Katalog

Coğrafyada devriâlem Tüm dünyadaki on buçuk milyon abonesiyle gazete bayilerinde satılmadan 100 yılda çığ gibi büyüyen National Geographic dergisi, coğrafya aşığı 33 bilim adamının çabalarıyla kurulmuştu. National Geographic dergisinin 1888 Ekimilnde basılan ilk sayısı ve derginın bugune kadar oeçirdifli grafik degişımler. MaÜn'in ilk rcnkli sualtı fotoğraflarından (1926) Melvillc Bell Grosvenor'un ilk renkli hava fotoğraflarına (1930), WDIİam Beehe'nin batiskaf ile 923 metre derinliğe ınmesinden (1934) Explorer 2 ile 22 bin metreye çıkılmasına (1935), Jacques Yves Cousteaıı'nun çalışmalarından "Titanic'Mn bulunmasına kadar birçok önemli olayda National Geographic'in imzası vardı. Derginin desteklediği araştırmacılar birçok konuda çalışmalarını sürdürduler. Donald Johanson'un 1974 yılında Etiyopya'da uç milyon yıllık iskelet "Lucy"i bulması, Joseph Judge'ın uzun suren araştırmalardan sonra 1986 Kasım'ında Krıstof Kolomb'un "Yeni Dünya"ya Bahamalar'dakı Samana Cay'dan ayak bastığını ortaya çıkarması, National Geographic'in desteğinin önemini bir kat daha arttırdı. National Geographic dergisi 100. yaşını kutluyor "Anavatan'daki cehalet National Geographic, yüz yıl önce hedeflenen şekilde, "Cografyayı tanıtraa ve sevdirme"yi basarabildi mi? Bu sorunun yanıtı ABD'de yapılan bazı araştırmalar sonucu ortaya çıkıyor. Miami Üniversitesi'nde öğrencilerin yüzde 30'u isimlerin yazılı olmadığı bir dünya harıtasında Pasifık Okyanusu'nun yerini bulamarruşlar. California'daki lise öğrencilerinin yarısı, Japonya'nın yerini gösterememişler. Dallas'taki lise öğrencilerinin yıizde 25'i de, ABD'nin güneydeki komşusunu haritada bulamamışlar. National Geographic Society'nin Başkanı Gilbert Grosvenor, bu konuda şu örneği veriyor: "Gençlerimizin çogu Guney Afrika'da yapılanlara karşdar, ama Güney Afrika'nın nerede oldugunu bilmiyorlar!" Gençlerin coğrafyaya karşı ilgisizligini gören National Geographic, dört milyon dolarlık bir fon ayırarak bir yıllık bir eğnim programı hazırladı. Merkezde, bir aylık seminerler düzenlenerek öğretmenlere ve öğrencilere coğrafya konusunda ilginç bilgiler verilecek. Seminerler uydu araahğıyla dokuz ayn merkezde de yayımlanacak. Ayrıca öğrencilerin yardım alabilecekleri ve ev ödevlerini kontrol ettirecekleri bir bilgisayar merkezi kurulacak. Grosvenor, coğrafyanın en heyecanlı ve ilginç bilimler arasında yer aldığı görüşünde. GünUmüzde coğrafya, diğer birçok konuyu da etkiliyor. tnsanlar, hemcinslerinin nerede yaşadıklarını öğrenmekle yetinmeyip, onlar arasındaki ilişkileri, ticareti, hizmetleri, politik ve sosyal oluşumlan bilmek istiyor. National Geographic de ilk sayıdakı heyecanı yüz yıl sonra da canlı tutarak birbirlerinden binlerce kilometre uzakta yaşayan insanları dergi sayfalarında yakınlaştırıyor. D Ressam Stanley Meltzotf'un fırçasından, 13 Ocak 1888de "National Geographic Soclety"nin kuruluşu. yansıtması yatıyor. Kuruluşta çizilen, "Ülkelere ve halklara olumsuz eleştiriler yöneltmeme" ilkesi 7O'lı yıllarda yerini, Harlem, GUney Afrika, kimyasal kirlilik, asit yağmuru, nükleer enerji gibi politik ve sosyal açılımları olan konulara bıraktı. Artık National Geographic ekibi, Kampuçya'daki Angkor Mabetleri'ni kurtarmak için çalışmalar yaparken, Pol Pot rejiminin katliamlarını, Vietnam işgalini de işliyor. Polonya ile ilgili bir konu yayımlarken, Gdansk'ı ve Lech Walesa'yı unutmuyor. Yenilikleri adım adım takip eden derginin yöneticileri, kimi zaman bu yarışın gcrisinde kalıyorlar. Buna karşın Na tional Geographic, birçok konuda öncülüğu kimseye kaptırmıyor. örneğin 1906 Temmuz'unda, George Shiras tarafından flaş ile çekilmiş gece hayvanları fotoğrafları dergide yayımlanınca, basın dunyasında yer yerinden oynamıştı. Dergi kurucularından iki üye ise bu başanya aldırmayıp National Geographic'in bir "fotoğraf kitabı"na dönüştüğünü ileri sürerek büyük tepki göstermişlerdi. Playboy dergisi yayımlanmadan önce, Amerikalılar ilk çıplak kadın göğüslerini de (Asyalı veya Afrikalı kadınlar) National Geographic'in o geleneksel san bantlı kapaklarında seyretmişlerdi. O tarihten sonra dergi, 3200 projeye katıldı ve parasal kaynak sağladı. Ocak 19O5'te Tibet'in 11 sayfa tutan fotoğraflannın yayımlanması, coğrafya bilimi için önemli bir olaydı. And dağlarındaki Machu Picchu teraslarında tnka şehrinin bulunmasından 1. Dünya Savaşı cephelerinin haritalarına, Charles Ocak 1888 günü Washington Cosmos Club'de önemli bir toplantı vardı. Bugün dahi kadınların kabul edılmediği kulübün salonunda, coğrafya âşığı otuz üç adam tarafından bu bilimi tanıtmak ve sevdirmek amacıyla "National Geographic Society" kuruldu. O tarihten başlayarak zaman ve mekân içinde sonsuz bir yolculuğa çıkıldı. Şömine karşısına geçip koltuğunda dünyanın çeşitli bölgelerini tanımak, insanlığın gelişimini izlemek isteyenlerden öğrencilere kadar, geniş bir kitleye seslenmeyi hedefleyen kulüp üyeleri, Ekim 1888'de "National Geographic" adlı dergilerini yayımladılar. Başlangıçta, belirli bir bölgeye dağıtılan dergi, 100 yıl içinde çığ gibi büyüyerek dünyanın her yöresinde okur sahibi bir yayın haüne geldi. Bugun National Geographic'in ulaştığı noktayı anlayabilmek için rakamlara bakmak yeterli. Gazete bayilerinde satılmayan dergiye on buçuk milyon kışi abone. San Marino, Çad, Arnavutluk, Kampuçya, Kuzey Kore, GUneydoğu Afrika'nın kuçuk ülkesi Swaziland ve Ekvador Gınesi dışında. 167 ulkede insanlar National Geographic'i izliyorlar. Kâr etmek amacı ile kurulmadığı için vergi vermeyen derginin yıllık satışlanndan 370 milyon dolar (425 milyar 500 milyon TL!) elde cdiliyor. Bu para çeşitli araştırmalarda •kullânılıyor. Maryland'deki Gaithersburg merkezinde çalışan 1100 memur, National Geographic dergisinin aboneleriyle iletişimi sağlıyor. National Geographic, yılda 21.5 milyon mektup alırken, çeşitli adreslere 380 milyon posta gönderiyor. National Geographıc'in başarısının temelınde sürekli yenilikleri izlemesi, güncellikten kopmadan yaşamı tam bir şeffaflık içinde 3200 araştırmaya destek National Geographic'in 33 kurucusu arasında haritacılar, kâşifler, avukatlar, askerler, öğretmenler, meteorologlar ve bankacılar vardı. Bu insanlar yeni yerler görme, bilimsel bulgular elde etme, karanlıkta kalan konuları aydınlatma amacıyla dünyanın dört bir yanına dağıldılar. National Geographic'in ilk atılımı, Alaska'daki Monte St. Elias bölgesi ile Kanada'daki Monte Logan bölgesinin haritalarının çizilmesiyle başladı. National Geographlc'de, 1916 yılında basılan ilk renMi lotoflraf 11