Katalog

KONUT ve YAŞAM KREDİLER 4 Konutta düşler ertelendi FED faizi sıcak para dalgası cari açık derken talep bıçak gibi kesiliverdi ? ‘Çıktı, çıkacak’ derken 2008’e ertelenen ve vergi avantajları törpülenen mortgage yasası, bankaların ilk hayal kırıklığı oldu. ? Mortgage sisteminin yasalaşmasıyla birlikte büyük kampanyalar başlatmaya hazırlanan kuruluşlar, hedeflerinde revizyona gitti. ? Dünyayı sarsan sıcak para dalgasıyla birlikte 1.55 YTL’ye kadar fırlayan dolar, bankaların kredi maliyetlerine tuz biber ekti. ? Son dört yılda yüzde 1 sınırına kadar inen konut kredisi faizleri sadece iki haftada yüzde 1.50’ye dayandı. SORUDA EMLAK PİYASASI 1 Fiyatlar neden artıyor? Gayrimenkul fiyatlarında son dönemde gözlenen fiyat artışı, Türkiye’de kriz yıllarında hem talebin hem de fiyat artışlarının ertelenmesinden kaynaklanıyor. Kriz döneminde talep eksikliği nedeniyle fiyatlarda gerileme yaşanmıştı. Ekonomideki olumlu gelişmelerle talep patlaması yaşandı. Özellikle son bir yılda fiyatlarda gözlenen artış doğal karşılanmalı. 2 Emlak neden kârlı yatırım? Enflasyon yüzde 20’nin altında kaldığı sürece emlak en gözde yatırım araçlarından biri olacak. Türkiye’de nüfus arttıkça, gayrimenkul fiyatları da istikrarlı şekilde yükselmeye devam edecek. Türkiye’de yılda ortalama 600 bin kişi evleniyor. Bunların eve ihtiyacı var. Çocuklar doğunca da daha büyük evlere ihtiyaç duyuluyor. Emlak, artık ekonomik sorun olmaktan çıktı, sosyal sorun haline geldi. 3 Fiyatlar bu hızla artar mı? Faiz ve döviz kurlarındaki artışın emlak satışlarını olumsuz etkilemeyeceğini düşünmüyorum. Konut sektörü daha istikrarlı bir şekilde gelişecektir. Emlak fiyatları da bundan böyle geçen yıl olduğu gibi hızlı şekilde artamaz. Türkiye 2020’li yıllardan itibaren yaşlanmaya başlayacak, 2025’e gelindiğinde ise Türkiye varlıklı bir ülke olacak. Bu sebeple de önümüzdeki süreçte, yaşlılara yönelik konutlar inşa edilecek. Murat Goldştayn RE/MAX Türkiye Bölge Direktörü NECDET ÇALIŞKAN öviz kurlarında geçen günlerde yaşanan son 2 yılın en büyük dalgalanması, konut piyasasını da derinden etkiledi. Son 4 yıldır faizlerde yaşanan düşüşle birlikte başlayan ‘‘krediye hücum’’ devri iyimser yorumlara göre ‘mola’ verirken art arda yapılan artışlar sonucu kimi bankalarda faizlerin yüzde 1.45’lere bile çıktı. D Krediler 18 milyar YTL’yi aştı Mortgage yasa tasarısının piyasalar tarafından cazip bulunan taraflarının 2008’e ertelenmesi ile yılbaşından bu yana zaten belirli bir duraklama yaşayan konut piyasasında, bankalar düşen kredi talebini yeni kampanya ve uygulamalarla geri kazanmaya yöneldi. ‘Mortgage beklentisiyle 18 milyar YTL’yi de geçen konut kredilerinde bankalar faiz artışı, konut almak isteyenler geri ödeme derdine düştü. 17 Mayıs’ta başlayan bankaların faiz arttırım yarışında iki haftada oranlar yüzde 1.05 seviyesinden kimilerinde yüzde 1.45’e kadar çıktı. Bu artış da kredi kullanacakların aylık harcamalarına 300 YTL’ye varan ek yük getirdi. Üç yılı aşkın bir süredir ‘‘çıktı çıkacak’’ derken mortgage yasasının vergi avantajlarının 2008 yılına ertelenmesi ve bir türlü yasalaşamaması, konut piyasasında soğuk duş etkisi yarattı. Ardından uluslararası faizlerin Türkiye başta olmak üzere gelişmekte olan ülkelerin aleyhine yükselmesi, YTL’deki hızlı değer kaybını tetikledi. Bono faizleri ve dolardaki artış devam ettiği sürece kredi faizlerinin de artabileceğine dikkat çeken uzmanlar, bu yılın başında yüzde 1’in de altına gerileyen oranların tekrar aynı seviyelere dönmesinin zor olduğunu belirtiyorlar. İki haftada 30 bin YTL fark 17 Mayıs’ın ardından bankaların faizleri arttırmaya başlamasıyla kredi talebinin de bıçak gibi kesildiği belirtiliyor. Faizlerde dört yıldır yaşanan düşüş trendini, dolardaki yükseliş bozarken sektör ortalamasına göre iki hafta öncesine göre şu anda kredi kullananların aylık kaybı ise 220 YTL’yi buldu. İki hafta önce 10 yıl vadeli 100 bin YTL kredi kullananlar; 1.05 faiz ile aylık 1506 YTL taksit ödemek durumundayken yüzde 1.35 faiz ile bu aylık taksit tutarı 1738 YTL’ye ulaşıyor. Toplam geri ödenecek tutar da ise bu fark, 28 bin bin YTL’yi buluyor. UZMANLAR UYARIYOR Şu anda piyasa durma noktasına yakın. Talebin yüzde 75’i kesildi. Zaten şu sıralar banka kredilerinin yüzde 13.2’si de geri dönmüyor. Tehlike burada. Bu yüzde 20’ye geldiği takdirde banker faciası gibi konut faciası yaşanacak. Ayrıca verilen kredilerin yüzde 10’u ‘‘al gülüm ver gülüm’’ kredisiydi. Ticari kredilerin faizi yüksek olduğu için sıkışan yurttaşlar, özellikle esnaf, konut kredisi adı altında kredi aldı. Tehlikenin ayak sesleri davulla geliyor. Kredi alanlar ödeyemeyecekleri meblağların altına girmesinler, 5 yıllıktan fazla, değişken faizle ve dövizle kredi almasınlar. SALİM TAŞÇI Konut kredisine özel şube Akbank, konut kredilerindeki tüm ürün ve hizmetlerini konut almaya karar verenlerin her türlü ihtiyacına yanıt verebilmek için tasarlanan ‘‘Büyük Kırmızı Ev’’de topladı. ‘‘Büyük Kırmızı Ev’’ çatısı altında, konut kredileri konusunda her türlü bilginin verildiği web portali www.buyukkirmiziev.com ile ‘‘Cep Kredi’’, ‘‘Web Kredi’’, ‘‘Faks Kredi’’ ile başvuru yapma ve anında cevap alma olanağı tanıyan alternatif kanallar bulunuyor. Türkiye’de ilk kez uygulanan ve kredi taksitlerini düşürme imkânı sunan ‘‘Kendini Ödeyen Konut Kredisi’’ ürünü de ‘‘Büyük Kırmızı Ev’’de sunuluyor. Garanti’den yeni kredi C Garanti Bankası, ‘‘Geri Ödemesiz’’ ve ‘‘Sadece Faiz Ödemeli’’ olmak üzere, iki yeni konut kredisi sunmaya başlıyor. Özel anlaşmalı konut projeleri için hazırlanan kredileri kullananlar, tercihlerine göre, ilk yıl süresince hiçbir geri ödeme yapmayacak ya da 5 yıla varan vadelerde daha düşük miktarlarda geri ödeme yapabilecek. Garanti, yeni ürünleriyle konutunun inşası devam eden müşterilerinin, bu süre boyunca mahrum kalacağı kira gelirinin veya ikamet edeceği başka konuttan kaynaklanan kira bedelinin getirdiği yükü hafifletmeyi amaçlıyor. Esnek geri ödemeler sayesinde, sahip olunan bütçenin yeni konutun masraflarına yönlendirilmesi mümkün...