Katalog

HAFTANIN KONUĞU Klasik müzik ve baleye tutkun olmaları, Prof. Dr. Muzaffer Aykurt'u ve eşi Doç. Dr. Bilge Aykurt'u, özellikle dansçıların tedavisine yöneltmiş...Dansçılardaki sakatlanmaların sporcularınkine benzediğini, ancak bale sanatçılarında psikolojik tedavinin çok önemli ' olduğunu belirten Aykurt çifti, sanatçılarda, sakatlanmaların yanlış dans tekniklerinden kaynaklandığım belirtiyor. Jak Deleon 'Dansçılarda psikolojik tedavi önemli' Uzman doktorlar Aykurt çifti ile bale sanatçılarının mesleki rahatsızlıkları üzerine * *''* O rtopodi ve travmatoloji uzmanı Prof. Dr. Muzaffer Aykurl ve fizik tedavi ve rehabililasyon u/ınanı Doç. Dr. Bilge Aykurt, yıllardır bale sanatçılarının "mesleki" rahatsızlıklarıyla ilgileniyorlar. Bale sanatçılarının sağlık sorunları, sakatlanmaları ve tedavileri konusunda kendileriyle, tstanbul'un Kadıköy yakasında, Bağdat Caddesi U/crindeki muayenehanelerinde uzun bir söyleşi gerçekleştirdik... • Peki, neden özellikle bale konusuna eğildimz? Bundan sonraki sorucevaplanmız bir "sohbet" havasında gelissin dilerseniz, yani sırayla ya da tek tek konuşmak zorunda değilsiniz. Sizi dinliyorum efendim... •önce şunu belirtmek ısteriz: Biz gcrçckten kla' sik müziğe ve klasik baleye tutkunuz. Çok sevdiğimiz, izleyince buyük haz duyduğumuz bir sanat dalı bale. Kızıınız da Kadıköy'deki Istanbul Uevlet Konservatuvarı'nda bale eğitimi görüyor. Bu bizim için artı bir neden. Bir de şu var ki, çok özel bir bedensel yapı ve diğer sanat dallarından çok farklı fiziksel zorlanmalar gerektırcn balcyle, ülkemizde tıp ilminin yeterince ilgilenmedığine inamyoruz. Bir bale sanatçısını yetiştirmek çok zor, sakatlık nedeniyle kaybetmekse, çok kolaydır. lşte biz elimizden geldiğince bu tür kayıpları önlemcye çalışıyoruz. • Konuyu biraz açalım dilerseniz • Bale sanatçılan ve dansçılar, sahnede atletik yeteneğin vc fiziksel uyumun üstün bir formunu artistik hareketlerle birleştirerek sunarlar. Dans etrnek ve tüm vücudu bir estetik enstrünıan gibi kullanabilmek için, denge ve fiziksel güç gereksinimı o kadar fazladır ki, küçuk bir yaralanma vc incinmc dahi verimliliği, performansı etkileyebilir vedansa engel olabilir. Bu nedenle bale ve modern dans sanatçılan meslek araçlarını, yani organizmalannı en iyi şekilde korumak ve uzun yıllar formda tutmak zorundadırlar. Bu dıırunı ancak çok özverili bir yaşantı ile sağlanabilir. Sanatçıyı muayene ve tedavi eden hekime göre önemsiz görünen bir sakatlanma, dansçı için çok büyük şikâyet kaynağı olabilmektedir. Bale ve dans sanatçılan, sakatlıklarının çok çabuk geçmesini ve accle tedavi edilmelerini isterler. Bazı sanatçılar masörler ve primitif yöntemlerle tedavi yolıınıı seçerler. lyileşmcleri uzun sürer, yetersiz ve bilinçsiz olur, sakatlık tekrar eder ve kronikleşir. Bundan dolayı bazı dansçıların meslek hayatı bitebilir. • Sakatlanma nedeniyle baleyi bırakma olayları sık sık duyulur. Hatta birçok Unlıi dansçımn bu yüzden intihara yeltendiği de bilinir. Ülkemizde gerçekten bilinçsizce yuklaşılır bu tür sakatlıklara. Birkaç gün Bir bala unartçuı yetlftlrmenln çok zor, sakatlık nedeniyle kaybetmenln Ita çok kolay olduftunu dlle getiren Aykurt çlftl, 1985'ten bu yana Istanbul'da serbest heklm olarak çalısıyor. Muzaffer Aykurt, 1940 Muğla doğumlu ve Ankara ÜnlversrtasTnl bltlrdlkten sonra, Hacettepe Ûnlversltesl'nde ortopedl «• travmatolo|l alanlannda uzmanlaşıp 1980'de profesor olntııs. Esl Bilge Aykurt Ite 1947 Ankara dojumlıı ve Ataturk Onlversltesi'ndekl tıp öirenlnrtnden sonra 1975te flzlk tedavi ve nhabllltasyon uzmanı olmus; 1980'de doçentllge yflkselrols... rapor, masör tedavısi ve yeniden sahne bizım dansçılarımızın yazgısıdır sanki. Bale sanatçılarının sakatlanma nedenleri üzerinde duralım biraz• Fiziksel kondisyon ve atletik egzersizlerin önemi, hiçbir zaman unutulmamalıdır. Fiziksel zorlanmalara yeterli hazırlığı olmayan eklcmler ve dokular, oyunlar sırasında, oyun heyecanıyla ortaya çıkan şiddeti yüksek hareketler karşısında sakatlanmaya uğrayabilirler. Fiziksel uyumu ve bale eğitimi yeterli olan sanatçılarda da tüm sakatlanmalar yanlış dans tekniklerinden dolayı olmaktadır. Tcknik bakımdan mü kemmel bir dansçı, oyun veya prova sırasında kendi kontrolu dışında bir scbep olmadıkça asla sakatlanmaz. Klasik bale dan&çısında anatomik yönden doğuştan olan (normalden farklı) kcmik ve eklem gelişmeleri, belirli hareketlerin yapılmasına ve bazı pozisyonların oluşturulmasına engel olduğu gibi, teknik gelişiminde eksikliklere neden olabilir. Dansçılardaki sakatlanmalarda tedavi, sporculardaki sakatlık tedavisine benzerse de, bazı farklılıklar gösterir. Dansçılarda, psikolojik tedavi çok öncmlidir. Sakatlık iyileşirken hırçın karakterli ve çok huzursuz olan dansçılara sakinleştirici ılaçlar vcrilmesi orgaruzmadaki iyileşmeyi hı/landırır, onları streslerınden uzaklaştırarak provalara ve oyuna kolay uyum göstcrmelcrini sağlar. Sakatlık sonucu ortaya çıkan ödem, yani şişlik, hareketi sınırlar ve engeller. Bu ödemin vücutta uzun sure kalması ve kronıkleşmesi, "fibrozis" denen fazla bir dokunun o bölgede yerleşmesine, dokuların kalınlaşmasına, hareketle de ağrıya neden olur. Ayrıca bazı eklem bölgclerinde ortaya çıkan fazlaca bir kanama ve şişlik. kasın yapıştığı kemik bölgesinden lam veya kısmen kopmasına, kasın içinde kalsiyum toplanmasırıa ve kemik oluşmasına neden olur. Bu durum özel tedavi yöntemleriyle geçmezse, ameliyat gercktırebilir. • Tedavi yöntemlerinden söz açmışken, tıbbi ayrmtılara girmeden, kımi noktalara değinmenizi rica etsek; boyun, omuz, bel sakatlıkları gibi... • Bazı dansçıların boyunlarında, başı hızlı döndUrme ve hep karşıya bakma pozisyonu nedeniyle yaşamın ileri dönemlerinde kireçlenme oluşabilir. 'Icdavisi diğer hastalardaki gibidir. Kol ve omuzlarda sıklıkla lif incinmeleri olur. Dansçılarda en önemli durum, omuzun tekrarlayan çıkığıdır. özel bir tcknik kullanılarak ameliyatı yapılır ve dansçımn meslek hayatı böylece devam eder. Bel incinmeleri, özellikle bale öğrencilcrinde olur ve gerekli tedavileri yapılarak ağnsız hareketler sağlanır. Yetişkin dansçılarda bel ağrıları olduğunda, bazen geçici bir süre için tıbbi bel korsesi gerckebilir. Korse ile baı çalışmaları devam edcbilir. Bel ağrıları her zaman mekanik tıpte olmaz. Bazen zorlamalar şiddetli olur. Bel 8