Katalog

CUMHURİVETDERCİ4 AYIN KONUSU rizm istatisti URİZM ve Tanıtma Bakanlıfiı, Araşlırma ve Defteriendlrme Genel Mtldurlüflü İstatlstlk Dalresi Başkan lıgının sayılanna pöre. 1978'ln ilk 10 ayı Itlbarıyla Türklye'yo gelen turlstlerln başında 206 milyonla Batı Almanya'dan gelenler yer alıyor. Bunun Tüfkiye'ye gelen 1 milyon 452 bin turisie oran %14. Bundan sonra 144 binle Amerikalılar galiyor.Oran %1O... Fransızlar, 128 blnle % 9 orana erişirken. Inglllzter ve Italyanlar, 80 bin clvannda kalıyor ve %5'ten blraz çok blr oranı aşmıyorlar.. OECD drşındaki ülkelerden, başta Iran gellyor. Geçen yıl 128 bînl aşkin rçek turist sa östermiyor glrenlerin oranı lae %1O. Ancak, bu sayılar bellî bazı kuşkutar taşıyoı. Örneğln Aydın'dan gtrls, Kuşadası'na gemlyle gellp karaya çıkanlan kapsıyor. Ancak. bu gemilerln ço£u aonradan latanbul'a da uğradıfitndan, aynı lurist ler orada da kayıtlara geçlyor.. Zaten bu yOzden bazı lurisllerl 2 kez saymak yüzünden Bakanlığın vendl0l sayitarda bazı yanlışlar" oldufiuna ve aslında TOrkiye'ye gelen turlstin gerçek aayısının her zaman. sayılarda verllegelen den daha ar olduğuna defigln söyleniller var... T İranlı geldl ve oranları %9'a yaklaştı. Yugoslavya, 50 binl aşkın. Buigarlaian 35 bin kadar tufi&t yolladı. Toplam içlnde oranları %4 ve %2.5 kadar.. OECDdışı dlger ülkelerden (ki bunların arasında Polonya'dan gelenrer onamll blr yer tutuyor) gelen yabancıların sayıaı 300 binl aşkın, oranlan Ise %20'vi asıyor... turist akınının başhca nedenl ksçakçılık. Polonyalılar Olkelerînden getlrdlkteri çeşitll maliarı kaçak konakladıkları blr kamplngte satarak dövlzslz tatil yapıyoriar. Hatta bu paralann blr kıamını dövlze çevlrerek Oikelerlne guturOyorlar. Bu gelenlerln İçlnde hemen hemen %30'u hava yoluyla, %37 kadarı kara yoluyla, %28 kadarı denız yoluyla gelmiş. %6'yayakını Isetrenlyefilemiş. Bu luristlerin Olkemlzin hangl glrlş kapısını yefiledlklrrl. şöyle sıralanıyor%30'u Istanbul'dan. %24'ü Edirne'den. %1Vi Aydın'dan (Kuşadası), %6'Si Hatay'dan, %5'l Gazlantep'ten, %5'i Ağn'dan yurda girmlş. Adana, Ankara. Çanakkale, Kars, Muftla, Teklrdafl, Van. vs. fllbl cok deâışlk yerlerden Tuıîstten kimler topluyor? "MARTTA YUNANULARIN PASKA L YASI VARDİ. SIRF ONLARDAN TOPLANAN DÖVİZLERE BİRİSİ BİR MİLYON LİRA VERMİŞ. HERHALOE DAHA BAŞKALARI DA TOPLAMtŞTIR...." Blrlslnln topladıfiı bu bir milyon liralık dövlzden süz eden kendf femlnl vermlyordu amaSultanahmet plyasasının Içlndeydl. Ayasofya Muzesi. Sultanahmet Camlel, Topkapı Sarayı lle turietlerin en çok llglsinl çeken bu yöreden Turktye" nln turizm damarı geçlyordu. Fakat dövlz plyasasım denelleyecek bîr devlel gftrevIİ8İ yokiu. Ismrni vermeyen klşi şöyle devam ettl: "Mali şubeden tirpolis gelse çuraya, birlni götürsc bu iş haliotur." Hallolacak lş. "çeync iş/ydl ve turistler her yerde. her zaman yanlannda bulabllecekleri bazı klşllere markı 20. doları 40 llradan veriyorlardı. Birilori gellp "çeync isî11 yapmasa turistler paralarını zorunlu olarak bankalarda bozduracaklardı. Bu paralar da markı 20 dojarı 40 lîradan toplayan blrllerl taraf ındanr başka blrilerine24 ya da 44 tiradan aktarılmayacaktı. Sadece paskalya nedenl lle blr kaç gün Içinde Yunanlı turistlerden milyonlar ca liralık dövlz toplandığına göre, blr yılda dönen paralan varın alz heaaplayın artık. Sultanahmet Meydanı'na aslında başka blr amaçlagltmlştlk. Konumuz. ellerln dekl eşyalarla turlstlere birşeyler satmak isteyen küçük çocuklardı. Anlattıklanna göre. gezici turlstlk eşya satışı şlmdi 70 yaşında olan "Amerikan Mahmut"\a 30 yıl önce başlamış. Bugün Ise 717 ya^ları arasında blne yakın satıcı karlDosial. slayt. pul kolekslyonu. derl çanta, kaval. şiş, Turizm getirierinin yandan çoğu yine turizm yoluyla yeniden yuıt dışına gidiyor URİZM kesiminin ekonoml Içlndekl yerlnl bellrleyebllmek ve bunu dlfier ulkelerle karşılaştırabllmek amacıyla öncellkle belll bazı Istatlstlklerden yararlanılmıştır. Turizmtn TOrklye'dekl önemlnl ortaya koyabllmek tçin de, özelllkle Akdenlz Olkeleriyle blr karşılaştırma yapmak gerçekçl bfr yaklasım olmaktadır. Yıllar Itibarlyle rakamfara bakıl dıfiında son yıllarda Turklye'de turizm kesiminin esklye oranla, daha ciddi bir bîçimde ele alındıflınt söylemek olasıdır. örneğln, 19631971 yılları arasında turizm keslml* ne özel ve kamu sektöru olarak toplam 3 mllyar 800 milyon llra yatırım yapılmıştır. Dokuzyıi içlnde toplam yatırımların ancak yuzde 1.7'sî turizm yatınmlarına gitmiştlr. Oysa. 1975 yılında toplam lurlzm yatırımları 502 milyon liraya yOksei mlş, 1979 yılında Ise tam Ikl mllyar liralık yatırım öngörülmuştur. Ne var kL bu gelişmeye rafimen. aldan mamak Içln toplam yatırtmlar içîndekl payına'bakmak gerekmektedlr. 1979 yılında öngörulen ikl milyar liralık turizm yatırımı toplam yatırım lann sadece yuzde 2vsl dolayında kalmaktadır. Mutlakrakamlarturizm yatınmlannda bir artısı sergllerken. bunun oran olarak önemlnln ylne de çok deöişmedlflinl söylemek olasıdır. 1974 yılında turlzm keslmlnde genel blr gerlleme ortaya çıkmış, Akdeniz Olkelerinde genel olarak yabancı turlst sayısında bir azalma lle karşılasılmıştır. Görelt olarak en büyuk doşoş Yunaniatan'da ortaya çıkarken, bunu yOzde 23'e yakın blr a2alma lle TOrkiye izlemîştir. Yunanistan ve TOrklye'de aynı yılda, 1974'de, blr gerllemenln ortaya çık masında Kıbns Barış Harekatı'nın rolD ve bunun her Ikl Olkenln turizmine etkllerl bulunmakladır. Ancak. mutlak rakamlara bakıldıOm da 1974'de Torkiye*ye blr milyon turist gelirken, Ispanya'ya bunun tam otuz katı 30 milyon turlst gitmiştlr. Aym yıl Yugoslavya'ya glden turist sayısı Ise. 20 milyonun üstOndedlr. TÛrkiye'nln turizmfleMrlerldlfler ülkelerle karşılaştırıldıOında, bu gellrlerln çok düşuk olduğu görOlmek tedlr. Bununla blrilkte, turizm gellr lerinde belll bir artışın da bulundu Qu blr gerçektlr. 19691974 dönemln de turizm gellrl TOrklye'de ortaiama yflzde 40.7 glbl yOksek btr oranda artmakta iken bu artış oranı ortalama Ispanya'da yuzde 19.4, Yunanlstan'da yuzde 23.8, Yugoalavya'da yuzde 31.9 ve Tunus'da yuzde 29.9 olarak gerçekleşmlşiir.. Turizmln ülke ekonomlslndekl yerlnl bellriemede blr dlfier ölçO turizm gellrgiderieri dengesl ve bunun yıllar Itibarlyle gelişmesldir. 19691974 yıllan arasında TOrklye'nln turlzmden net kazancı 352 milyon dolardır. Aynı dönemde Yunanistanın net gellrl beş kai fazlasıyla 1.7 mllyar dolar, Ispanya1 nın 38 kat fazlasıyla 13 mllyar dolardır. T Turistik eçya satan çocuklann günlük kazancı 500 lira.. ağızlık satıyor. Hem de en az üç düde. Günlük kazançları 300500 llra arasında değişen bu satıcılardan Işl Uerlelen bazıları da "hanutçutuğa" geçiyorlar. örneğin. halıcıya göturdukleri blr turîst grubunun dükkana bıraktıflı paradan yozde 1520 komisyon altyorlar. Ya bu satıcılann ellne geçen dövîzler ne oluyor? Ayasofya MOzesl önundekllerln söyledlğine göre, arada blr ellerine geçen dövlzlerl, aralannda blrlestlrip bankada bozduruyoriarrmş. Bazı turistler dealışveriş karşılığı krem, parfum, sigara veriyorlarmıs. Ayasofya önOndekilerin «lkayetl Sultanahmet Camisrndekllerdendl. Orada, 78 yaşında kuçOk çocuklar varmış. Malı, turist in eline bırakıp kaçarlarmıs. sonra gldlp parasını istertermlş. Ortaokul 3. sınıfta okuyan Haldun Vural 3 yıldır bu işi yapıyor. Oflleye kadar satış. öfileden sonra okul. Okullar tatll olunca da tamgün satış. Okulda Inglllzce okuyor ve notu 9. Ayrıca Almanca, Fransızca konuşuyor. Buna karşılık ylne ortaokul son sınıfta okuyan Muzaffer Ünlu'nün Inglllzce'den aldıflt not 1. Fakat Ingllîzoe mal satarak gande 500 lira kazanıyor. All Kar Ise llse 2. sınıfta öflrencl ve 6 yıldır turistlk esya satıyor. Okulda Almancası 8'den aşaflıya duşmedlgl gibi Inglllzce, Fransızca veltalyanca konuşuyor. Artık hanutçulufia başlayan ve 15 yıldır turistlerle llgllenen Uğur Kupell Ise llseden ayrılmış. 21 yaşındaki Kupell "Para sevda&ma düştum" diyor. Blr kez Almanya'ya kaçak glrmek Istemlş başaramamış.' Almanca ve Ingillzoe okuyup yazma blidifllni de söyleyen KOpell Fransızca, Yunanca, halyanca, Japonca, Arapça konuşuyor, karşısındaklnin söyledlğlni de anlıyormuş. Bir kereslnde 35 otobuse slayt satmış o gOnku kazancı 6 bin lira olmuş. Şlmdl turistlerl derlclyeT halıcıya» kuyumcuya götüruyormuş... Devalüasyon ve turizm: Türkiye'de geçmeyen Türk lirası İR ülkonin ıkonomisi İçlnde, oqor o ülke Tüfkiye glbl turlzme açıinvı^cabaiıvaıı blr ulkeyse. devalüasy««n I m n oiayın yararlı etklleri nlntllir ÜPvahıasyon, o ülkeyl turîst Için üaha ucu/ hale getirtr. otellerin. lokantaların her türlü alı$verlşln fiyallarını düşürür. GunOmüzde kltle turizmînln yaygınlaşması. bir zamanların "zengîn turlst" Imajının tarlhe karışmasıyla birlikte tur flyatlan da kıyasıya bir rekabetle sOrekll düçürulmekte, en uzak ülkelere kltleler Içln Inanılmaz flyatlara ucuz turiar dazenlenmekte, bu durumda en KOçOk f lyat oynamalan bile turizm hareketl Ostünde etklll olmaktadır. Ama Türklyevde yapılması olası B herhangl blr devaluaayonun Turk tuıizml üstOnde olumlu etkl yapablleceOIni sakın duşunmeyin.. Çünkü son biriki yıldır dı$ turizme dönük çalısan tüm konaklama tesislerl, oteller ve lokantalar, iç ve dı« aoentelere fiyat larını artık Türk lirası olarak deflil. dolar olarak blldlrmektedirler. Böylece her hangl bir devalüasyon.turizme iç piyasada avantaj safllayacak. Türklye'yl turist için dahaçeklcl kılacak deOlldlr... Turizm Bakanlıflı. acaba bu olaytn farkında değll mldlr? ödemelerln mutlaka dövlzle yapılması. Turk parası olarak yapılırsa. neredeyee kabut edilmeyecefll Izlenlmlni veren bu davranış lar, ulusal onurumuza da, turizm davasına da acaba yarariı oluyor mu?