Katalog

PAZARIN PENCERESİNDEN Carlos Fuentes ve tıp P ars Tuğlacı'nm "ükyanus" sö/lüğüne göre me/enter bağırsakları karın v't'Pı;r'll(' bağlayan u/un karın /.an kıvrımıdır. Omurgalı hayvanlarda bağırsak askısıdır. Bağırsaklara kan götüren damarlar bıı mc/cntcr askısı içinden geçerler. Her organ gibi bağırsaklarda da enfarktüs görülcbilır. Mc/cntcr damarların tıkanması hakkmda rahmctlı Ord. Prof. Dr. Ka/ını isınail (iürkan iinlü Pratik Cerrahi kıtabında şımları söylemis,: "Ekseriya yaşlı insanlarda KÖrülcn hıı arı/.ada me/cnter damarlarından tıkanan ekseıv ya alardamardır. Anıboli (yani burayı tıkayan pıhlı) ekscriya kalp vc aorttan gclir. Daha a/ nispette toplar danıarlar lıkanır. ( ) /aman pıhlı, leğeıı kcmikleriyle çevrili alandaki anıcliyat bnlgcsinden vcya doğum yaprnış rahimdcn, apandisit(en, bağırsak varalarından, fıtık tıkannıalarından kaynaklaııır. Alardanıar tıkannıası enfarktüs \apar. Tıkaııaıı gcnelliklc iisl me/.entcr alardanıarıdır. l,nfarktüso uğrayan kısıııı takriİK'ii 1 ıııctrc boyundadır. Ağır şvkilk'riııdc, ^öİHk cırafında şiddetli ağrı, kusıııa, ınorarma, bağırsak kanaması, karııın şişmesi ile dramatik bir loha hasıl oltır ve hasta 24 saattc öliir. Buna na/araıı lıafif olaıı vc de\am eden sckillcr de vardır. Hirkac saat icinde salıııc.ve hakinı olaıı bağırsak lıkanıklıgı belirtileridir. l'nuımi va/.iycti mıisail olan haslalarda alınacak yegaııe tedbir ccrrahidir. Arazı taııı olmayaıı t'ablolarda esasen bir ileus vakası diye laparatomi yapılır (yani amcliyat yapılıp karına bakılır). Bu ameliyatlarda öliinı nispeti Fuentes, "Artemio Cruz'un ölümü"nde mezenter anlerl tıkamklığını uataoa kıl*m« almif. Tel. 337 96 60 Fax 345 7/ 50 BağdatCd Rüşlıye Sk No 30 KI/ILTOPHAK Hor haftasonu bisîkletlerle değaya gidiyorux. Velespit'in günlük gezilerine siz de katılın. • Bızım konumuz sadece bısıklet • Satış • Yedek parça • Aksesuar • Bakım • Tamır ÜCRETSİZ DANIŞMANLIK PAZAR GUNLERİ DF AÇlGlZ yii/de ellinin cok üstündedir. Ağır vaka•larda baj>ırsaklardan bir böliiın kcsilip çıkarılacağına kangren olmuş bağırsak dışarı alınıp karın kapatılmalıdır." Kuşıığının gü/cl konuvın, gü/cl ya/an hocalarmdan olaıı Ka/ım tsnıail, bağırsak tıkanıklığmı kitabında böylc anlatmış. "Böylesine kuru böylcsinc sıradan ve basık olaıı bıı koıııı sanki ba^ka nasıl anlatılır?" dıyc diişünür vc l'akültcdc ba/ı dcrslcrimi böylc rcnksiz bir şckilcfc anlalırkcn avunıırdum. Geçcnlcrdc Carlos Fuentes1 in Sander Yayınlan'nca bastırılmı; olan "Artemio Cru/.'un ölümü"nü okuyuncaya kadar bu avuntıı bcni idaıc etti. Anıa Nuran Yavuz'un güzel çevirisinden okuduğum Mcksikalı romancının mc/cntcr arteri tıkanıkliğını nasıl anlattığını görünce bu iş bitti: Şöyle diyordu ölmekte olan Artemio C'ru/'un ağ/ından Fuentes: "Yetmişbir yıl farkına varmadan yaşamış olacaksın: Damarlarmda akan kanın, atan yüreğin, sidik torbandan damlayan sarı sıvı, karaciğerinin salgıladığı safra. Bcdcnin bütün bu ışlcvlerine bcynin kunuıta ctmcınisj olacak, soluduğunu bileceksin anıa bunu diişünmcmis olacaksın, çünkü soluman düşünmenc bağımlı değil; farkında bile olmayacaksın ve yaşamın siirecek; yapamayacağın pek çok şcy vardı: Cam kırıkları iistündc uyuyaına/dın, çıplak ayakla ateşc basamazdın... ve bedeninin özerk işlemlerini denetleyeme/din; yaşamakla yctinecektin! Bugiin artık be deninin özerk işlemlerini denetleyeınezdin; yaşamakla yetincccktin! Bugiin artık bedeninin ö/crk islevlcrınin larkına varmak /(îrundasın, "/orlukla aldığın her soluk sana soluduğuııu öğretccck, kann damarlarındaki /onklamanın vcrdiği acıyla kanının dolaştığını anlayacaksın: Ö/crk islcvlcrin sana cgcıncn olacak, seni yaşamakla yctinmeyip yaşam sürcvlerinin bilincınde olmaya zorlayacaklardır. Düşlemcye çalışacaksın Çünkü öyle bir bilinçlennıc ki bu cn ulak bir sevinmcyi, cn ufak bir kıpırtıyı, daha da kötüsü, en ufak hareket etmcnin harcketlcrini bilc izlemek zorundasın karnını düşlcmeye çalışacaksın. Kann boşluğunıı ve bağırsaklarını çcvrelcyccek o çift kat örtülü doku ve kan, akan damarlanyla mideni ve bağırsaklarını karın çeperine bağlayacak o su dolıı /an; mideni vc iç organlarını bcslcycn ve vi't kat /ann dibindcn başlayıp belirli bir eğimle aşağı inerek pankrcas bczinin arkasından dolaştıktan sonra, orta bağırsağa kadar gclcn çölyak ırmağını vc öbiir atardamarı, karın boşluğunun altından doğııp onikiparmak bağırsağının üçte biri ilc pankreas bczine kan taşıyan ve onikiparrnağı gectikten sonra aortun yandan küçük vcna cavadan sağ sidik borusundan, gcnitofcmoral sinirindcn ve husyc damarlarından gcçcn, yctnıiş yıldır ağır »ağır ve kırmı/ı akan bu atardamarını bilmemiş olacaksın; ta ki bugiin akış duracak, kuruyacak vc scn oııu öğrcncceksın. Yetmişbir yıl boyunca mezenterik atardamarın eksiksiz çalışmış olacak; ama iniş yolunda bir yer var, bclkemeğinc yakın daınar aynı anda aşağı vc ileri gitmcsi sonra bir de gerı dönmcsi gerekcn bir yer; yetmişbir yıl kanın bu sıkışık noktadan rahatça gccmiş; ama bugün geçemiyor, damur artık buradaki basınca dayanamıyor, bugiin pistonun aşağı, ilcri vc ycnidcn gcri harcketlcri bir kan toplanması yü/ünden yapılamıyor; fclce uğramış bir kitle, toprak rengi bir kan pıhtısı bağırsaklardaki kan dolaşımını engellcyccek, rcngi bir kan pıhtısı bağırsaklardaki kan dolaşımını engelleyecek. Artan basıncın yol açtığı zonklamayı duyacaksın: Kanın /onklayışı, tıkanmış, donııp kalmış çürüycn durgun kıyıya bir türlü varamayacak.... Demek ki en sıradan, cn kuru, en renksiz konular bile okuyanı, dinleycnı sıkmadan bıktırmadan sunulabilir! Öğrctmcnlerin konularını iyi bilmeleri yctmiyor; bunları nasıl anlatacaklannı inceden inceye düşünmeleri, tasarlamaları gcrek. Fuentes'i okuduğum gündcn bcri bu benim aklımdan çıkmıyor. < D E R G İ 1 K A S I M 19 9 2 SAY I 3 4 5 20 C U M H U R İ Y E T