Katalog

6 TASARIM: ŞÜKRAN İŞCAN Çarşamba 30 Eylül 2015 Dönemin Başbakanı Adnan Menderes, 4 Nisan 1957’de Eskişehir Çimento Fabrikası’nın açılışına katılır, ertesi gün ise Devlet Demir Yolları Cer Atölyesi’nde incelemelerde bulunur. Daha sonra, halka, demiryolunu ve treni sevdirmek amacıyla o yıl Ankara Gençlik Parkında işletilecek olan “Mehmetçik” ve “ Efe” adlı minyatür trenlerin, hazırlanmış bulu İlk lokomotif Karakurt nan lokomotiflerinden birine biner, çok beğenerek “Bu lokomotifin büyüğünü sizden istesem yapabilir misiniz?” der. 1958 yılında şimdiki adıyla TÜLOMSAŞ ilk yerli buharlı lokomotifi yapar. Bu, 1915 beygir gücünde, 97 ton ağırlığında, 70 km/h hız yapabilen ilk Türk buharlı lokomotifi KARAKURT’tur. Karakurt halen TÜLOMSAŞ’ta sergileniyor. devrim İlk yerli otomobil Devrim 1961 yılında yapılmıştı ancak benzin konulmasının unutulması gibi trajikomik bir bahane Türkiye’de önemli bir sanayi kolunun gelişmesinin önünü kesti. 6 Haziran 1961 günü dönemin Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel’in emri üzerine Devlet Demiryolları Fabrikaları ve Cer Dairelerinin yönetici ve mühendislerinden 20 kadarı Ankara’da bir toplantıya çağrıldılar. Toplantıda TCDD Genel Müdür Yardımcısı Emin Bozoğlu Ulaştırma Bakanlığı’ndan alınan bir yazıyı okudu. Yazıda “Ordunun binek ihtiyacını kar Türkiye’ de yapılan İlk otomobil: 1 şılayacak bir otomobil tipinin geliştirilmes” görevinin TCDD İşletmesine verildiği ve 1.400.000.TL ödenek ayrıldığı belirtiliyordu. Yazıda ayrıca bu otomobilin 1961 yılının 29 Ekim gününe yani Cumhuriyet Bayramına yetiştirilmesi isteniyordu. 4.5 aylık bir süre vardı. Toplantıya katılanların tamamında bu süre içinde bir otomobil yapılıp yapılamayacağı sorusu vardı. O günlerde tüm ülkede üniversitesinden, basınına, bir avuç sanayicisinden, politikacısına kimsenin Türkiye’de ne otomobil, ne de motor yapılabileceğine inancı vardı. Eskişehir’de şimdiki adı ile TÜLOMSAŞ’ta, bir avuç mühendis ve teknik adam kolları sıvayarak, 4.5 ayda Türkiye’nin ilk yerli otomobilini yapmayı başardılar.  29 Ekim 1961 sabahı Türkiye’de yapılan bir otomobil, kaportası pürüzsüz olmasa da, kendi tekerlekleri üzerinde ve yine Türkiye’ de yapılan kendi motorunun gücüyle TBMM binasının önüne götürülerek Cum hurbaşkanı Cemal Gürsel’i tören alanına taşıyacaktı. İlk otomobilin üretilmesi Türkiye’de önemli bir sanayi kolunun da gelişmesine yardımcı olacaktı. Ancak tren ile götürülen ‘Devrim’ otomobilinin benzin deposuna, buharlı trenden kıvılcım sıçramaması için, benzin çok az konuldu. ‘Devrim’ otomobili Ankara’ya vardığında benzin konulmasının aceleden unutulması, gelişimin önünü kesti. 29 Ekim sabahı, Devrimler motosikletli bir trafik ekibinden oluşan eskortun arasında yola çıktı. Çıktı ama eskorttakiler, benzin alma işinden haberleri olmadığı için, benzinciye uğramadan yola devam ettiler. Meclis’in önünde durum anlaşıldı, acele getirilen benzin 1. otomobile  kondu. 2. otomobile   konacağı sırada Cemal Paşa Meclis’ in önüne gelmiş ve Anıtkabir’e gitmek üzere 2 numaralı Devrim otomobiline binmişti. Yola çıkıldı. Fakat 100 m. kadar sonra motor öksürerek durdu. Cemal Paşa’ nın “Ne oluyor?” sorusuna direksiyondaki Yüksek Mühendis Rıfat Serdaroğlu “paşam, benzin bitti.” cevabını verdi. Paşa’dan özür dilenilerek 1 numaralı Devrim’ e geçmesi rica edildi. Buna uyan Cemal Paşa Anıtkabir’e bu otomobil ile gitti. İnerken ünlü “Batı kafasıyla otomobil yaptınız ama, doğu kafasıyla benzin ikmalini unuttunuz” sözlerini söyledi. Ertesi gün bütün gazetelerin “100 metre gidip bozuldu” başlığını attıkları 2 numaralı Devrim, aynı gün Hipodrom’daki geçit törenine katılıyor, ne bundan, ne de Cemal Paşa’nın Anıtkabir’e bir başka Devrim otomobili ile gittiğinden söz ediliyor; yalnızca haber, yorum ve fıkralarda harcanan bunca paranın boşa gittiğinden dem vuruluyordu. 30 EYLÜL 2015 PARASIZ ÖZEL EK İmtiyaz Sahibi: CUMHURİYET VAKFI adına Orhan Erİnç Genel Yayın Yönetmeni Can Dündar Sorumlu Müdür Abbas Yalçın Yayımlayan ve Yönetim Yeri: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Reklam Genel Müdürü: Özlem Ayden Şalt Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 343 72 64 Ankara Reklam Müdürü: Kerim Taşkan Baskı: DPC Doğan Medya Tesisleri Yayın Yönetmeni: Özlem Yüzak Bölge Koordinatörü: Can Hacıoğlu