Katalog

ra ihsanda bulunurdu. Padişahlann verdiği hediyeler İn'amat Deflerleri'nde kayıthdır. Kiilliir Bakanlığı'ndan müsaade alarak bu defterleri incelemek istedim. Beni ilgilendiren, II. Beyazıl dönemiydi. Şimdiye kadar çeşitli kaynaklarla, kuyumcuya ait kayıtlara rastladım; ama Kaşiciler'e ait yok. Onun üzerine deftcrleri istedim, müsaadem olmasına rağmen, orada bir terslik oldu; dolayısıyla ha/.ırlamakta olduğum kitap da yarıda kaldı. tznik'tcki çını çalışmalarım bıraz gelışsın yınc tanhc yöncleecğim. MulassaJ bir İznik larihi hazırlamak ıstiyürum. Topkupı Sarayı'ndakı çalışmam böylc ışte. Yarım kalmış bir çalışma. Çmınm kaybolnıasebeplerınegelince... Bu, yüıekleı acısı bir şekilde cereyan ediyor. Kitap olur başlıbaşına. • Kısaca anlatsanız •. • Sıhhatli yaşadığı devirlerde Iznik, iki ayağı üzerinde yururdu; bir taraftan evani (kapkacak) çini yapılıyor, diğer taraftan tnimari çini. İ7nik, Saray'dan sipari^ gelince mimari çini yapıyor; mimari çini durduğu zaman evani çiniye yöneliyor. Böylesine bir denge mevcut. 200 yıl süreylc dc bu böylc oldu. Çiniciliğin en parlak olduğu 16. yüzyılda, dünyanın vcçhesi de değişıyordu. Rönesans başlamıştı. Osmanlı lmparatorluğu da yükselme dcvrini yaşamaktaydı. Batılı kâşifler Uzakdoğu'ya gidcn yolları bulmuşlar, gcmilcrlc ycrindcn ticaret başlamıştı. Ta Sarıdeniz'c kadar gidilmektc, Uzakdoğu'nun malları Avrupa'da Kopenhag ve Anısterdam limanlarına boşaltılmaktaydı. Çinilerimiz bu devirde Avrupa'ya gitti. Sonraîarı Uzakdoğu ticareti iyice gelişince Avrupa, Osnıanlı'dan bazı ticari eşyaları alırken, Uzakdoğu'nun mallannı Osmanh'ya satınaya başladı. Yani iş tersine döndü. Bu da Avrupa'da seramikçiliğin temellerinin atılmasını sağladı. 17. yüzyılda Osmanlı lmparatorluğu'nun gerileme dönemi başladı. Imparatorluğun saray yaptıracak durumu yok. Çini de yaptıramıyor. Bu durumda tznik çini atelycleri hem evani hem de mimari çini piyasasını kaybettiler. • Iç piyasada ne oldu o sıralarda? • Aslmda çöküş Sultanahınet Camli ile birlikte başlıyor. Sultanahmet Oamii yapılırken bütün İznik, çoluk çocuk kadın kızan caminin çinilerini yetiştirmek için çalışıyorlar. O sırada buradaki atölyclcrın fırınları gündc 810 tane çini pişiriyor. Dolayısıyla bütün tırınlar bir araya gelıyor, iznik kapalı şehır halınde Saray'a çalışıyor. Diğer taraftan tüccarlar geliyor mal almak için; yok! öyle kı Sullan Ahmet ferman çıkarıyor. Caminin çinileri bitıncdcn hiçbir yere çini yapılmayacak diyor. Iznik'teki ustalar değil kazanç, işten gıııa getiriyorlar. Hatta bu yoğun çalışma sonunda tznik'i terk edenler bile var. Cami bitiyor, tznik atelyeleri rahat bir nefes alıyor. Ama bu nefes alış, fazla rahat bir nefes alış oluyor. Devir değişmeye başlamış. Çin porselenleri Galala esnafında, Bedesten'dc satılıyor. Teknik gelişmiş, öıneklcr mükemmcl. Gerçi sanat tarafı dcğil, zanaat tarafı kıymetlı; ama etkiliyor işte. Ustaların bırçoğu sanatı terketmeye bailıyor. Elındckı 2 bin 3 bin akçeyle tstanbul'a gelip yerleşenler var. işte böyle böyle, bünye sarsılıyor. Evliya Çelcbl, 1640 senesinde buraya geldiği zaman, 9 yerde ocak kalmış. Dıyeceğmı; iznik'in çöküşü çok uzundur. Yani bir tarih meselesidir. Biz özet olarak vermeye çalıştık. • "İznik Yılı" için ne diyeceksiniz? • "tznik Yılı", çok iyi bir teşebbus. Buntın olmasının sebeplerinden birisi de bence, Kanuni Sergisi'nin etkisi. Kanuni Sergisi'yle birlikte, İ7nik eserleri dünyayı dolaştı, büyük ilgi gördü. Bu devletin külturüne bu kadar emek vermiş bir yer, unutulmamalıdır. Son bcş yıl ıçindc scsini duyurmaya başlayan İznik, bugün Türkiyc'nin en gü/ıde yerlcrındcn bıri. Tarih, kültür doğa; hepsi var. İznik kaybettığı yen, bugün yavaş yavaş buluyor. D FOTOROMAN îmren Hanım, saçınız çok güzel olmuş. İNCİR ÇEKİRDEĞİ Artık herkes bankalardan 3 bin dolara kadar dövız alabılır. Herkesin 3 bin doları mı var diyeceksiniz. Sızin yoksa devletin var. TURGUT ÖZAL Başbakan Kencfımi manav gibi hıssediyorum BARIŞ MANÇO ••Adam olacak çocuk' Gazetelere ılan verelım. Başbakan, cumhurbaşkanı olsun. Seçımle gitmiyor böyle kurtulalım. ATIL AKKAN Işadamı Etrafımızdakı ülkeler bize kıskanarak bakıyorlar. TURGUT ÖZAL Başbakan "x Bıze bıraz işsizlik gerekli. TADEUSZ MAZOWİECKİ Polonya Başbakan Tişekkür ederim. Berberim çok iyidir. Devlete ait bir ışyerinde işveren devlettir CEMİL ÇİÇEK Devlet Bakanı Tanju benımle olduğu sürece gollerı atıyor. HÜLYA AVŞAR Şarkıcı Bizler futbolcu gibiyiz. Hangi takıma >f& gitsek oynarız. i., ,„ AHU TUGBA Şarkıcı Ben kendimi ne kiralarım, ne de satarım. Ama canımın ıstedığine gıderim. SEVTAP PARMAN "Gecelerın kadını" Cemil Çiçek de benim gibi davransaydı fırçayı yemezdi Kendi kendıme "Hey koca Rıdvan, ne hallere düştün" diye kızıyorum. RIDVAN DİLMEN "Şeytan" Başbakan, içimizden olduğu takdırde sağın toparlanması mümkün değıl. içimizden olmasın da!.. HAYDAR ÖZALP ANAP mılletvekılı Bırak arkadaş bız senı batıracağız... ikınızle de ölümüne uğraşacağız. GÜNEŞ TANER Devlet Bakanı Bız bir hukuk devletıyiz ve hukuk düzenı ıçınde çalışmak zorundayız. CEMİL ÇİÇEK Devlet Bakanı Basın işlerinden sorumlu Devlet Bakanı ve Hükümet Sözcüsü Mehmet Yazar ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı lmren Aykut. (Fotoğraflar: RIZA EZER) Fenerbahçe'ye duacıyız. TUĞRUL KOPARAL Altay Kulubu Başkanı 9