Katalog

EKONOMİ ve Dünya Banka&ı'mn bu yıl Hk ke< bir soayalısl üfkede yapılacak yıllıM Gonoi Kurul Toplantieı (çln tOm hazırlıklar tamamtanmıt," Oenel Kurul Ancealnde yapılan aitkomlto toplantılannda Genel Kurul'un gundeml ana çlzglleriyle belMenmişli. Uçünoü Dunya olkalerl kendllorlne safllanan paraaal olanaklarm artırılmaaını VP kalkınma çabalannı kolaylaştırıcek yenl hnanaman kaynaklfrı yaraiılmaaını latlyor, BanayMeşmtf ulkelerln gondemlnde I M ön aırayı dolann durumu ve bununfa IfgJN olarak kurulmaaı taaarianan "Ikamo hammbt projeal alıyordu. Ne var kl 13B ülkadan 6 blne yakın dolego bu aorunlan ele almak üzenı Beigrad'ın göffcomll konfarana ealonunda toplandıfclannda. kapltallat ekonomlnln candaman olan dunya plyaaaları, aankl bu dunyamn 6nde galen mallye. para ve etonoml uzmanlannı ve yotkllllerlnl blr aradayken uyarmak latercealne çalkalanıyor, ABO doları aon yılın en kOtü gunOnfl yaşarken aliın flyatlan 444 doJarlık blr tarlhaal rekom •rkşlyordu. Bu geHfmtlar karfısında ABD Morkaz Bankaaı Bajkanı Paul Volckar, anl blr kararfa Belgrad'dan aynfıyor ve yonl bir Ontemler paketl tıazırlamak Ozere ulkeelno yollanıyordu. Dunya para plyaaalarının lepklal karııaında bu kaçınılmaz blr zorunluk hallne gehnlf, apekulalörleri tatmln eimek ftçin başka çare kalmamışlı. ABD ve F.AImanya Mallye Bakanlan'nın daha birkaç gon önce verdlklerl ancak aynnttiannı açıklayamadıkları "doiarı dealekleme vaedl" ve ancak gelecek yılın aonlarına doftru etklalnl göeterebıleoek "ikamo h*$abi" projeal. ABD atonomlelnln köto gldlflnden kaynaklanan kaygılan gldermeye yetmemlş, doların dufeceOI yoiundakl beklentller yaiıştırılamamıştı. Sonuçta, başta pelrol zanginl Olkeler olmak ozere ellerlnden dolar çıkartmak Isteyenlerln aayıaı hızla artmı«'ve dolar do«erken altın tırmanmayabaşlamıotı. Durumun bu fekllde gellomeal ve alateml tehdft edecek boyultara yönelmeal seçim yıiı arlfealnde başı derite olan Bafkan Carter'ln eeçeneklerlnl lorunlu olarak aınırlıyor ve onu Merku Bankaaı Başkanı Volcker*ln "acı ltmcı"r\ı onaylamaya zoriuyordu. 6 Eklm gunO açıManan yenl onlemler pakeılnde, enflaayonu denetlm altına almak içln buglıne dek aörulmamlı Olçude "•/*/" blr parakredl pollllkaaı açıklamyor, bir yandan u l e n yukaek olan raiz orantan daha da yokaelllllrfcen dlfler yandan bankalarm re/erv tutma zonınluluflo ariırılıyor ve para hacml doDnıdan denetıme alınıyordu. Bu Onlemtorln. bu yılın Iklncl çeyrefllnden bfşlayarak blr "Veseayon"<durgunluk) SÂYFA27 Carlcı: Uular'ı kurlarayını u, kendisi mi • Tüm sanayfleşmiş ülkelerde bayüme hızlarının gelecek yıl düşeceği IMF uzmanları tarafından belirtiliyor dötmnltm glrmlş gördnen ABD ekonomlsl' ni daruı da derln bir durgunlufia Itecefll, IşalzllOI anıracaOı açıktı. Ancak enflaayodenetlm altına almak İçln de "VoJcfter idan başka çare gorunmuyordu. New York eaham ve lahvilai borsaaında bu haber blr bomba glbi patladı. Çılgınca blr aalış furyası ıçinde bir gunde 82 mllyarı agkın hlaae aenedl el defllftlrdl ve ortalama hiaae ıenedı flyatlarıhda aon yıilann en büyttk dOfufu gOroidu. Hlaae aenerff aahlpleri birkaç gOn Içinde MyOk kayıplara uflrarken elll yıl Oncealnl yaşayantar. 1929 yılında gene blr eklm gOnü patlayan "buyOk bunalım"m anılannı lazellyor, gençlere oranla blr başka korku, blr baçka Orpertl duyuyorlardı. önda gelen Iş çevreterl ve ekonomiatler lae "Vo/cfter şohu'nu onaylıyor, azan enflasyonu gemlemek İçln ba^ka çare kalmadıfiını vurguluyorlardı. Bu pakelle dolar da »imdillk latlkrara kavuşmu^ görânOyor, ancak Baçkan Cartnr'İn yenkten aeçllme aanaı her halde aflırblryara daha alıyordu. ABD'nın enflasyonu dlzglnlemek va doların deOerlnl korumak İçln durgunlutyı derınleftirmektan başka çare bulamaması. hlase aenedi aahlplerlnln yanraıra dlfler aanayllti^uııy ütkolerin yOnutıcilerlni de bir Olçude kaygılandırıyordu. Dolann üe^urımrı korunmaaı kuçkuauz lyi ve gtfrekll blr şoydl ama hem dolaı deOerlendikçe peirol faruraları kabarıyor hem de donyanm en buyüh «konomlslnln durgunluga glrmealnın ıam dığor kapıiallst ekonomiiore olumauz yansımalar yapmaaı. urıidn da p^lndon surttklemesl'beklenlyordu. İMF* mn yapiıiaı son tahmlnleMA de hamen fum sanayılegmış uHtolordc Uuyume hulannın galecek yıl duşocefll bellrtıliyor, Jjponya' da bu hı/ın %5.6'dan %S"ft. F.AImanyada %4 3'don %3.1'e, Inyıiicre'dL% O.(Tadü9«ce0i. ABD'de do nıfır beklendlOl ıiori auruluyordu. Ve lüm bu tahminlerın "Voicker paJtrn'yiu daha da ayaOı düşmeal uzak bir olasıhk uıbı gorunmuyordu. Kapnalist dunya çapında blr durgunJuğun acıaını çekecekler arasında nıç kufkuauz ki ÜçOncü Dünya ülkelou de bulunacaknr. Blr yandan petrol «ıçıkiarı dıOer yandan öış borçJarı hızla "§9İişm9kte olan" (ıfkelerın bu naaıl flnanse edecellerl aorusuna cevap bulmak r»iç dc kolay Iflfllldir KlmlMrl IMF ve Dünya Bankas*kntf bu kunularda daha aktll blr rorcıwımi cıkar yol <ılt»ıah gârürken kmııları ac ....uilannı bir kez dehaözel krıni r "*saları va da "EuiomarIrer'lure baOl^mıv bulunmaktadırlar. Ancak bu plyaaaların Qaha yakından denei lenmflleri yolundakl baakılar da glderek aıtrnaMa ve oıellikle Turkîye ve Peru gı'ui ülkelerln yanlden bu pıyasala/dan buı^lanmalan kolay olacafla banzememoktedif. Öle yanüan durgunluğa gıraoak sanayllag ml^ akonomilerln korumacı lavırlarını yo<junfaş(ırmaları da bu ulkelere yapacakları dıyaaiıma bel bafllamış olan klml "ymıi smsiiaşmtktv olan" Olkelerl guç durumda bırakacakiır. Sonuç olarak eklm ayındakı gellvmaleri donya ekonomlalndakl kaygı verlol gelİ9melerln çarpıcı blçlmde yaneıUıfiını aOyleyebllırız. Oerek aanayileşmlş Olkeler gerekae "çaiişmakle olan" ulkoionn zor» luklarla dolu yıiların eçiAlnde bulundukları ariık yadsınmaz biçimde bellrglnlef* mıçiır. Slatemln maniıO* gereOı bu zorluklann yükünu tafiyacak olanlar ise kuçku suz kl çalışan kltleler yanl emokçller olacaklır... • Titos" Ekonomİk kaphıntbağcı rr huında UÛOSLAVYA Davlel Bavkanı Mereşal Tlto, bu kes Belgrad'da toplanan İMFDOnya Bankaaı Oenel Kurullan'nı açarken yapnuı konuşrnada, dünya ekonomialnln clddl aorunlarla karyı karşıya bulunduflunu belinmı« ve, "bun* ktrşm mevcuf ekonomik defffrfrme «a Uerllyor". demitllr. BaOlantıaıılar haraketlnln AncOlerlnden olan 87 yaşmdakl Başkan Tllo, 'igeflfmmktB oian" Oikelerln aorunlanyla daha yakından llgllenllmemesi halınde donyanın karanhk blr gelecefle Oabe olduOunu da aozlertne eklemlftir. ^ Y McNamaros rr Gelişmlş ülkeler özveride bulunmalı rr ÜNYA Bankaaı Ba«kani Robert Mc. Namara IMFDunya Bankaaı Oenel Kurul Toplantıaı'nda yapttflı konuşmada lOSO'ler İçln yenl blr kalkınma atraiejıai gellştîrUmeaınln oneminedeOlnmiş.hıdı nufua artıtı, huiı kentleşme, lallh dam va gıda maddelerl yeteralzllQl gibi Uçüncu Dunya aikelerınln bellnl bOken eorunlann çAzumlenebifmesl Içln çok boyutlu yapıaal dOnuçumleDa yönelmenln zorunlu oldufiunu vurgulamı^lır. Mc. Namara, bu amaçlara varabilmek İçln aanBylleşmlşzengln Olkelehn Ozverlde buiunmalannın zorunlu oldufiunu da belirtmlşllr. • Millert ekonoml' polltlkaları 7 bırakılmalı' MDlyı Bakanı VVHIIam Mlller, lMFDonya Bankası Ganel Kurulunda yaptığı kunuvmada IMF ve Dunya Bankaernın 4tp*r* ve Mkmma sorunlanm duny* çtpındâ yöntondirvbilicek a'ıyapf'Vı oluşlurduklarrnı ballrlerek. bu kuruluçların elklnllQlnl ve üye Oikelerln efconomılerl uzerirfdefcl d**netim yetkllerlnl artırmanın gereOını vurgulamışitr. Mlller, "globtl çöıumton varmak ıçm utuMât ve Ozerfr •konomt poliHkMİİnfuJan bir ölçude mç*çmtyl ceaarer/e kmbul ttmrttyu." demlfllr., D ButuCİ kâptumbâğM tif