Katalog

EV E K O N O M İ S İ Meral Tamer R A S G E L E Raıf Ertem Yedi yılda, nereden nereye. Yasal bir çerçeve oluşmamış da olsa, tüketicinin korunmasında son zamanlarda, belirli bir yol alındı... Bundan sonra ne yapabiliriz? Önerilehnizı bekliyoruz... numde 21 oeak tarıhlı bir mektup "Sevl>ıli Meral abla, hi/.im de bir sorunumu/ var," dıye baslıyor vc soyle suruyor "Vollran sakı/tarından çıkan karllardan 21'dcn 76'ya kadar biriktıren hcrkesc, çekili<>sıy olarak bir volkmcn |>onderilecegı iddıa ediliyordu. Yegenim, ablam ve ben seriyı lamamladıgımıı halde volkmenler gelmedi. Mahalledc bızım dıırıımumu/da olan cok sayıda arkadaşımıı var. Bi/e vardımcı olur ınusunu/?" üu mekiup Van'dan muhtcmclcn 1213 yasındakı bir vouıkun gclım^tı Mcklubun ardın dan sakızları urctcn ^ırkcllc ılışkı kuıınus vc volkmcnlcrın Vaıı'dakı o kuı,uk okurlamıııza göndcrılCLCğı vaadını almıştık Sunuı, ne oklu bılmıyoruz, <,unku ku<,uk okuılarıınız bıze lek rar yazmadılar Ycdı yılı askın suredıı, "lv ekonomısl" ve lukt'liciııın korıınınusı" ıle ılgılı yazılar yazıyoru/ Son yıllarda vazılaıımı/ın ağıılığı tuketıunın ko runması konusuna kavdı Okurlarımı/ın katkı larıyla bu yolda epey nıesate de aldık Bu 7 yıl ıçınde, çok ılgını, olaylara lanık olduk, akla gel meyetek seruveıılcrı okuılaıımızla bırlıkle yaşadık Öıneğın Anadolu'nun bn kenlınde, loptan pa/aıladığı onluklerden aıt.ı kalanlarını pa/arda satmak ısleyen bir konfcksıyoncu, emsallcrıne göre dtışıık tıya! koyduğıı onluklcrı bir turlu satamamıs Mıısterıler ya kumaşı kotıldtır ya da dıkışı bo/uktur dıye burıın kıvırmışlar Ama aynı onlukçu bir sonrakı hafta aynı onlııklcrın Y O lıyalını viıkselhnı.e onlukleı kapış kapıs gıtmış KontcksıyonLiı okıırumu/un bı/e yıllar onı.e yazdığı ve kösemızde yayımlanan bu olay, ınuşterı psıkolojısı açısından sanırız endeı rastlanabılecek bir örnek Ya da bir hemşıre okurumuzun başına gelenler Beyoğlu'nda sınemaya gıtmeden önce bir lıanıburgercıde hamburgcr yerken dısını kıran, vunkıı hamburgerden kemık v'kabıleıcğınt hıı, dustınmeyen okurumuz Hanıburgerın Pınar El ıırunu olduğunu oğrenınce de dı^ın ycnıden yapılması ıçın gcıeklı masrafı Pınar Et'e fatura etmek ıi7cre TSF dahıl her kapıyı çalan mu(.adelcti bır tuketıcı Veya bu yazının başlangıunda yer verdığımı/ Vanlı kuvuk okurlartmı/ gıbı, lırnıaların satışlarını arttırmak uzere zaman zaman duzenledıklerı promosyon kampanvaUrına kaiılıp du son r a d a n " v a a l edilen a r m a ğ a n l a r a " bır l u r l u ka di sıcağı Ates duştu bağrına Ormanlar yanıyor Gazeteler her gün yazıyor Bılmem kaç hektar orman yandı, yanıyor Sız hıç orman yangını gördünüz mü' Ben gördüm önce bo? bır duman yükselır Arkasından alevler Hele hafıften 1 bır esın.ı varsa Rü/gâraltı Alevler akar akar Bır çam kobağı fırlar çıkar Ateş yüklu Duştüğü yerde yenı bır pcak Boz duman, alevler .. Kobaklar dolaşır Islık çalaraktan dolaşır Düştüğü yerlerden yeni alevler yükselır Bakarsın orman tümden ateş almıştır Yanar yanar Bıtınce söner. Çok azı önlenebılır Gerfde, kararmış ağaçlar öbek öbek kül yığınları Dumanı tüter Hayvan ölülerı. Kaçamamışlar Yanmışlar Bır ıssızlık çöker Bır sessızlık Artık ne agacın yeşılı ne de kuş seslerı Kara, kapkara. Araştırmalar yapılır, ıncelemeler Sorumlu aranır Bulunamaz Unutulur gıder. Günümüze kadar böyle oldu Böyle oluyor Sonra bır bakarsınız tarla olmuştur Sürülmüş Ya da beton bloklar yükselmış Aradan zaman geçmıs Eşelenmez artık Yangııı haberlerıne dıkkat edın' "Ruzgârın da etkısıyle yangın çabuk buyudu" denır, Bu yangınlar, hep rüzgârın etkısıyle çabuk büyüyeceğı zaman çıkar Düşündürücü degıl mı<> âf Tanrısı • Horasan'dakl ipragaz "Erzurum'un Horasan ılçesındekı ipragaz bayı.ne tupgaz almak ıçın gıttığımde tupgazın depozıtosuyla bırlıkte ıçı de dahıl 65 bın hraya satıldığını depozıtoyu her zaman ıçın paraya çevırebıleceğımı ve boş tupgazı verıp paramı alabıleceğımı söyledıler Ben de bunun uzerıne 65 bın lıra odeyıp dolu tupgazı aldım Bır ay sonra memleketımden eş yalarımla bırlıkte tupgaz gelınce normal olarak aldığım tupun dışını lade etmek ve bendekı eskı tupu doldurtmak ıstedım Bana bu sefer aynı kışıler Sattığımız tupgazları gerl almıyoruz Alsak da ancak sana 30 bin llra öderlz' dedı ler Ben kendılerıne Bana malı satarken neden larklı konuştunuz' dedığımde ıse 'Öyle olmasa bız acımızdan oluruz' dıye karşılık ver dıler 172 sayılı DERGİ de TSE'ye başvurun dı yorsunuz Bu tupu lade edebılmek Içın belkı 34 kez Erzurum'a gıtmem gerekecek 65 bın lırayı belkı gerı alırım, ama onu da yollarda harcarım Işımden ayrı kalmak da cabası " (NECATİ AYDIN/HorasanErzurum) • Femına fırmasının gıysılerı "Duzce'dekı bır tırmaddn Osmanbey dekı Femına fırmasının urettığı bır yazlık ceketı 85 bın hraya aldım Bır ay kullandıktan sonra kollarından ve ön tarafından öyle tuylendı kı gıyılmeyecek gıbı oldu Bu nu mağaza sahıbıne söyledığımde Sorumluluk üretlcl firmanındır' dedı Bır memur olarak bu kadar para verıp de yılda bır kez alabılece ğım bır ceket kalıtesız çıkınca çok uzuldum Fa kat Istanbul da oturmadığımız ıçın fırmayla go Tüketicinin sesi ruşme olanağımız da yok (HANDAN TURAY/DUZCEBolu) • Bursa da Kağan Parfümerl Söz konusu mağazadan ıthal1 olduğu söylenen bır parfum aldım Aynı markayı daha once de kullanmış olduğum ıçın kokunun turunu ve kalıcıhğım çok lyı tanıyordum Ancak bu so> aldığım koku bolca kullandığım halde hıç fark edıİTiıyor hıç kok muyor Mağazaya goturup durumu anlattığım da ıthal kokularda değıştırme yapmadıklarını ve bu durumun kendılerını ılgılendırmedığını söyledıler Şımdı ben, 60 bın lıra vererek guzel kokmak ıçın aldığım bu kokunun bayat mı yoksa sahte mı olduğunu bılemıyorum Belkı bana satan da bılmlyordur ama hıçbır Işe yaramayan bu kokuyu ne yapacağım konusunda da doğrusu bır lıkrım yok (FATMA BOZKURTBursa) • BakırkAy Llmon mağazatı "Bu mağazadan 40 bın lıra ödeyerek satın aldığım svveet shırt'un arkasında bır leke olduğunu ancak eve qeldıkten sonra fark ettım ve çıkacağını duşunerek yıkadım Yıkadığım halde leke çıkmayınca aldığım yere gerı göturup durumu anlattım Mağazada bana Lokeyl sizın yapmadığımz ne malum' dedıler ve değıştırme yapmadılar Benım başıma gelen bu olayın başkalarının başına gelmemesl dıleğıyle Bunun ıçın de sanı rım bır malı satın alacağımız zaman lekesı ya da defosu olup olmadığına lyıce bakmak bu ko nuda katıyen boş bulunmamak gerekıyor " (HUHİYE KARAKAYA/latanbul) vu^amayan okurlarımız Yedı yıl boyunca okurlarımızın katkısıvla de neyımlerımızı bırbırımıze aktardık, ve>ıtlı ko nularda önerılerde bulunduk. Ve gıvnı^ yılİJr dakı yazılara baktığımda kolayca so>le>ebılı rım kı, lukcticı olayında bu surc ıvınde bellı bır yol aldık ve bir olçude bilinçlendik. Bu arada (uketıcılerın haklannı koıumak uzere ba/ı kurunılar da devıeye gırdıleı tlleıdekı tıtareı ya da sanayı odaları tuketıcı konularına daha sıı.ak bakmaya başladılar Türk Standartları Fnstıtusu Turkıye'nın tum ıllerınde örgutlendı Vatandaşın her ılde başvurabıleceğı bır meru olu^tııruldu Gerçı hâlâ tüketicinin pek çok sorunu var Satın aldığı mal kalıtcsız çıktığı halde hakkını arayamayan, bo?uk mal elındc kalan vok sayıda tuketıeımız var Ama buna kar^ılık, hakkı nı aramayı öğrcnen, küçukbuyük demeden al dığı her malda odedığı bedelın laııı karşılığını almaya valışan ve saııcı ve uretıtı tırrnaların en azından bır bolumunun de olaya daha sı<.ak vakla^maları SÜIUKU hakkını alıııuyı ba>aran luketıcılerın sayısı da her geeen gün artıyor Hekıyı bundan sonra ne yapabiliriz9 Daha ıle rıye gıtnıek ıt,m ne lur adıııılaı atmamızda ya rar \ar' Dılersenı/ bundan boylebu konuda da kala yoıalım Dış ulkelerde yaşamış olan okıır larıınız bıze deneyıınlerını aktarsınlar Böyle lıkle bır yandan bugune kadar "tııkelicinin s*si" veKevesınde yuıuttuğümu/ klasık çızgımızı koı uı ken, bır yandan da mketıcının korunmasında yenı bır adım daha nasıl atabılırız, bır aşama yapabılır mıyız, onları araştıralım Önerılerını/ı bekliyoruz j tçanadolu neredeyse çölleştı Ormanını ateş aldı Toprağını seller, ycller Trakya'da, "(jolgesine sıgınacagın agaç kalmadı" desen olur Şımdı Akdenız boyları, Ege boyları yanıyor. Çöl denıze açılıyor. Bu gıdışle uzun sürmeyecek. Yajam bıtecek. Gün gelecck, "Kuçuk Asya Çölü" olarak anılacak Anadolu! Hey ınsanoğlu' Ayak bastığın yerde Oı bıtmıyor artık. Gö\ cdeceğın yer kalmadı. Hele ülkemde Göı, ıçerıye başladı Mılyonlara mılyonlar kdtıhyor Doğadan doyunuyoruz Doğadan gıyıruyoruz Ya şam kaynağımız doğa Ustehk bıliyoruz Söylüyoruz, konuşuyoruz. Yapanlara, ya kanlara kızıyoruz Yangınlar durmuyor! Bır terslık var bu ışte... tş yalnızca yangınla da kalmıyor. Ormanlar kesılıyor, ış merkezlerı, turızm merkezlerı kuruluyor. En büyük oteller ormanların olduğu yerlerde yükseliyor Kesılerek, bıçılerek Kentler ormanlara doğru yürüyor Denı/ler, göller bıttı Bı tırdık Sıra ormanlara geldı Bu bır ıntıhar gırışımı tnsanoğlu ıntıhar edıyor Ateş çemberınde kalan akrep gıbı. Son zehırını kendıne akıtıyor. Gokova'da yükselen baca. Bılmem kaç yüz metreymış. Uzaklardan önce o gözüküyormuş Şımdı adı ne olursa olsun, son adı "Bitişin anıtı" olacaktır Yoklugun. ölüm Tanrısı... Rasgele!.. • 15