Katalog

Cumhuriyet ENERJİ 2 Ekim 2012 31 6 CHP’ninraporugerçekleriortayakoyuyorveönerilergetiririyor: Enerjide devletçi model Sinan TARTANOĞLU CHP, “özel girişimi destekleyen; devletin geliştirdiği düzenleyici ve denetleyici çerçevede ekonomik birimlerin kontrolsüz risk almasını önleyen” ifadeleri içeren Parti Programı’ndan, Türkiye’nin Enerji Gerçekleri Raporu’nda vazgeçti. CHP artık, “Dışa bağımlılığı azaltarak, devletin yol göstericiliği, koordinasyonu ve gerçekçi teşvikleri ön koşul olarak koymak, özel sektör ve üniversiteleri, devletin öncülüğünde, yönlendirilmeyi ve teşvik etmeyi” hedefliyor. CHP, Türkiye’nin Enerji Gerçekleri Raporu’nda, “özel sektör temelli, devleti piyasada düzenleyici ve denetleyici statüye koyan” Parti Programı’ndan farklı olarak enerjide dışa bağımlılığın azaltılması için “devletin yol gösterici olması gerektiği CHP’nin son enerji raporu, partinin bu sektöre bakışını yenilemesinin yanı sıra hede erini devletçi modele göre yönlendirdiğini ortaya koyuyor. Rapora göre enerji sektörüne devlet öncülük edecek, diğer kurumlar belirlenen politikanın içinde yer alacak. ni, özel sektörün ve üniversitelerin devletin öncülüğünde yönlendirilmesini” hedefliyor. Parti Programı’nda “Özel girişimi destekleyen; devletin geliştirdiği düzenleyici ve denetleyici çerçevede ekonomik birimlerin kontrolsüz risk almasını önlemekten, özel girişim ve kamunun düzenleyici ve denetleyici görevinin bir arada olduğu piyasa düzeninden, sosyal piyasa ekonomisinden; enerji, ulaştırma, haberleşme gibi temel üretim firmalarının rekabet güçlerini ve büyümeyi destekleyen faktörler haline getirilmesinden” bahsediyordu. Partinin enerji raporunda ise “CHP, yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklarının payını artırıp dışa bağımlılığı azaltarak bu güçlüğü aşmayı, devletin yol göstericiliği, koordinasyonu ve gerçekçi teşvikleri ön koşul olarak koymayı, özel sektör ve üniversiteleri, devletin öncülüğünde, yönlendirilmeyi ve teşvik etmeyi” planlıyor. Bu devletçi anlayış, sektördeki özelleştirmeler, hidroelektrik santraller, enerjide planlama, kamunun denetimi, enerji alanındaki kamu kurumlarının özerkleştirilmesi, hatta enerji ile ilişkili dış politika konularına da yansıyor. Raporda dikkat çeken başlıklar şöyle: Enerji planlama ile yönetilir: Enerji, stratejik bir sektördür ve kamunun planlaması, yönlendirmesi, teşviki ve denetlemesi ile yönetilmelidir. Özelleştirmeler ve serbestleştirme politikaları, enerji sektöründe olmazsa olmaz çare olarak sunulmaktadır. “Kamu tekelini kıracağız” söylemi; Petrol Ofisi, PETKİM, TÜPRAŞ gibi karlı kurumun yabancı ve/veya yerli özel tekellerin eline geçmesiyle sonuçlanmıştır. kamunun çok sıkı denetimi zorunlu görünmektedir. Ücretsiz enerji CHP iktidarında enerjiden alınan vergiler makul seviyelere çekilecek, doğalgaz ve elektrik kullanımında yoksul ailelere tüketimlerinin belli bir miktarı bedelsiz verilecek, çiftçinin enerji kaynaklı borçları yeniden ele alınacaktır. Enerji fiyatları, toplumun her kesiminin uygun koşullarda ödeyebileceği seviyede tutulacaktır. Mevcut aşırı vergiler düşürülecek, vergiden vergi alma uygulamasına son verilecektir. DSİ gerçekten özerkleştirilecek: Hidroelektrik potansiyelimizin, bir yandan enerjideki dışa bağımlılığımızı azaltabilmek amacıyla mümkün olan en yüksek oranda devreye alınabilmesi, diğer yandan ise çevreyi geri dönülmez biçimde tahrip etmeden kullanılabilmesi için CHP’nin atacağı ilk adım, DSİ’yi daha güçlü ve gerçekten özerk bir kurum haline getirmek olacaktır. Bunu izleyecek ikinci adım ise, akarsularımızın en uygun biçimde devreye alınabilmesi için havza planlamasının DSİ tarafından yapılmasıdır. Bunların ardından, ÇED raporlarının çağdaş ve uluslararası standartlara uygun olarak verilmesi ve nihayet can suyu hesaplarının da benzer biçimde yapılması, denetlenmesi, uygulamayanlara caydırıcı cezai yaptırım getirilmesi adımları gelecektir. Herhangi bir santral için “ÇED’e gerek yoktur” türünden bir görüş verilmesi söz konusu olmayacaktır. Sıkı kamu denetimi Yasal düzenlemelerle kamu yatırımlarının önü kesiliyor. Özel sektör ise hızla ve büyük oranda kara geçemeyeceğini düşündüğü yatırımlara girmediğinden, arztalep dengesizliği yaşanmakta, bu nedenle de elektrik fiyatları zaman zaman inanılmaz düzeylere çıkmaktadır. Planlamayı güçleştiren bir diğer konu da, halen lisans almış olan çok sayıda HES’in öne sürülen kurulu güçlerinin, uzun süreli ölçümlere dayanmayan şişirilmiş verilere dayalı olmaları nedeniyle abartılı olmaları gerçeğidir. Ticari bazı beklentilerle yapılan bu “şişirmeler”, talebi karşılayacak arz değerlerinin planlanması sürecinde ciddi sapmalara neden olacaktır. Bu sakıncalı uygulamaların önlenebilmesi için, Akarsuların kaderi Halka rağmen HES’e izin verilmeyecek: Akarsuların; havayı, tarlaları, insanları görmeden, cebri borularla ve onlarca regü