Katalog

H AFTAN IN KONUĞU "Halk türkülerinden 'operet' yapacağız" Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesindeki koronun şefi Mehmet özbek, bir buçukiki yıllık bir çalışma içine girmek üzere olduklarını, bunun sonucunda bir "halk müziği operetleh türünü olgunlaştıracaklarını belirtiyor. Mehmet Özbek, 1969 yılında İstanbul Radyosu'nda göreve başfadıktan sonra TRT'nin bünyesindeki çeşitli daire ve müdürlüklerde bulunmuş. 1986'nm ekim ayından bu yana da Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesinde yer alan Ankara Devlet Türk Halk Müziği Korosu'nun şefi. TRT'de bulunduğu dönemlerde çok sayıda radyo ve 7V programı hazırlayan Özbek'in, "Folklor ve Türkülerimiz", "Türk Halk Müziği'nin Esaslan", "Müzik Eğitimi" gibi kitapları da yar. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'nde Türk dili ve edebiyatı öğrenimi gören Mehmet Özbek, 1945 Şanlıurfa doğumlu. Fakültedeki doktora çalışmaları sırasında İstanbul Belediye Konservatuvarı'nın Türk Müziği Neşriyatı Bölümü'ne de devam eden Özbek, koro şefliğinin yanı sjra Hacettepe Üniversitesi'nde halk müziği dersleri de veriyor. • Koronun yalmzca derleme biçimindeki türküleh sesiendirmesinin % dışında beste çalışmalarını da değerlendirecek misıniz? I Bizim halk müziği anlayışımızda sadece : anunim nitelikteki halk müziği yer almamaktadır. Bunun yanında özgün eserler de yer ala[ caktır. Ama bu zamana bağlı olan bir şey. Bi| liyorsunuz halk müziğimızın insanın kulağın' da gerek söz, gerek müzik açısından bıraktığı bir lezzet, bir renk vardır. O renk ve lezzete ulaşmış özgün eserlere de pek tabii repertuarımızda yer verileeektir. • özgün yapıtlar, halk müzığine yeni bir soluk getirebilir mi? • Elbette. özgün eserler, halk müziğimize yeni bir anlayış getirir, yeni bir zevk ortamı açar. Çünkü artık günunıuz insanının, Anadolu insanının, Doğudan Batıya, aynı ifadeden, aynı şiirden, aynı müzik ve ezgi kalıplarından zevk alması mümkün değil. Onun için özgün eser konusunda çalışma yapacak bcsteci, eğer kullanacağı ezgi kalıplarında ve söz anlatımında, butün Anadolu insanına hitap edebilecek çizgiye ulaşırsa, pek tabii halk müziğine de yeni bir soluk getirecektir. Ama belli kesimlere seslenen özgün eserler, bizım anlayışımıza göre halk müziği değildir. Ankara Devlet Türk Halk Müziği Korosu Şefi Mehmet Özbek: • Anonim biçimde uretilen türkülerde, şehirteşme ile birlikte bir azalma ortaya çıktı mı? M Toplumu ilgilendiren her olay için hâlâ ağıt yakılmakta. Ayrıca büyük şchirlerimizın hemen çevresine gidildiğinde, Anadolu'yu görebiliyoruz. Bir Erzurum'u, bir Van'ı, bir Kars'ı görebilıyoruz. Buralarda, toplumu ilgilendiren ufak tefek olaylar üzerine bile ağıtlar yakılıyor hâlâ. Yani bizim insanımızın bunlara ayıracak daha çok vakti de var, yuklu duygusu da var. • Bunlann derlenmesi için de çalışmalar yapacak mısınız? • Derleme konusunda ciddi bir çalışma yapmak gerek. Bu konuda "genel mudürlük" veya "enstitü" gıbı başlı başına bir kurum kurulmalı. Acıdır ki, günümuzdc böyle bir çalışma yapılmıyor. • Koronun ilk konserinde "Arzu ile Kanber" adlı türküyü drama biçiminde sunmuştunuz. Turküleri dramatize ederek sunma çalışmaları sUrecek mi? H Türkülerimiz, otantik ortamında da belli bir dramatize ile söylcnıyor. Anadolu ınsanı bir halay havasını, hiçbir zaman bir koro düzeninde icra etmiyor. Bir Karadeniz türküsü, bir mani hiçbir zaman önde sazlar, arkada sesler biçiminde okunmamıştır. Nasıl okunmuştur? Fındık toplarken, tarlada, bahçede okunmuştur. Buradan hareketle, turkuyu tabii ortamından alarak, sahne imkânlarıyla birleştirerek yeni bir sunuş biçımi getırmeye çalışıyoruz. ^IteA enuz resrni bir nitelik ka/anmadı, aına" diyor Mehmet Ozbck, "Halk turkulerimizi, 'operet' şekline sokmayı diışiiniiyoruz... Yani, tiırküler kervanından oluşan bir operet yapılabilir." Mehmet Ozbek, Kültür ve Turizm Bakan lığı bünyesindeki Ankara Türk Halk Muzigi Korosu'nun şefi... Bir "Halk miizigi opereti" nin hazırlıkları konusuna geçmeden önce, Sayın Ozbek'e çalışmalarını soruyoruz: fifi H Günseli Önal/ANKARA halk muziğinde, bugün piyasada yaygın olan parçaların hemen hepsi aşk ve sevda uzerine söylenmıy Bız ise repertuarımi7da yurdun her yanından halk muziğimizin çeşitli konulanna, iş türküsü, ekin biçme türküsü, gemici türkübu, geçmıştekı o/anlanmızın şiirlerinin geçtiği türkulcr, Emrah, Karacaoğlan, Dalaloğlu, Pir Sultan'ın şiirlerinin yer aldığı deyişlere de yer veriyoruz.. • Seslendirdığiniz türkülerin, piyasadaki türkülerden, derleniş bakıtnından da bir fark var mı? ğinin ö?ellıklerini taşıyıcı nıtcliğine bakılıyor. Sıradan bir piyasa, arabesk müziği dcğildir lıiçbiri. Soyluluğuna bakılıyor. Ayrıca yazılı kayııuklardan yararlanıyorsak kullandığımız nota, Muzaffer Sansozen gibi, bu konuda tartışılmaz bir otoritenin yayımlamış olduğu bir nota oluyor. Piyasadaki ise öyle değil. Herkes piyasada tutunacağına, yayılacağına kanaat getireceği bir şeyin plağını ve kasetinı okuyabiliyor. Bunlar da daha çok "sevda" konularını işleyen ezgiler oluyor. • Yu enstrumanlar? H Biz, halk müziğinin bütün çalgılarını kullanmaya gayret gösteriyoruz. Dolayısıyla bugune kadar gelen alışılmış bir halk müziği topluluğundan farklı bir tını elde ediliyor bizde. Turkulerimizi mümkün mertebe, özgün yapılarına uygun ritmlerle okumaya çalışıyoruz. • Koronun seslendirmesi için seçtığınız parçaların özeUikleri nedir? M Rcpertuarımızda, halk muziğinde ışlenen bütün konulara yer veriyoruz. Türk müziği ve I Tabii var. En azından belli bir süzgeçtcn, bir denetimden geçiyor. Kıstas olarak da üstün bir anlatım, işlediği konunun ciddiyeti, şiirscl özellik aranıyor. MUzikte ise halk müzi 6