııgiin. Tiyatro dalında bir kadın. Fransı/lardaıı Şövalye Nisanı aldı. Elçiliktc dü/enlenen sadc bir törcıılc. Gü/el çevirileri, oyıınları. TürkFraıiM/ kiiltürcl iliskilcrinc öncnili kalkıları\la. Leyla Tecer'i Ahmct Kutsi Tccır'in vanında kiiçiik bir kı/ olarak tanıdını >ıllarca öncc. Ahmct kutsi Paris'te kiiltiir danı^manıydı. Istanbııl'a gelışlcrındc Hayat l^rgısı'nc uğrar. V'cdat Ncdim Tör ile konuşurlardı. Leyla Teecr lıvatro öğrenimı yaptı Paris'te. Piyanist fdil Biret, kcmancı Suna Kan da Paris'tcler o döncmde. Tiyatro tııtkıısıı habadan kaynaklanıyor belki dc. Köşebası o\unıınıı kaç kişi anımsıyor acaba'' Sc\rcdenler a/alıyor giderek. Bir de NKRDKSİN? şiiri var. Ahmct Kutsi'den sö/ cderken seslcnir içimi/dc: Gecclcyin bir ses bölor ıı> kumıı, Ansı/.ın ha\kırır baıuı nerdesin? Hcpimi/in uykusımu bölen bir se> var değil mi? ^ Estetik cerrahlar glbl Yıllarca öııce bir bayranı tatilinde Sidc'ye gıllik dosllarla. Ressanı Oya Kaloğlu, sanal tarıhcisi Murat Kato(>lıı, o dönenı Planlaına Müste^arı olaıı Bilsay KurtM,', e^i Sevinı Kunıç, o dönem C'HP İstanbııl Mılletsekılı olan Scvil Korum, kocası l'rofesör l'ğur Korum, ç,ocukları ve ben. Hava gii/el, deni/ gü/el, Aspendos ge/ilcri, Karakaya Barajı vc Jalc Inan'a ulaştık bir giin. Bi/i kırık bir baijin parçalarıyla selamladı. AntalC U M H U R İ Y E T DEROİ 13A R A L I K 1992 SAYI