Katalog

8 28 Eylül 2010 Salı 28 Eylül 2010 Salı 9 Su Hakkı! D ünyada 2.9 milyar insan hâlâ temiz su kaynağından yoksun yaşam sürüyor. Her yıl çoğu çocuk 1.6 milyon insan kirli su nedeniyle hayatını kaybediyor. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, 28 Temmuz’da, içme suyuna erişimi temel bir insan hakkı olarak tanıdı. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi’nin su ve sağlıktan sorumlu bağımsız uzmanı Catarina Albuquerque 11 Eylül tarihleri arasında Stockholm’de gerçekleştirilen Dünya Su Haftası’nda küresel su sorununu ve ülkelerin bu konuya yaklaşımını değerlendirdi. Teoriden Pratiğe Geçiş Her yıl, çoğu çocuk 1.6 milyar kişi kirli su nedeniyle hayatını kaybediyor. Ayrıca kayıp okul ve çalışma günleri ve fiziksel şiddet de sonuçlar arasında. Özellikle kadınlar etkileniyor. Okullarda ayrılmış tuvaletler olmayınca kız çocukları, örneğin, regl dönemlerinde utançtan tuvaleti kullanamıyor ± Neden yarım bir başarı söz konusu? Eksik olan şey su değil. Gittikçe daha fazla tüketiyor olsak da herkesin günde 50100 litre tüketmesine yetecek miktar mevcut. Hata, siyasi irade tarafından yapılıyor. ± Mesela? Bangladeş, hıfzıssıhha alanında ciddi ilerleme kaydetti. Teknolojinin uygulanacağı ülkede geliştirilmesinin çok pahalı olduğu söylenir ama Bangladeş birkaç dolarlık tuvaletler tasarladı. Fakir ülkelere yüksek teknolojiyi dayatmanın bir anlamı yok. Diğer bir önemli konu vatandaşların bilgilendirilmiş durumda ve işbirliği içinde olmasıdır. Kalkınma ajansları, bugüne kadar, ihtiyaç olan ülkelerdeki sağlık hizmetlerinin yapılandırılması için milyarlarca Bangladeş, hıfzıssıhha dolar döktüler. Bu şekilde sağlanan alanında ciddi ilerleme birimlerin çoğu kullanılmadı; çünkü kaydetti. Teknolojinin bölge halkı, kullanmanın kendisine ne gibi bir fayda sağlayacağından uygulanacağı ülkede habersizdi. Bangladeş’te böyle geliştirilmesinin çok olmadı. ± Hükümetler suya erişimle ilgilenmiyorlar mı? Çoğu, bunu öncelikli olarak ele almanın verilen zahmete değdiğinin farkında değil. Bu işe yatırılan her bir dolar daha sonra yapılacak 9 dolar civarındaki bir harcamayı engelliyor. Yüksek düzeyde bir vizyon ve ilerigörüşlülük gerektiren bir konu. Bu konuya duyarlı bir maliye bakanı olmadıkça para ayrılmıyor. Ayrıca yatırım yapılacak ülkenin yatırım ve mali yardım çekmesi için buna istekli olması gerekiyor. Bangladeş, Mısır ve Güney Afrika umudumuzu kaybetmememizi sağlayan güzel örnekler. (Kaynak Le Monde 11 Eylül 2010) Afrika Tarımı Yeşil Devrim Peşinde Ghana’da gerçekleşen Afrika Yeşil Devrim Forumu’nda Afrika’nın geleceğine ilişkin yeni yaklaşımlar gündeme geldi Peki nasıl bir politika esin ürünlerinde dışa izlenmeli? AGRA başkanı bağımlılığı ortadan Namanga Ngongi, kullanılmakta kaldırma hatta olan geleneksel tohumların Afrika’yı dünyanın geliştirilmesi ve gübre miktarının önde gelen tarım artırılması gerektiğini savunuyor, üreticisine dönüştürme arzusu, 2 teknik ilerlemenin yanı sıra ticari 4 Eylül tarihleri arasında işlem maliyetinin Ghana’nın düşürülmesi, başkenti Accra’da tesislerin ve bir araya gelen Tarımın, pazarlamanın yeşil devrimciler kalkınmanın ilerletilmesi, için bir rüyadan anahtarı olduğu yerel bankaların çok daha fazlası. seferber edilmesi Çok sayıda bakan, fikri, 2003’te gerekliliklerine girişimci, tarım Maputo dikkat çekiyor. kuruluşu ve Protokolü’yle Ngongi’ye göre uluslararası eksikliği çekilen kurum temsilcisi, gündeme gelmiş, unsur para değil, bankacı ve Afrikalı devlet üreticiye uzmanı başkanları ulusal aşılanması buluşturan Forum, Afrika bütçelerinin en az gereken tecrübe ve ileri metot. tarımında kârlılık %10’unu tarıma Dile getirilen hedefini ayırma sözü diğer görüşlere somutlaştırıyor. vermişti. 2006’da göreyse tohum Batı geliştirme ve Afrika’daki kırsal “Afrika Yeşil gübreyi artırmak kurumlar ağının Devrim Birliğiyeterli değil. Bu onursal başkanı AGRA” (Alliance ikinci görüş, Mamadou biyolojik Cissokho, for a Green süreçlerin üretim tarımın Revolution in için desteklenmesinde Africa) kuruldu. kullanılmasını ve bilinçlenmenin tarımsal giderek arttığını ormancılığın belirterek bunda, yaygınlaştırılmasını öneriyor; yirmi beş yıllık yapılandırma böylece doğadaki canlı politikasının ve yaşanan altı çeşitliliğinin desteklenmesiyle büyük kuraklığın etkisinin haşerattan korunma ve doğal olduğunu söyledi. gübreleme sağlanacağı Tarımın, kalkınmanın savunuluyor. anahtarı olduğu fikri, 2003’te Ancak Afrika’nın tarım Maputo Protokolü’yle gündeme sorununun sadece teknik ya da gelmiş, Afrikalı devlet başkanları organizasyon kaynaklı olmadığı ulusal bütçelerinin en az açık. Cissokho, uluslararası %10’unu tarıma ayırma sözü serbest ticaret anlaşmalarının vermişti. 2006’da “Afrika Yeşil Devrim BirliğiAGRA” (Alliance sınırları korumayı for a Green Revolution in Africa) imkansızlaştırdığını, dolayısıyla, gıda tüketiminin %40’ının kuruldu. 2008’de ise 59 ithalatla karşılandığı kıtada, hükümet, dört yüz bölgesel bir pazar tarımbilimcinin hazırladığı bir oluşturamadıklarını belirtti. rapor yayınladı. Tarım bilim ve Afrika’da 4,5 milyon hektar teknolojisinin bu uluslararası alanın Avrupa pazarına yönelik gelişimi ekolojik tarımı biyoyakıt üretimi için destekledi. kullanılmasını delilik olarak 2008 gıda krizi, güçlü tarım niteleyip önce nüfusu doyuracak politikalarının önemini kanıtlarken Mozambik’teki hayat üretimin yapılması gerekliliğini vurguladı. pahalılığı karşıtı ayaklanmalar (Kaynak: Le Monde 4 Eylül gerekli yeniliklerin aciliyetini 2010) ortaya koydu. B ± Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, 28 Temmuzda, içme suyuna erişimi temel bir insan hakkı olarak tanıdı. Bu, ekolojiden sorumlu Fransız devlet sekreteri Chantal Jouanno’nun dediği gibi tarihi bir gelişme sektörün su dağıtımında rol alamayacağını dönemlerinde utançtan tuvaleti kullanamıyorlar. midir? düşündü. Bu da tamamen yanlış. Devlet, servis Suya erişim ve hıfzıssıhha, yaşama hakkı, sağlık Bu çok önemli bir adım. Tabii devletleri sağlayıcı özel de olsa kamusal da olsa, su hakkı, eğitim hakkı gibi diğer insan haklarının yasal zorunluluklarla bağlamayan, gönüllü bir sağlanabilmesi için vazgeçilemez bir önkoşuldur. hakkının gözetildiğini kontrol etmekle yükümlü. açıklama niteliği taşıyor. Ama böyle bir hakkın varlığının tanınması, konuya görünürlük ± Bazı devletler de su kaynakları kazandırmak ve hem ulusal düzeyde hem de kalkınma yardımları yoluyla uluslararası Eksik olan şey su değil. Gittikçe daha fazla bakımından fakir komşularına su etmekle yükümlü olacaklarını alanda olumlu yönde bir siyasi istek tüketiyor olsak da herkesin günde 50100 litre tedarik düşündü. olduğunu göstermek açısından önemli. tüketmesine yetecek miktar mevcut. Hata, Bu da bir yanlış anlaşılma. Bugüne kadar suya erişimin insan hakkı Uluslararası düzeyde genel bir işbirliği siyasi irade tarafından yapılıyor. olup olmadığı çok tartışıldı. Şimdiyse, zorunluluğu var. Diğerlerini destekleyecek teoride, tartışma sonuçlanmış oldu: 122 durumda olan ülkeler istekleri ve imkanları ülke insan hakkı olduğu yönünde oy verdi, çerçevesinde kalkınma yardımı şeklinde katkıda hiçbir ülke karşı oy kullanmadı. Geriye yasanın ± Şimdiye kadar ABD de dahil birçok ülke bu bulunmalılar. Bu kadar. Hiçbir kalkınmakta olan somut olarak hayata geçirilmesi kaldı. ülkeden su istenmez. Ben bu yanlış bilinenleri hakkı tanımak konusunda isteksiz davrandı. düzeltmek için elimden geleni yaptım. Kararın sonunda kabul edilmesini nasıl ± Bugün sudan yoksun olan kişi sayısı nedir? değerlendiriyorsunuz? Maalesef kesin olarak bilemiyoruz. Yaklaşık Aslında sürpriz bir gelişme olarak ± 2022 Eylül tarihlerinde üye ülkeler, bir milyar insanın “iyileştirilmiş” yani yeterli görüyorum. Kimse metni sunan Bolivyalıların yoksullukla mücadele için Birleşmiş Milletler derecede korunmuş bir su kaynağına erişme Binyıl Kalkınma Hedefleri’ni görüşmek üzere imkanı yok. Bu haliyle bile yüksek bir rakam ama girişimlerini tamamlayabileceklerine ihtimal vermedi. Bazı ülkeler bu konuda karar vermek New York’ta toplanacaklar. Su ve hıfzıssıhha azaltılmış olduğu da bir gerçek. Kahverengi su zorunda bırakılmaktan memnuniyetsizdi. Ama konusunda şu an bulunulan nokta nedir? akan ama istatistiklerde “iyileştirilmiş” olarak sivil toplumun baskısı işe yaradı ve kimse hayır Sağlık konusunda hedefe ulaşılamayacak. Su kabul edilen musluklar gördüm. 2,9 milyar oyu veremedi. konusunda ise genel anlamda hedef insanın evinde ya da yakın çevresinde musluk gerçekleştirilecek. İdeali bu olmasa da yine de olmadığı, 2,6 milyarınsa temel sağlık koruma ciddi bir gelişme söz konusu. Bir yandan ± Neden çekiniyorlardı? tedbirlerinden mahrum olduğu biliniyor. içilebilir denilen suyun gerçekten içilebilir Birçok yanlış anlaşılma vardı. Kimisi, su olmadığı durumların varlığı, öte yandan suya hakkının, içme suyunun herkes için bedava ± Bu durumun sonuçları nelerdir? ulaşamayanların sayısının doğru tespit Hastalıklar, ölümler. Her yıl, çoğu çocuk 1,6 olması demek olduğunu sandı. Aslında su hakkı, edilememesi, sorunun tamamen ortadan milyar kişi kirli su nedeniyle hayatını kaybediyor. devletin, vatandaşların sağlıklı ve temiz suya kalkmayacağını gösteriyor. Gerçekliğe ve evlerinin yakınından ve uygun fiyata ulaşmalarına Ayrıca kayıp okul ve çalışma günleri ve fiziksel insanların ihtiyaçlarına daha çok yaklaşabilmek elverişli bir ortam yaratması gerkliliğidir. Fakir şiddet de sonuçlar arasında. Özellikle kadınlar için ilerlemenin ölçüm şeklini yeniden belirlemek olmak nedeniyle sudan mahrum kalınamaz. etkileniyor. Okullarda ayrılmış tuvaletler gerekiyor. Kimileriyse bu hakkı tanıdıkları takdirde özel olmayınca kız çocukları, örneğin, regl pahalı olduğu söylenir ama Bangladeş birkaç dolarlık tuvaletler tasarladı. Fakir ülkelere yüksek teknolojiyi dayatmanın bir anlamı yok. Kırsalda gelişme, şehirlerde gerileme var AquaFed tarafından derlenen istatistiklere göre kırsal bölgelerde suya ve sağlık servislerine erişimde gelişme görülürken şehirlerde gerileme kaydedildi. On senedir ilerleme kaydediliyor ama bu ilerleme, şehir nüfusunun artış hızına yetişemiyor. Şehirlerde iyileştirilmiş bir su kaynağına ve tuvalete erişemeyen kişi sayısı sekiz yılda %20 arttı. AquaFed Başkanı Gérard Payen, sadece 884 milyon kişinin içme suyuna ulaşamadığını söylemenin ikiyüzlülük olduğunu, sağlıklı, uygun fiyatlı ve yakın mesafede bulunan bir su kaynağına ulaşamayan 4 milyar civarında insan bulunduğunu belirtti.