Katalog

BRICARD MÜZESİ Kral, anahtarlara sahip cıkabilseydi... Ne yazık ki Fransız monarşisi 1789'daki devrim sırasında dikkatsiz davrandı!.. Ama XVI. Louis, bugün Bricard Müzesi'nde sergilenen kilidi kullansaydı da pek bir şey değişmeyecekti! nahturların her/aman biranlamı vardır, iistclik onenıli bir anlanıı... Onlardaki 'aeabilme yeteneği". ö/gürlüğün. güc vc kimi /aman da. kacışın simgesi olmalarmu yol açnııştır. Anahtarlarla ilgilcnen bir ınü/c var: Paris'in Mariasbölgesindekıasırlık Bricard Mü/.esi, bclki dc düııyaııın en kapsunılı unuhtar vckilit kolcksiyonuna sahip. Adını, Alfrcd vc Jules Bricard kardc^lcrdcn almış. Bu iki kardeş 19. yü/yılda, orla sınıfailelerin evlerine. tarihi anahtar ve kilitlcrin ben/erlerıni yapıp salmışjar. İşlcri gcreği. Orlaçağ'a ait analıtar vc kilitlerin bir derlcmesini dc yapmışlarbuarada. İlk anahtarın M.ö. 6. yü/yılda bir bron/ ustası tarafmdan yapıldığı söylenir. 'Theodore Usta\ Yıınan adalarındaıı biriolanSamos'tandır. Anahtarlar, Romalılarda, yaptıkları işjerden cok, tcmsil cttikleri anlamlarla öncm taşır. Romalı tanrılardan Jüpiter güç simgesi sayılan çilt anahtar taşırdı. Bu da daha sonraları, papaların mühründcdünycvi vc ruhani gücün simgelendiği bir motif olarak kullanılacaktı. Evlilik törenlcrindc Romalı gcnç damat, cvlcndiği kı/ın parmağına, günümü/dcki alyansın simgelcdiği "bağlılık'Ma cşdeğer anlam taşıyan biranahtaroturturdu. Gcnçgelin bıı anahlarla evlilik armağanlarıyla dolu birsandığı açabilccckti. Sö/ konusıı gclenek. Orlaçağ'a kadar devam ctmiştir. Scmbolik anahlar. aynı /amanda ycni gelineevi çekipcevirme, kocasına sahip çıkma olanağını da veriyordu. Mü/c yöneticisi Catherinc Prade, "Zina yapan ya da kendisinc yanlış anahtar vcrilcn kız, her türlii cc/ay a, hatta ölüme bi\v boyun eğerdi" diyc açıklıyor bu gclencği. Ortaçağ kadını isc kocasının ölümü halinde, evlilik döncmini kapsayan "ödenmcsi gerekli suçları"ndan arındığını bcyancdebilirdi. Bıınuda anahtarları kocasının mc/arına atarak gerçeklcştirirdi. Ortavağ, bekâret kemerinin var oldu A ğu bir döncmdir. Bavycra kraliçelerindctı biri. ncdimclcrinin namuMinu. licr bırınde "bcscr anahlarla acılabilceck iki kilit" olan bu kemerlerle koıumuş. Paris tarihini ya/an bir bılim adamı bir çilingirin. "demirdcn bir dü/inc kemer"i nasıl yapiığını aıılatır. Yıncaynı larihçi, "Bövİc kcmcrlcrden takan bavanlardan biriıic yanlıs anahtar vcrdiği için omın çilin^ire para ödcmediğini*''dc ya/ar. Anahlar vc cinscllik konusıındu akla gclcn tarihi kişilcrdcn biri de Pransı/ Kralı I I . Henri. Belki dc dünyada. bir yapıdaki liim kapıları açan anahlara sahip ilk insan II. Hcnri idi."Herşeyiaçan üc büyük anahtardan biri" ilc mctrcsi Dianc dc Poitier'nin odasına canı çcktiği /.aman girebilen II. Hcnri, kilitlerin giicüne inanan Hir insandı. Bu yü/den karısının, metresinin ve kı/larının oda kapılarına bircr kilit asmışiı. Bu kapıları ondan başka kimse açama/dı... Anahtar, iktidarın, saltanatın da göstergesidir; Avrupa'nın birçok yörcsinde asiller anahtarı, yalnı/ca bu tiir bir simgc olarak kullanılmışlardır. Fransız dü şünür Voltairc. Prusya kralı I I . Frcdcrick'in yanındaki hi/mctlcri sırasında. altın anahtarının hiçbir odayı avnıadığındanyakınırdururdu. Ba/ı krallar. öncnıli binaların analıtarlannı yalııı/ kcndılcrindc bulundururlardı. j'ransa'da hcr gecc Louvrc'un aııa kapısinın anahtarı krala geliriliyordu. Kral bıınıı yastığının altına kouır. crtcsi sabah yincgörcvlilcrc vcrirdi. Ne ya/ık ki Fraıısı/ monarşisi 1789'daki devrim sırasında cok dikkatsi/ davrandı! Versaillcs'm gö/ciisii. kapılardaki anahtar vc kilitlcrin eksikliğini epey gcç lark ctmi^ti. Durumu anlayıp kapılara yeni asma kilitlcr koyması. gelecck olan "fırtına"yı di/ginlemeyc yctınedi. Bclki Fransa kralı XVI. Louis. Bricard Mii/csi'ndc sergilenen kilidi kullansaydı da hiçbir şcy değişmcyecekıi... "Hırsız kapanı" adı verilen bu kilit. korkunç dercccdc büyük bir "aslan çencsi" olup onıı açmaya calışan hırsı/m clini yakalayıp bırakmamasıyla.oldukça ilgi çekicibirtuzaktı. ^ NapoMon'un taşıyan bir kllit (Ustt*) v* Avusturya kükenll bir anahtar (»n UsMa). CUMHURIYET DEHOİ 21 T E M M U Z 1991 SAYI 280