Katalog

Dağlara çıkmadan tırmanma KÜCOK KAYA DUVARLARINDA YÜKSEKLİKTUTKUSU On beş, yirmi metrelik kaya duvarlarına tırmanarak da bir spor olarak dağcılık disiplininin erdemlerine ulaşabilirsiniz... Haldun Aydıngun ugun si7c, yenı bır doğa spoıundan bah setmek ıstıyoııım Cumhurıyet DFRGt' de, "seyrellılmış bır dızı" gıbı suren bu sporlan anlatnıaya 9 ckını larıhlı sa>ıda, "Doga >uruyıışlerı"vlc başlamış, 13 kasımda ısc "Sabah rıı/^ârıyla manmak" başlığı altın ddkı kampvılık ya/ısıyla dcvam ctmıştık Şımdı, artık sözu "kaya lırmanma"va guırıp, bu üagcılık dısıplırıımıı (,c>ıllı crdt.mlerıııdt.11 balı scdcbılııı/ Yalııız ba^laınadan onct huııen be lııtcyım, konumuz sadece 1» 20mıtıt.vc kadar * ulan kucıık kaya dııvarların IırmanışlaııyLı sı nırlı olacak (.ıınkıı yu/lerıe metrelik dev dağ yıı/eylerıne tırınanma, bu ya/ının çok oiesınde bambaşka ve bu satırları ya/anın da pek sahıp olmadığı ba/ı özellıklerı gerektırmcktedır B Bır pazar günü, crkendcn kalkıyorsunuz, heııuz sokaklarda tek lük arabalar gc\ıyor, ıvını/ dc tdllı bır heyccan, sırt vantanız, o/cnle <,ay tcrmosunuzu, sandvıvınızı, bırtakım özel alct edavalı ve ıpını/ı yerleştırıp kcndınızı hevesle dı^arı alıyorsunuz Nedenie yolldrdakı herkesın, "bıra/ marjınal" göründüğu pa/ar saba lıınııı o erken saallerınde, sırlını/da bır garıp ı,anta, değışık bu ı> yapmanın sevınuyle, aıka daslarıni7İa bulu$a<.ağını/ ycıe doğru yııruyor SllllU/ Gıdılen ycr, yaşanılan şehrın yakınlarındakı bır kayalık oluyor Kayanın nıspeten sağlam, tırınanışa clverışlı, çevresının de doğal ve gü zel olmasına önem verılıyor Yavaş yavaş çantalardan kaya tınnaıııjında kullanılacak teknık nıalzemclcr ve ıplcr ukaıkcn ortama, hcm bu pıknığın neşcM heın de bırazdan başlayacak tır manışların hatıf gergınlığı egemen olmaya baş lıyor (,unkü ne kadar lyı tırmanışçı olunursa olunsun, hcp bır düşme rıskı vardır Bu arada, "tatlı" bır dozda da olsa grup ıvınde bellı bır vekı^mc vc yanşma duygusu hıssedılcbılıyor Ve bırden, kendmızı bclınıze bağlı ıpınız, üzerını zc bağlı pek c,ok cınnıyet nıalzemesıylc, kayanın oıuındc buluvcııyorsunuz Kü(,ük bır durak SıMiıa, enııııyel ıpınızı tutan arkadaşa soıı bır ba kii ve ııedeııse lıep bu durumlarda hatırladığını/ bıı, "Ya Bısmıllah'Ma yapılan ılk hamle, "lanıım ne kadar hamlaşmışım", duşuncesı, uzeı ınızde sallanıp "klınk, klonk" eden metal lcr elını/le kavanın küı,ük bıı vıkıntısını kav ra>ıp bır hamle daha Bırden, çok yükseldığınızı görup, ılk ürpertı Kayanın bır çatlağına "lakoz" denılen mctal cmnıyct gercçlcrındca bırını yerlc^tırıp ıpınızı, ona takılı özel halkadaıı gt\ıııyoriunuz Bır dü^me halındc bu takoz MZI lutacak Bıraz yukarıdd, bır tdkoz ddha koyuyorbunuz Her bır hdiıılc yorucu oluyor, hele baztn ınadenı on lıralık kaddr bır (,' kıntıda, tum ağıılığınızla durmaya çalışırken tek elını/le de ustunuzden salkım saçak sarkan ta kozlar arasında, burnuııuzun dıbındekı kaya çatlağına eıı uygun gelecek olanı seçmeye uğraşı>orsunu7 Devamlı gerılı duran bacağmız bır sure sonra ^ıddetle sarsılmaya başlıyor Bunun Ü7erınc o ankı duygularını?ı dılc getırcn vc burada yazılamayacak sözlcr söylerken arka arkaya hamlelcrınızı yapıyorsunuz Yenı takozlarld cmnıyctınızı alıp, bazcn bıraz soluklanıp kayanın uı, nokta&nid sonunda ula>ıyorsunuz Zorlıı bır (ırmanışın bıttığı an, olağanüstü oluyor Muthış bır sevınv, gurur ve bu ışın al tındaıı kalkan bedenmı/e şukran duyuyorsunuz Belkı bıraz kasılmaktan, belkı de tırmanış sı Istanbulda Maltepe cıvarında Başıbııyıık tepesıne tırmanış Haldun Aydıngun tırmanırken Iskender Erbıl emnı yetı alıyor Bırazdan yenı bır hamleye geçılecek rasında gen,ekteıı bıı a/ "vaıııııklıiKiıııuz" ı«,ııı hafıf kambur dıırup o diım ladıııı ı,ıkaııyoısıı nuz Bırazdan, kayanın ustılndt gııvtnlı bıı vere yerleşıp, sızın koyduğunıız tako7İarı loplayıp gelecek olan arkadaşını/ın Linnıvetını tutacak sınız Kaya tırmanışları bize ne sağlar? Bu spor her şeyden önce çevremızı daha değışık yaklaşımlarla değerlendırmemızı sağ lıyor Pek çok kışı ıçın anlam ifade etmeyecek "vlran blr kayalık", bır tatıl gununu ka labalıklardan uzakta dostlarla geçırebılece ğımız nefıs bır buluşma yerı halını alabllıyor Böylelıklo, yaşadığımız kentın çevresınde sevdığımız yerlerin sayısı, gıderek artıyor Kaya tırmanınanın bellı bır sportıf yanı v?r ancak bunun da ötesınde, tırmamşçının bır ö Içude ruh dıngınlığını ve ıç dıslplınıni gelıştirmesını gerektırıyor Temız havada tırma nışla geçen bır gunun sonunda, bütun bunların sağladığı zındelığı tum benlığımızde hıssedebıhyoruz Bır başka çok önemlı yan da hemen hemen tum doğa sporlarında olduğu gıbı çok ılerı yaşlara kadar zevkle yapılabilir olması Atletızmdekı gıbı, 'bılımseT ve "ölçulebılır' başarı krıterlerı olmadığı ve tırmanılacak rotanın ve kayanın seçımı tama men kişisel bir seçime bağlı kaldığı ıçın, her ısteyen kendı gucune uygun kayalarda başarılı tırmanışlar yapabıliyor 1J Nelere dikkat etmek gerekiyor?.. • Kaya tırmanırken duşme tehlıkesıne karşı kullanılacak emnlytt malzemelerlnin tamamı yurtdışından gelmektedır ve oldukça pahalıdır • Ayrıca emnıyet malzemelerının nasıl kulla nılacaklarınınoğrenılmesı, uzunca bır eğltlm gerektıımektedır Bu konuda, Turkçe olarak ba sılmış en kapsamlı yayııı Ankarada bulunan AnadoluDağcılarBtrliğl'nınçıkarmışolduğu "Kaya Tırmanma Teknlklerı ' adlı kıtaptır • Bunun dışında hlçbirmalzemekullanmadan da tırmanış yapılabılır Ancak gereksız rısklerı göze almamak ıçın seçılen kayanın ya bır ıkı hamlelık ve çok kuçuk olması ya da buyuk blr kaya yuzeyınde, yerden hi<, yukselmeden yan geçılmesı oğutlenebılır Boyle bır tırmanışta dikkat edılecek ılk kural, "Uç Nokta Prenslbl" dır Buna gore tırmamşçının ıkı ayak ve elı kayaya devamlı sıkı bır sekılde tutunur ve aynı anda ya bır el ya da bır ayak yerdeğıştırır • Başka önemlı kurallar da şöyle sıralanabı lır Uzun hamlelerden kaçınıp, hemen yakında duran tutamakvebasamaklarıaramak Bedanın ağırlığını tıpkı bır merdıvsn çıkıyormuş gı bı, ayaklara vermek, kollarla asılmamak, kayaya yapışmamak telaşlanmamak ve acele davranmamak D naı larında emnıyet malzemBİerının nasıl kullamldLdkldiınm oğrenılmesı uzunca bır eğıtım gerektır mektedır Bu konuda kapsamlı yayınlar da var