Katalog

H AFTAN I N K O N UĞU 'Şirketi Hayriye gemileri itibar görmedi' Şehir Hatlan'nda, Boğaz köprülerine benzer bir biçimde "tek hat" sistemini uygulamaya hazırlanan Denizcilik İşletmeleri, hurdaya çıkardığı ve turizme yönelik bir kullanım için satmak istediği Şirketi Hayriye gemilerine müşteri bulamıyor... Zehra Çakır • • ç tarafı denizle çevrılı ülkcmizde denizin ve denizciliğin öncnıı hayli büyük. Ancak Istanbullu ıçııı denizin anlamı biraz daha daha farkh bir boyuta sahıp... Her gun ıkı yaka arasında gıdıp gelen yüzbinlerce ııısan ıçın denız gundclık yaşamla iç içediı adeta Istanbııl dısı hatlann yanı sıra, Şehir Hatları vapurlaıı ıkı kıta arasında bir köprıi olmuştur yıllar yılı. Turk denizciliğine buyük çapta hızmet sunan Türkiye Denizcilik lşletmelcrı'nın başında geııç bir gcnel müduı var. Muslafa Açıkalın'Ia ısletmenin sorıınları, sorumlulukları, beklenlılerı vc modernı/asyon çalışmalarıyla ılgili olarak görıışurken, odayı da \apur dudukleri dolduruyordıı. Gcmılergıdipgeliyot, lşlanbul'un sıluctı bu gemılcılc ayrılmaz bir bıılıln oluşturuyordu. Denızle, denizcilikle duygusal bir bağı var mıydı acaba geııç genel mudürün? Bir rastlantı mıydı; yoksa bir du^, bir idcal miydi böyle bir kuruluşta goıcv almak? "Hayır" diye yarutlıyor Mustafa Açıkalın: "Deni/i gercekten severim; aıııa duygusal bir bagını yok. Bcn Sıvaslıyım. Denizcilik İslclmesi 1 nde yalıijma.u *"'V duşunmemişliın. Ama ben «6rcviınc \onelidlik olarak bakıyorum zalen. Bu kurumların istigal salıalurı farklı olabilir; ancuk sonuçla, hıınlar da birer ik'isadi islelmedir. Hashelkader burası IH'niıcilik işlelmesi'dir, bir başka yer de THY'dir. Ama bu yoneliciligi yaparken i>iıı leknigi de dcvreye giriyor labii. Oruda da danışmanlurıından islifado edcrim." Türkiye Denizcilik İşletmeleri Genel Müdürü Mustafa Açıkalın: U • Gunde yuz bınlerce ınstın tu$ıyorsunuz ikı yaka arasında. Bunun dünyada benzeri var nu acaba? • Bıldığım kadarıyla dUnyada bize benzer örnek yok Ulke yapılarına haktığınıız zaman, bir Norveç olabilir, bir Japonya olabilir. Ancak oralarda bı/im yaptığımız tarzda bir tasımacılık yok. Yalnızca Malc/ya'da bir adayla kıta arasında biı bağlantı var. O da yolcu taşıması şeklinde değıl de arac tasıması yapıyor. ö y l e beş dakikada bir arabalı vapur kaldıran bir tek orası var. Ama dediğim gibi, yolcu taşıyan örnek yok. Biz Marmara ve Boğa/ haltında günde 300 bin, yılda 120 milyon insan tasıyoruz... • Efendim, gerek ıç hailarda, gerekse dış haüarda devreye soktuğunuz turistik amaçlı se/erlerıniz var. Ancak turizme katkınız beklenen duzeyde değil sanırım. Neden? • Şöyle ifadeetmek lâzım: Denizde yolcu taşımacılığına özel sektör itibar etmiyor. Yuk tasımacılığında ozel armatörleri görüyoruz; ama yolcu taşımacılığında maalcscf hcrhangi bir faaliyct yok Bclki Şehir ve Körlez Hattı'nda denız otobüsleri gelinceye kadaı bir tckclımız vardı. Ancak sonra bu tekel de kalkmış oldu. Buna rağmen özcl scktör yolcu taşımasına itibar etmiyor.. 1951 yılında Sıvas'ta doğan Türkiye Denizcilik İşletmeleri Genel Müdürü M. Mustafa Açıkalın, 1973 yılında Ankara Slyasal Bllgller Fakültesl'nden mezun oldu. 1974 yılında Mallye Mufettlşllğl Yardımcılığı, 1977 tarlhlnde Mallye Müfettlşllğl, 1980 yılında Ise Mallye Baş Müfettlşllty görevlerinde bulundu. 197678 yılları arasında Istanbul Iktlsat Fakültesl'nde lisansüstü çalışması, 198384 arasında da Parls'te Incelemeler yapan Açıkalın, 1 Şubat 1985 tarlhinde Türkiye Denizcilik İşletmeleri Genel Müdür Yardımcılığı'na 28 Mart 1986 tarlhlnde de Ydnetlm Kurulu Öyellğlne atandı. 27 Temmuz 1988 tarlhlnden ttibaren de Genel Müdür görevlnl vekâleten yürüten Açıkalın, 30 Kasım 1988'de Genel Müdürlük görevlne asaleten atandı. Açıkalın, evll ve üç çocuk babası olup, inglllzce ve Fransızca bilmektedir. • Ozellıkle sabah ve akşarn saatlerinde vapurlar hıncahınç dolu oluyor. Belkı de kapasitenın dışına çıkılıyor. Bu saatierde daha sık gemı kaldırmak mümkün olmuyor mu? • "Plk saaller" dediğimiz bu durumlarda gerçekten büyuk bir yığılma oluyor. Ancak bu yığılmalar, bu saatierde dunySnınlbcr yerinde olabılıyor. Metrolarda, trenlerdc... Bir Şehir Hattı gemısınin maliyeti 9lu milyar. Bu ışlctme, 40 senedc 40 gemi almış. 84'ten itıbaren gcmı sanayiine 91 parça gemi için mukavele akdetmışiz. Bu geçen zaman içinde, 30 adet Şehıı Hattı gemisi tesliın aldık. 40 yılda 40 gemiyc karşılık, dört yılda 30 gemi... Bız öncelikle filonun yenileştiriltnesini düşünüyoruz. Sonra da ilave kapasıte yaratacak gemiler sıraya konacak, imkânlar ölçüsünde... • Yenılerı teslım aldıkça eskıleri fılo dışı bırakıyorsunuz Eskıden ozellıkle Eminönu'nde havayı kör dumana bogan kömıirlü gemılehnizden artık hiç kalrnadı galıba... • Evet, tamamen kalktı. Bir zamanlar fevkalade şikâyet konusuydu. Hepsi tarihe karıştı artık. • Ya Şirketi Hayriye gemileri?.. Filo dışı kaldıktan sonra hurdaya çıkarılıp Tuzla'ya çekilmişlerdı. Bunları nasıl değerlendırıyorsunuz? • Fızıkı olarak, bu gemilerden hiç kalmadı filomu/da. Ama şunu söylemek lâzım, Şehir Hatları gemileri Istanbul'la bir nevi özdeşleşmiş durumdadır; Marmara'ya, Boğaz'a baktığınız zaman, Şehir Hattı gemısı silueti görmek istiyorsunuz. Biz yeni yaptığımız gemılerde de aynı dl zaynı, aynı silueti ınuhataza ediyoruz. Bu görünümıi değiştirmek için de hcrhangi bir sebep yoktu. Filo yenilenmiş olmasına rağmen, filonun yenilendiği fark edılmıyor. Boyutlar aynı, dizayn aynı. Dikkat edılmezse, aynı gcmılere binilmiş gibi oluyor. Şirkelii Hayriye'lcr hurdaya ayrıldıktan sonra bir kısmı satıldı. Şu anda elımızde dört tane var. Onları da turizm amaçlı ku.lanılsın dıyc satışa çıkardık; ama maalesef fazla itibar görmedi. • Sayın Açıkalın. Lundra'da Times'da, Paris'te Seine Nehri'nde katamaran lipi tekneler devreye sokularak su yollarının trafikte daha verimli hule getırilmesı söz konusu. Boğaz'da da böyle bir çözüm düşunülemez mı? • Malum, Boğaz'da bir surat tahdidı var. Istedığiniz süratle seyrcdemezsiniz. Sonra yuzde 80 oranında, ta$ımacılığı gerçekleştirdiğimiz mesale