Katalog

BİR ÜLKE ÜC KENT A T İ L L A D O R S A Y Üç hafta boyunca, İtalya'nın üç önemli kentini, Venedik, Floransa ve Roma'yı Atillâ Dorsay'm objektifi ve kaleminin rehberliğinde, ilginç ayrıntıları da yakalayarak gezeceğiz. Venedik'te zamanın yuregı D San Maroo Katedrall'nln balkonundan Msydan'a va danlz* bakışı Katadral'in, mozalklarl* silslU ana glrlş kapıu önünda ziyaratçllor; kıyı boyunca turist b*kl*y*n gondollar... ünyanın en güzel meydanı hangisidir? Brüksel'in Grandc Placc'ını, Paris'in Etoile vcya Concorde'unu, Moskova'nın Kızıl Mcydanfnı ne denli gözlerinizin öniinde geçit rcsmi yaptırsanız da, Venedik'in San Marco meydanında çevreleyen kahvclerden birinde olururken izlenimini/ değişme/ ve tcktır: Dünyanın cn güzcl meydanı bıırasıdır, burası olmalıdır. Ölcüleri insan ölçüleriyle devasalık arasında bir yerde (ama "makul" bir yerde) saptanmıştır, çevredeki tüm yapılar, San Marco Katedrali'ndcn Duçe'lerin sarayına, Correr MüzesPnden Rönesans sanatçısı Mauro Codussi'nın saat kulesine, olağanüstü ve sanki insanüstü bir ııyum ve gü/ellik dııygusunun ya/ılı olınayan kurallarına göre yapılmışlardır. Binaların, sarayların, kulelerin, heykellcrin uyumunıı sanki hersey tamamlar, bütünler. Duçe'lcrın sarayına bakan Grand Caffe Chioggia'da bir akşıımüstü oturup capuccino'nu/u yudumlarkcn, kusursu/ smokinlcri ve papyonları içinde bir şeyler çalan ve yasları 30 çevresindeki müzikçiler, Ramona'dan La Paloma'ya, "My Foolish Hcarf'dan ".Jolınny Guitar"a kendileri doğmadan yazılmış onea parçayı nasıl bu denli duyumsayabilirlcr? Bu kentte kedilcrin yerini altnışa benzeyen insan korkusundan nasipsiz güvercinler, ayaklarınızm dibindc bıtmeyen iştahalarına gaga sallayıpdururlar. Duçe'lerin dört katlı sarayı, yüzyıllar boyu Venedik'in Avrupa'ya hükmettiği günlerin ganimetleriyle yüklü görkemli bir müzeye dönüştürülmüştür. Silahların, miğferlerin, /ırhların görkemi, bunca zenginliğin ardındaki savaşları ve fetihleri anımsatır. San Marco'nun katedralin üst katlarındaki mü/esi de, tıpkı Duçe'lerin sarayında veya katedraldeki kinıi mozaik veya freskolarda olduğu gibi, Doğu'yu, özellikle de Türkiye'yi anımsatır: Sarıklı, kavuklu padişahlar. vezirler, elçiler, Venedik'in tarih içinde Türklerle yakın ilişkilerinın kanıtıdır. Ancak müzede yer alan hazineler, Osmanlı öncesi lstanbulu'nun, diğer bir deyimle Bi/.ans'ın Konstantinopolis'inin anılarıdır: Başta Hipodrom'dan getirilmi^ ünliı 4 bron/ at olmak ü/ere sayısız ıkon, mo/aik parçası, kıymetli taşlarla süslü eşya, kuyum, yontu veya idol, Latinlerın 1204'lc ba^layıp yorıılmak bilmeden lam yarım yüzyıl süren 4. Haçlı scferlerindeki Konstantinopolis işgalinin yağmalarından baska bir şey değildir. Venedik luristık broşürlerinde, bu; "V't'ncdik'in Bi/.ans'a karşı muzaffer savaşından gelenler" diye geçer. Ama başka ve çok el altındaki bir kaynakta, Venedik tclefon rehberinin 'Altın Sayfaları'nın ba>langıcındaki turızm üzerine yazılardan birinde, bu olay konusunda çok daha yansı? olunabilmıijveö/etlesöyledenmiştir: "4. scfcrin haçlıları, I2()4'te Konstantinopolis'c girdiler vc u/un süren bir yağma>a başladılar. Bu, gerek şiddeti gercksc >ağmalanan escrlerin çoklıığuyla görülmemiş bir ulaydı. Ordunun komııtanı Cıeoffroy dc Villchardouin bilc yağmanın büyükliiğünü anılarında belirtmcktcn kaçınamadı. Askcrler sokaklarda parlayan her şcyc saldırıyor, alıp götüremediğini tahrip ediyor, kilise, manaslır vcya kilaplıklar bile oııları durdııramıyordu. Yüzlercctarihiparçaalıpgölürüldü. Papalığın emrine kar^ın, birçok parça ailclerde kaldı. Kesmi makamlara verilcnler, San Marco katcdralindc toplandı. Vc 1231'deki bir yangın, 1448'dcki bir soygun vc 1797'de Venedik Cumhuriycti'nin düşüşündcn sonraki yağma, birçok parçayı alıp götiirdü. Yine dc kalanlar, dünyadaki en zengin Bi/.ans cşyası koleksiyonunu oluşturmaktadır." Evet, San Marco'nuneşsizsanateserlerini ve Duçe'lerin benzersiz koleksiyonlarını hayranlıkla izler vc örneğin "Niçin Bi/ans'ın baskcnli olmuş İstanbul'da Bi/.ans cscrlcri bu denli yoksul" diye bir soruyu akla getirirken, bu tarıh gerçeklerinibilmedeyararvar. Kanalların. gondolların, sarayların ve birbirindcn gü/el tasadların çckicıliğinden kendimizi kurtarıp, Venedık'e bu ikinci gelişimızde "lagün adalarr'nı görmek ısliyoruz. Adriyalik Dtnizi'nın TEMMUZ 1991 SAYI 280 CUMHURİYETDER0İ21