Katalog

Alabildiğine farklı beş ülke, beş film Tek ortak yanları, Paris gibi bir metropolde haprı sayılır bir seyirci kitlesini çekebilmek olan beş değişik film üzerine notlar... u\ı nı/ıde Puns'le v,eı,ucltiı bu lutttcı boMinıu kemlımlvn epev soz i'tlııeıı tılınk'iı ızlenıe olunuğı hulun Atıllu Doısay'ın notlunnın son bühıımınu aktıtıvom: ni7 kııltur tarklılığını, dılleıını bıle doğııı du rust anlamadığı otelın /enci sahıplcı lyle once lyı ce bır takışıvor Bu tombul, ınanılma/ bu sac tuvalctı olan, tartara Bavyeralı Alnıaıı kadını nı "derın Amcrika"uın zencilcııyle takıstırnı.ık da neyın nesı oluvoı dıve duşunmeye başlıyorsunuz Ama gılgıde f ılııı, o\lesıııe o/gun bır mı/ah kıvaıııına ulaşıyoı ve keskın, unıutsu/, acıklı go/uken gulnıece dııygusuıuın altında t)yle bu "yaşama sevıni'i" aşılıyoı kı, dııenmek olaııak sı/ Bravo Pctcy Adlon 1 Bu dcnlı "bu\uk" bır "kuçuk" iılnı ı,oktandır görmemıstık A V R U P A ' Y I S A R S A N F İ L M L E R / 4 : Toplu bir b a k ı ş Atlllâ Dorsay vrupa'yı sarsan filmler" ıı/erıne bu sonuncu va/ımı/da, yınc son avların, görıne tirsatını bulduğumuz "flaş" lılınlcımc, bu kez lop luca eğılmek ıstıvoıuz lştc bcş değışık ulkcdcn gelen, alabıldığıne faıklı, ama urtak yanları Pa ns'U" (ve iıım bııyuk metropollerde) cok bııyuk kıtlcleıı degılse de lıalırı sayılır bır seyırcı kıt lesıııı çekebılınek olan beş film u/erıne notlar Oııce bu I ıansı/ fılını I laıısı/ sıncmasının o/ellıkle Amerıkan tılmlerı karşısında gıtgıde seyıru ve ılgı vıtırdığı konusundakı savlarda ger çeklık payı var mı bılmem Ama ust uste gostcrımc g k a n vc hcm scvırcıdcn ılgı goren hcm de cleştırmenlcrden ovgulcr alan "ilk filmler" öylcsıne cok kı' Iştc "Yasam Uzun, Sakin Bir lrmak(tr"dan sonra \c " ( nmillc Claııdel"den önce, bu dığcı "ilk lılın" Francoıs Dupevron'ıııı ya/ıp vonettığı "Rastlasmak İvın Garıp Bır Yer Drole d'endroıt poııı ııne ReiKontre" Bu "garip" yer, bır oroyol kenarıdıı Ve oıda, gc tevaıısı, kocası tarafından bır taıtışma sonucu aıabadan atılan bır kadınla, bozuk arabasının motorunu ınatla onarmaya çalışan vc bu ışten hıc anlamddığı bellı bır addm, bırbırlcrınc "rasllurlar.. "Vızır vı/ır draba ınsaıı kdyuavan otovolun kıvısıııtld, bu ıkı ııısaıı once süreklı tartışıııa, vanlış anlaına vc kavgayla suren, sonra daha bn aıılaşınava döımşcn bır yalnızlığı yaşaılaı Adanuıı aıabayı onarnıadakı ıııadı, kadının kendısıne IIK, aldırmadığı bellı bır kocayla yeıııden "bırle>ıne" ıııadından laıklı değıldıı Ama otoyolun, gecenm veya kadınııı (t alherıne Deneuve) etkısıyle, genı, adam (Geraıd Depardıeıı), once ıttığı kadına amansı^ bır lut kuvla bağlanacdk, bu sıradan, ustclık bcrbat gecc, bclkı ıkısının de vcnı bır yaşama doğru yelken dt,nıası\la sonuı,landcdktır mı'' Dupcyroıı'un ustalığı, artık her turlü ışlendığı sanılan kadın ct kek ıhşkısıne vcnı bır bakış getırebılnıesı, çok dcgışık bır dekorda ınsan yalnızlığını bır ke/ daha yalılabılnıesı ve ı,ok ıvı lanındn ık: buyuk oyuıiLiısıınu alabildiğine ıııaııılıı kılması Az sey değıl' "A Bir İngiliz deneyi Terence Davies'ın bır "ilk l i l m " olan " l U a k Sesler, Sakin VaşamlarDıstant Voices, Stıll Lıves" lılıııını, Cannes'da kacırnııştım Aıicak lılm vcnı gosterıme vıktıgı l'ans'tc, o/ellıkle 'snol)' bu zevkı teınsıl eden l.ihcratu.n Cja/etesı'nce Oylcsıııc övuldü kı, bu kcv görevım dedım Davıes, daha oncekı kısa iılnıler gıbı yıiıe o/yaşamsal bn fılnı yapııııs ve 19M)'leıdekı aı le yaşanıından anılarmı göıselleştıımış Oıta sı nıf Ingıli7İerm SO'lerın Vıctorıa purılanı/mı ıle "ahlak devriıni" arasında kalnııs ortamındakı serüvenlerını, Davıes alcnk sesle, aıaya gıren do nemın şarkılarıyla, ama nostalıı lu/agına dıış meden anlatıyor Fılmde g/ılcMi poıtıeler, bel gecılıktcn gclen bır sınemaci icin bıle saşutici denecek kadar gerçck Ama üavıes, bellı, dzellıkle erkeklerı "lııırcamak" ıstenıış Bu mağIUI, ama /avallı, gucsu/, ama kustalı " m a t o " , ama kırılgan eıkek lıpleıı, lılmın vıne de pck "parlak" olmayan kadın hgurlerıııı bırer " a / i / e " mertebesıne vıkarıyor Sevınıh ve çak tırmadan "feminısl" bır film Yonetmenı ka dın olmasa d a ' Catherıne Deneuve "Rastlaşmak Içın Garıp Bir Yer' adlı fılmde, bir otoyol kenarında geceyarısı kocssı tarafından bir tartışma sonucu arabadan atılan kadın rolunde 'Rastladığı ınsan' da GĞrard Depardıeu Bozuk ardbasının motorunu ınatla onarmaya çalışan ve bu ışten hıç anlamadığı bellı olan adam Costa Gavras'ın iirkünç ABD'si... H a n s a ' d a "^i'vlanın Sağ 1 lı" adı>la gosteıııııe cıkan Cos>la Gavras'ın son lılmının ozgun Las Vegas'ta "Bagdat Cafe" Bır Alınan tılmı "Bagdal Cafe." Sınema Cıuıılen'ndc' bırkac yıl Once "Salıncak"ını alkısladığımı/ Percv Adlun'un lılmı, 6 aya yakındır alışteıı ınınedığı Harıs'te bır "kultfllm" oldıı bıle Oldıık^a sıradan bıvırmle başlıyor film Bu Alnıaıı gftı, \meııka ı,6llerınde, Las Vegas yakınlarında bırbırleıını yıtıı lyorlar Kadın, vcvrcdekı bır motele yerleşıyor, bırakı Terence Davıes'in ilk fılmı "Uzak Sesler, Sakın Yaşamlar" daha önce Cannes'da da gösterllmış ve Fransız Lıbe'ratıon gazetesınde uzun uzun övulmuştu Sevırnlı ve çaktırmadan "(emınıst' bır film Yonetmenı kadın olmasa da1 Fransa'da 'Şeytanın Sağ Elı' adıyla gosterıme gıren CostaGavras'ın fılmının özgün adı, "Ihanet" 18