Katalog

Geri dönüştüremiyoruz Toplum olarak çöpümüzün değerini bile bilmiyor, her yıl bir serveti boşa harcıyoruz. Günlük 5 milyon lira değerinde kâğıtkarton, metal, cam, plastik, tekstil ve ahşap gibi atık üreten Türkiye, bunun sadece 2 milyon liralık kısmını ''çöpten geçimini sağlayanlar'' sayesinde ekonomiye kazandırıyor. Çöpe atılarak geri dönüşemeyen atıkların değeri ise yılda 1 milyar 100 milyon lira... G ün boyunca çöpe attığımız kâğıtların, plastiklerin. camların doğada yok olması 2 ila 5000 sene arasında değişiyor. Binlerce yıl kalan bu atıklar dünyayı çöplüğe çeviriyor. Tam da bu noktada geri dönüşüm her zamankinden daha fazla önem kazanıyor. Peki siz Türkiye olarak çöpümüzün ne kadarını geri dönüştürebiliyoruz? Geri dönüşümün bize en önemli katkısı doğayı koruma....Ancak ekonomik açıdan da yararı göz edilemez. Geliz biz de bu ilk soruya bir ikincisini daha ekleyelim. Çöpümüzün değerini ne kadar biliyoruz? İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası'nın (İSMMMO) hazırladığı ''Çöpteki Hazine'' başlıklı raporuna göre, Türkiye'de çöpe atılarak geri dönüşemeyen atıkların değeri yılda 1 milyar 100 milyon lirayı buluyor. İSMMMO'nun, ÇEVKO Vakfı, atık yönetimi birimleri, belediyeler ve geri dönüşüm tesisle rinden edinilen bilgiler ve ilgili taraflarla yapılan birebir görüşmeler doğrultusunda hazırladığı araştırmaya göre, günlük 5 milyon lira değerinde kâğıtkarton, metal, cam, plastik, tekstil ve ahşap gibi atık üreten Türkiye, bunun sadece 2 milyon liralık kısmını ''çöpten geçimini sağlayanlar'' sayesinde ekonomiye kazandırıyor. Raporda dikkat çeken diğer başlıklar ise şunlar: Yüzde 100 geri dönüşümlü kâğıttan üretilmiş bir ton kâğıt, saatte 400 kilovat enerji, yaklaşık 26,5 metre küp su tasarrufu anlamına geliyor.1 ton atık kâğıdın yeniden değerlendirilmesi 17 ağacı kurtarıyor. Bir ton kâğıdın geri kazanımı 7001000 doların ülkemizde kalması anlamına geliyor. Yalnızca İstanbul'da bir yılda tüketilen 450 bin ton kâğıt geri kazanılsa, Türkiye'de yılda 38 kilometre karelik ağaçlık alan korunabilir. Kâğıt ve karton geri dönüş tesislerinde günlük tesis başına 450 ton işlem yapılıyor. Bu rakam ithalatın yoğun yapıldığı dönemlerde 700800 tonlara kadar çıkıyor. Büyükşehirlerde kişi başına atık miktarı günlük 1,5 kilograma kadar çıkıyor. En az atığın çıktığı iller ise Doğu ve Güneydoğu bölgelerinde bulunuyor. Bu bölgelerde kişi başına atık 750 gram olurken, bunların içinde geri dönüşe konu olacak atıkların, soğuk geçen kış iklimleri nedeniyle yakıldığı izleniyor. Karadeniz bölgesinde de atıklar daha çok yaylalarda yakacak ve kap olarak değerlendiriliyor. Her 1 kilogramlık atığın 400 gramlık kısmını geri dönüştürmeyi başaran büyükşehirlerdeki uzmanlara göre, geri dönüşüm oranının en az yüzde 60'ı bulması gerekiyor. Her ne kadar bu konuda son dönemlerde birbiri ardına yeni yatırımlar yapılıp, dönüştürülebilir çöpü kaynağında toplama konusunda bilinçlendirme faaliyetlerine hız verilse de 16 büyükşehirde geri dönüştürülemeyen rakam yıllık 670 milyon lira olarak görünüyor. En kolay geri dönüş kâğıtta sağlanıyor. Bir yılda, Türkiye, kâğıt geri dönüşünden 265 milyon 608 bin lira kazanım sağlıyor. Türkiye'de sayıları tam olarak bilinmemekle birlikte atık toplayıcıların yıllık kazancı 95 milyon liraya ulaşıyor. Bu işte en karlı grup ise hiç şüphesiz ki geri dönüşümcüler. Türkiye'de sayıları 100'e yaklaşan geri dönüştürücülerin yıllık kazancı 800 milyon lira. Kar marjı yüksek olduğu için büyük yatırım gruplarının da son dönemlerde ilgisi tamamen geri dönüşüm tesislerine yönelmiş durumda. Lisanslı çalışan işletme sayısı son üç yılda yüzde 70 oranında artış gösteriyor. Orta ölçekli bir geri dönüşüm tesisi için, bina hariç yaklaşık 100 milyon dolar para gerekiyor. Doğru toplama yapılması ve sistemli çalışılması durumunda kar marjı yüksek olduğu için kendini 3 yılda amorti edebiliyor. Kadınlar çöpten çanta yapıyor “Çöp (m)adam” satıyor yıldır Türkiye'de yaşayan ve Sabancı Üni19 versitesi’nde öğretim üyesi olan Tara Hopkins, Çöp(m)adam projesi ile Türkiye'de bir ilki gerçekleştirdi. Atık malzemeden getirisi yüksek, yaratıcı, tekrarlanabilir, sürdürülebilir ve en önemlisi eğlenceli ürün üretti. Bunu yaparken de Türkiye'nin ekonomik olarak en dezavantajlı grubu olan kadınları tercih etti. Üretilen her çöp(m)adam çantası, çantayı üreten kadın için düzenli gelir anlamına gelirken; çantayı kullananları geri dönüşüm konusunda bir kere daha düşünmeye itiyor. Tara Hopkins'in Ağustos 2008 yılında resmi olarak başlattığı projede, Ayvalık (Balıkesir), İstanbul ve Diyarbakır'da 150'ye yakın kadın çalışıyor. Kadınlar çanta başına ücret alıyor. Atık malzemeden üretilen getirisi yüksek çantalardan son bir yılda atık ambalajdan 1100; bez ve 2 naylon çuvaldan 500'e yakın çanta üretildi. Bu çantalar başta İstanbul olmak üzere birçok şehirde satışa sunuldu. Proje dâhilinde son bir yılda tonlarca ambalaj atığı, un çuvalı, atık kağıt değerlendirildi. Hopkins çöp(m)adam'ın en büyük destekçisi ve sponsorunun Sabancı Üniversitesi olduğunu Unilever’in de hem kullanmadığı ambalaj atıklarını göndererek destek olduğunu hem de finansal kaynak sağladığını belirtiyor.