Katalog

EM E K Güneş Schneider Festivalin 'sarmısaklısı' da var! ABD'de, California'nın Gilroy kentindeki "Sarmısak Festiyali"nde, tüm yiyecekler 'sarmısaklı', spagettisinden ekmeğine, mantarmdan kalamarına ve tavuğa kadar, sarmısak her yerde boy gösteriyor. ilometrelerce öteden, sanki "GUney Italya mutfağı" kokuyordu; canımız spagetti napollten çekti. Araba ile yaklaştıkça koku daha da keskinleşişti. tnsanlar sarmısak kıyafetindeydi. Bluzra, pantolonlara sarmısak isleri yapıimış; ırmısak tokalan, broşları takmışlardı. Sarısaklı tatlı bile yaprruşlardı. Bir gazetede, Bu festlval, Amerikan folklonınun bir ırçasıdır" diyen bir yazının gözüme iliştini anımsıyorum... Gilroy Sarmısak Festi»li, Amerika'da sarmısak sevenlerin ıplandığı eğlenceli ve kokulu bir yemek şöni. Sarmısak yiyebilmek için cuma akşamını >le çekenler, senede bir kere de Gilroy'da ayram yapıyorlar. Sanşın hanımın gözleri vıl cıvıl, sarmısak sevgisini dile getiriyor: "MUmkttn olsa, bir çamasır ipi gerip bifklcrimi Ustttne asacagım. Koku iylce içlene isler." Gilroy'un hanımları, yalnızca kalamarı değil, tüm denız mahsullerını sarmısaklı sosla hazırlıyorlar Soslu kalamar skl altın arayıcılan armısak peşlnde 1979'dan beri her sene 30 bin kişi toplaıp, iki gün, iki gece sarmısaklı yemekler pirip yiyorlar. 1930'lu yıUarda altın arama inin yavaş yavaş fazla gelir getirmediğini gö:n Gilroylular, bakmışlar toprakları da be:ketli, çeşitli meyve agaçları dikmeye aslamışlar. Elma, armut, kiraz, şeftali yeşürmisler. Burası, meyveleriyle ünlcnmiş, ta i Gilroylular, memlekette sarmısak yetismciğini ve sarmısağın ithal edildiğini öğrenineye kadar... Sarmısak yctiştirmeye karar erdiklerinde, her tarafı sarmısak tarlasına evinnişler. 145 km. boyunca 5.600 hektarık alanı donatmışlar. Her yıl 68 bin ton sarnısak elde ediyorlar. Bunun 18 bin tonu taze enip, gerisi konserve yapımında veya eczaılıkta kullanılıyor. Gilroy'da sarmısak hakkında her tttr bil;iyi alabilirsiniz: Yetişmesi, toplanması, kuutulması, yağının, esansının alınması, cokusuz hale getirilmesi. Saatlerce sizinle neşgul olup bu bilgileri samimiyetle ve beş curuş para almadan aktardıktan sonra, yine ıerkese açık olan "Sarmısak Tryatrosu"nu, 'Berber Dükkftnı Kuarteti"ni, çeşitü rock înıplannı, "country" muzik çadırlanru, operayı, sihirbaz ve pandomimleri seyredebilirîiniz. Sarmısak kraliçesini gördüklen sonra, Gilroy'un 10.000 metre at koşusuna veya golf turnuvasına da katılabilirsiniz: En sonunda da ödül kazanan yemeklerden bol bol tadabilirsiniz. "Gilroy Sarmısak Festivali", herhalde dünyanın en "kokulu" yemek şolenı olmalı. Ve bu yuzden olsa gerek. California'nın bu küçük kentindeki şölen, açıkhavada yapılıyor liyorlar. 5 bin yülık Sanskritçe metinlerde de bahsi geçiyor sarmısağın; Sümerler her gün birkaç dis sarmısak yerlermiş. Herodot, Keops piramidini yapan işçilere her gün sarmısak verilmezse, 'greve gittiklerinden'. bahsediyor. Tutankamon'un mezarında da arkeologlar bir süru sarmısak bulmamışlar mıydı?... Babil'in asma bahçelerinde bol sarmısak yetişirmiş. Homeros, sarmısaktan bir numaralı ilaç diye bahsediyor. Yunanlılar savaş zamanı yüksek dozda sarmısak yerlermiş. Sarmısağın hem cesaret hem güç verdiğine inanırlarmış. Romalılar da bu yiyeceği, afrodizyak olduğunu kabul ettiklerinden, sofralanndan eksik etmezlermiş. 18. asırda veba salgını Fransa'yı kasıp kavururken, birçok insanın hayatı, sarmısaklı sirke sayesinde kurtarılmış. Boccacio'nun "Decameron"unda ise delikanlı sevgilisine, kalbini fethetmek için bir baş sarmısak yollar. Sonuç başanbdır! Kuvvetli kokusu ve tadından dolayı büyücülükte de kullanüagelen sarmısak, çeşitli kötü ruhlardan korunmak için kapı üstlerine asıhr veya kolye yapılıp boyuna takılırmış. RUyada sarmısak görmek de uğur sayıhyor. Gece, vampir ve kötü ruhlardan korunmak için, Transilvanyalılar kapı ve pencere kenarlarına sarmısak sürerlermiş. Ama tslam dininde, sarmısak bu kadar yttceltilmemiş... Bir. Arap masahna göre, 'Şeytan' cennetten kovulduktan sonra, her bastığı yerde sarmısak çıkmış... Hıristiyanlar ise Hz. Yahya yağda kızarmış sarmısak yediğinden bu bitkiyi kutsal sayarlar. O kadar kıymetlidir ki, bahçesine sarmısak eken her köylü, vergi vermek mecburiyetindeydi. Bir zarnanlar sarmısak, "köylünün eczanesi" olarak kabul edilirdi. 1971 yılında, bir Tibet manastınnda çok eski kil levhalar bulunup bunlar UNESCO tarafmdan onanlarak bugünkü dillere çevrildiğinde, sarmısakla yapılan ilaçların reçeteleri ortaya çıkanlmıştı... D Koca tencerelere dökülen kasalarla kalamar ve kovalarla domatesler küreklerle karıştırılıyordu. Gilroy'un en güzel yemeklerinden bırı... 100 gr. zeytınyağında 1 dolu çorba kaşığı ezilmiş sarmısağı çok hafif öldürün. 23 kaşık şarap ve 23 kaşık sherry ile sulandırın. 1 limon kabuğunun rendesini ve suyunu ilave edin. Taze fesleğen, taze mercan köşkünü (yoksa birer kahve kaşığı kurusu da olabilir) ekleyin. 1.5 kg. temizlenip, halka halka doğranmış kalamarı da koyup 45 dakika kuvvetli ateşte pişirin. Üstüne sosu da koyup 12 dakika daha ateşte tutun. Sosun hazırlanışı: 1 kaşık zeytınyağında yarım adet ince kıyılmış dolmalık yeşil bıber, az kereviz rendesi, 1 orta büyüklükte soğan dilimlerı ve 34 adet ince kıyılmış sarmısak, tuz, biber öldürün. 500 gr. önceden hazırladığınız domates püresini ekleyin ve yarım saat kısık ateşte pişirin. Ara sıra karıştırın. Mantar mezesi Çiftçi Jim Rubino'nun özel tarifiyle... Ekmekler de sarmısaklı Sapları çıkartılmış 20 buyuk mantarı ters çevirip hazırladığınız harcı ıçine >ldurun, fırına verin. <arç: 50 gr. ince kıyılmış maydanoz, gr. rendelenmış parmesan veya laşar, 4 diş ezilmiş sarmısak ve 2 çorba kaşığı tereyağın hepsi karıştırılacak. Festivalin en can aücı noktası, "Süper yemekler caddesi." Koca bir açık hava mutfağı. Hobi olarak ahçılık yapan 6070 kişi, (banka müdürü, çiftçi, fırma sahibi, ev kadını, emlakçı) karides yemekleri, mttrekkep balığı çeşitleri, mantar spesiyaliteleri, çeşitli soslar, biftekler pişirip, sarmısaklı ekmekçiklerle servis yapıyorlar. Anlatılanlara göre, iki yıl önceki festivalde 300 kilo mürekkep balığı, 150 kilo karides, 200 kilo spagetti, 100 kilo mantar, 350 kilo et, 125 kilo yeşil biber yen miş. Hepsi tarladan yeni toplanmış taze sar rrusaklarla hazırlanmış tabii... Gilroylular eğlencesiyle, tathsıyla, tuzlusuyla sarmısağın tadını tam çıkanyorlar; ama bu bitkiyi Çinlilere borçlu olduklannı da bi Zencefilli tavuk Helen Headlee'nin Gilroy Festivali'nde ikincilik kazanan reçetesi: 8 diş taze sarmısak püresıyle 3 ince kesilmiş taze zencefil dilimi püresini (yoksa 1 tatlı kaşığı zencefil tozu), tuz ve tatlı kırmızı biberi 250 gr. yoğurtla karıştırın. 1 adet parçalanmış tavuğu payrekse dizın, üstüne yoğurtlu sosu dökün 24 saat buzdolabında bekletip odun kömürü ile yaktığımz barbeküde veya harlı fırında pişirin.